КБД берілген көрініс құрылымында және мазмүн
құрамында жергілікті цифрлық карталарын күрастыру.
Цифрлық картографиялық деректер фондтары эталондык
ақпарат болып табылады, ол мүмкіндік кабілеті бойынша
ш ектеусіз,
сақтау
кезінде
бұзы лмайты н
ж әне
картографияльщ шартты белгілер жүйесіне тәуелсіз.
ЭЕМ көмегімен КБД сакаталатын деректер автоматты
түрде қайтадан өзгертілуі және тұтынушыга талап етілген
картографиялық проекцияда, геодезияльпс жүйеде, корсетудің
берілген масштабында бірнеше рет бершуі және кажеттілікке
байланысты арнайы ақпаратпен толықгырылу мүмкін.
КБД карталардың тиімді жаңаруын қамтамасыз етеді,
бүңдай кезде ЭЕМ-ге тек кана өлшеулер туралы деректерді
енгізу керек. Олар жаңа карталарды күрастыру процесін
тиімді автоматтандыру үшін негіз береді.
КБД берілген цифрлық ақпарат бойынша көптеген
халы қ-ш аруаш алы қ
м әселелерін
ш еш удің
автоматтандырылган процестерін: қаситеттері берілген
нысандар тізімін автоматты құрастыру, навигациялау
жүйелерінде тиімді маршрут тандауға дейін үзындықгар мен
аудандарды, күбырлы өткізгіштерді төсеу (салу) кезінде жер
қүбырлары көлемін есептеуді камтамасыз етеді .
Кдзіргі КБД ақпаратгық камтамасыздануы (АҚ) келесі
негізгі элем енттерді: картограф и ялы қ ақпаратты
классификациялау жөне кодтау, деректерді автоматгы түрде
жазу күралдары, технологиялық күжаттау жүйесі, арнайы
ақпарат массивтері т.б. күрайды.
Нақты КБД АҚ қүрамы дербес және оның міндеті
орындайтын мәселелеріне тәуелді.
Дерект ер қорын басқару ж уйесі, Д Қ Б Ж (сіаіа Ьа$е
тапа§етеп( зузіет,
ОВМ5)
- дерекгер базасын құру, енгізу
жөне пайдалану үшін арналган багдарламалар мен тілдік
қүралдар кешені.
ДҚБЖ кеңінен таралган реляциялық, иерархиялык
немесе тораптық деректер үлгілерінің біреуін күптайды.
Көптеген қазіргі коммерциялық ДҚБЖ реляциялық типке
жатады. Видео, дыбыс күрайтын күрделі деректерді сақгау
кажетгілігі объектілік-реляцияльіқ ДҚБЖ пайда болуьша өкелді.
Көптүтынушылық, көпмөселелік операциялық жүйелерде
130
ДҚБЖ деректердің бірге пайдалануын қамтамасыз етеді.
ДҚБЖ-ның тілдік немесе басқа құралдары деректерге
өртүрлі операциялар жасауга мүмкіндік береді. Олар: енгізу,
сақгау, манипуляция, сүраныстарды өндеу, түтастылықгы
сақгау жөне деректерді рүқсат етілмеген қатьшастардан жөне
жойылудан сақгау. ГАЖ кеңістікгік деректерінің атрибуттық
қүралы
ДҚБЖ
КБВМ8), онда түтынушы деректерді кестелер ретінде
қабылдайды (сол себептен реляциялы қ деректер
базаларының кестелері немесе дүрысы “реляциялық кесте”,
атрибутгы деректер кестелері деп аталса. Көптеген ГАЖ-
дың багдарламальш; қүралдар ең кеңінен таралган ДҚБЖ
ёВА8Е, ҒохЬазе, ІпГогшіх, Іпёгез, Огасіе, ЗуЬазе т.б.
деректерді импортгау механизміне ие.
Деректерді пішінге келтіріп жазу қүралдарына: сүраныс
тілдері, деректерді жазу тілдері, деректерді манипуляциялау
тілдері және іздеуге жатпайтын ақпараттандыру тілі.
Сүраныстар тілі түтынушылардың КБД-мен байланысуы
үшін керек және олардың ақпаратгық кджеттілігін көрсету
қүралы болып табылады. Деректерді жазу және
м анипуляциялау тілдері КБжД қызмет көрсетуші
персоналына багдарланган. Олардың біріншісі дерекгерді
жазуга және оларды түзетуге арналган (ауыстырулар,
қосулар, жоюлар). Ақпараттық-іздеу тілі КБД-ның
ақпараттық массивтерінде жергілік қажет деректерді мекен-
жайлық іздеуді камтамасыз етеді. Технологиялық қүжатгау
жүйесіне қүжаттардың әр түрлі піш індері жөне
технологиялық қүжатқа айналу сүлбасы кіреді.
КБД-де ақпаратпен камсыздандырудың (АҚ) екі негізгі
функциясын бөлуге болады; сыртқы және ішкі деп. Ішкі
функция кзлыптасу процестерінің ақпараттық қолдауымен
және жергілікті дерек базаларынсыз жүргізілуімен,
сыртқысы ~ КБД түтынушылармен ақпараттық өзара
өрекетгесу процестерін кдмсыздандырумен түжьфымдалады.
Ішкі АҚ КБД бағдарламалық қүрадларына және оган қьізмет
ететін персоналға бағдарланған. Сыртқы АҚ - КБД
түтынушылармен (адам, автоматты қондырғы бағдарлама)
акпарат беруге сүраныс жіберетін жөне жаүап
алатын ны сян
(ада
131
1
7.2 Деректерді баскдрудағы деректер қорларыньщ
күрылымдары
7.2.1 Деректің иерархиялық қүрылымы
И ерархиялык үлгі (Н іегагсһ ісаі тосіеі)
— деректер
банктерінің жүйелерін қүрылымдау үшін деректердің
логикалық үлгісі. Бүл жерде 1:п кдтьшасы жіберіледі, яғни
1 әкенің п санындағы балалары бола алады, ал ербір үлда
п бола алады. И ерархиялы қ үлгіде мөлш ердентыс
ақпараттарды артықгылығына әкелетін қатаң жол болуы
тиіс (7.1-сурет).
7.1-сурет.
Деректер кррының иерархиялык күрылымы
Бшшектену бастыкщан тәуелділерге кртынас атрибуттык
кілттер негізінде жасалған
Т аксон ом етри ялы қ тарам дарм ен бейнеленетін
иерархиялық күрылымның басты сипаттамасы бір бүтақ
пен екінші бүтақ арасындағы тура тәуелділік болып
табылады. Бүтақгану формальді кілтгі белгілерге негізделген,
олар осы қүрылым бойынша бір бүтақтан екіншісіне
қозғалуын анықгайды.
Мүндай жүйенің ең басты артықшылығы - онда іздеулер
оңай жүргізіледі, себебі ол жақсы анықгалған және жаңа
бүтақгардың қосылуымен жеңіл кеңітіледі. Иерархиялық
қүрылымды қүру үшін алдын ала барлық қойылатын
сүрақгарды білу керек, себебі бүтақгану ережелерін жасау
үитін
ол негіз ретінде қолданылады.
132
Достарыңызбен бөлісу: |
