130
Сурет 14 – Болашақ педагогтардың басқарушылық құзыреттілігі
қалыптасқандығының нәтижелік-бағалаушылық компонентінің деңгейінің
көрсеткіштері (эксперименттің соңы)
Суретте көрсетілген мәліметтерді баяндауда эксперимент тобындағы
студенттердің бағалаушылық-нәтижелік компонентіндегі деңгейінің сапалық
өзгерісін айтуға болады. Айқындау кезеңінен алынған нәтижеде төмен деңгей
53,39% құраған болса қорытындылау кезеңіндегі нәтижеде 2,87% дейін азайды.
Сонымен қатар жоғары деңгейде 2,87% -дан 21,49%-ға дейін өсу көрсеткіші
байқалды. Бақылау тобының студенттері осы компонент бойынша даму
көрсеткіші жағынан аздаған өзгерістер көрсетуі біздің экспериментімізден тыс
жалпы университеттік тәрбие іс-шараларына олардың қатысуынан деп білеміз.
Эксперимент және бақылау топтарындағы студенттердің басқарушылық
құзыреттілігі қалыптасуының әрбір компоненті бойынша деңгейін анықтау
тәжірибелік-эксперимент жұмысының біртұтас нәтижесін көрсетуге мүмкіндік
берді.
Біздің зерттеу жұмысымыздың болжамын дәлелдеу үшін студенттердің
басқарушылық құзыреттілігі қалыптасқандығының әрбір компоненті бойынша
жоғары, орта, төмен деңгейлерінің салыстырмалы көрсеткіштері үшін де, жеке
эксперименттік топ үшін де, жеке бақылау тобы үшін Стьюденттің T-
критерийінің көмегімен бастапқы деңгеймен эксперименттен кейінгі деңгейдің
арасындағы айырмашылықтың дәл екендігі жайлы болжамды тексердік.
Педагогикалық-психологиялық
зерттеулер
барысында
математикалық-
статистикалық әдістердің тәуелділікті таңдау үшін орташа мәндері
айырмашылықтарының дәлдігін анықтау үшін келесі формуланы қолдандық:
1
2
2
n
d
d
d
t
n
(1)
мұндағы:
d – эксперименттік және бақылау топтары нәтижелерінің арасындағы
айырма;
21,49
75,64
2,87
51,27
48,73
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Жоғары
Орташа
Төмен
Эксперимент тобы
Бақылау тобы
131
d – жеке топ (эксперименттік және бақылау) арасындағы айырмалардың
қосындысы;
d
2
– жеке топ (эксперименттік және бақылау) айырмалардың
квадраттарының қосындысы.
Кесте 28 – Эксперимент және бақылау топтарындағы студенттердің
басқарушылық құзыреттілігі қалыптасқандығының әрбір компоненті бойынша
деңгейінің сандық салыстырмалы көрсеткіштері
Алынған нәтижелер формуладағы t мәнімен тексеріледі, онда n-1 еркіндік
дәрежесіне ие мәнді іздейміз; бұл жағдайда n эксперименттік және бақылау
топтары нәтижелерінің саны болып табылады (кесте 29).
Кесте 29 – Стьюденттің T-критерийі бойынша эксперименттік және бақылау
топтары нәтижелерінің арасындағы салыстырмалы шамалары
Компоненттер
Экспериментке
дейін
Эксперименттен
кейін
d
d
2
Эксперим. тобы (61)
Мотивациялық-
құндылықты
20
21
-1
1
Когнитивтік
20
21
-1
1
Іс-әрекеттік
21
20
+1
1
Нәтижелік-
бағалаушылық
20
20
0
0
Бақылау тобы (65)
Мотивациялық-
құндылықты
22
21
+1
1
Когнитивтік
21
22
-1
1
Іс-әрекеттік
22
21
+1
1
Нәтижелік-
бағалаушылық
21
22
-1
1
d= -1
d
2
=1
Компоненттері
Кезеңдер 1- жоғары
2- орташа
3-төмен
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
Мотивациялық-
құндылықты
бастапқы 3
-
19
27
39
38
соңғы
15
-
44
30
2
35
Когнитивтік
бастапқы 2
-
24
28
35
37
соңғы
12
-
46
29
3
36
Іс-әрекеттік
бастапқы 3
-
23
31
35
34
соңғы
12
-
40
30
9
35
Нәтижелік-
бағалаушылық
бастапқы 1
-
29
31
31
34
соңғы
13
-
46
33
2
32
132
Кестеден көріп отырғанымыздай, эксперименттік және бақылау топтары
нәтижелерінің арасындағы айырмасы: (-1 + (-1) + 1 + 0) + (1+ (-1) + 1 + (-1) = (-
1+0) = -1.
d= -1
Эксперименттік және бақылау топтары нәтижелерінің арасындағы
айырмалардың квадраттарының қосындысы:
d
2
= (-1) = 1
Жоғарыда келтірілген формулаға қоятын болсақ, t=0,039 болады, осы
t=0,039 деген шамасы 0,05 мәнділік деңгейінен кіші болып тұр, басқаша айтсақ t
үшін ықтималдылық табалдырығы 0,05 төмен.
Сөйтіп нөлдік болжам қабылданбайды, студенттердің басқарушылық
құзыреттілігі қалыптасқандығының әрбір компоненті бойынша жоғары, орта,
төмен деңгейлерінің салыстырмалы көрсеткіштері арасындағы айырмашылық
дәл. Оны келесі жолмен көрсетуге болады:
t=0,039; р<0,05 дәл.
Стьюдент әдісі тәуелді және тәуелсіз таңдаулар үшін айырмасы болады.
Тәуелсіз таңдаулар сыналушылардың екі түрлі топтарын зерттеуде алынады
(біздің экспериментте ол бақылау тобы мен эксперименттік топ).
Зерттеудің нәтижесіне талдау жасау барысында эксперимент топтағы
студенттердің бақылау тобына қарағанда басқарушылық құзыреттілігі
қалыптасқандығының барлық компоненттерінің деңгейі көтерілгендігі
байқалады (кесте 30).
Кесте 30 - Эксперимент және бақылау топтарындағы студенттердің
басқарушылық құзыреттілігі қалыптасқандығының әрбір компоненті бойынша
деңгейінің салыстырмалы көрсеткіштері (%)
Компоненттері
Кезеңдер
1- жоғары
2- орташа
3-төмен
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
ЭТ
БТ
Мотивациялық-
құндылықты
бастапқы
5,07
- 31,16%
41,37%
63,77%
58,63%
соңғы
24,67%
- 72,24%
46,17%
3,09%
53,83%
Когнитивтік
бастапқы
2,07
- 39,87%
43,59%
58,06%
56,41%
соңғы
19,94%
- 76,17%
45,37%
3,89%
54,63%
Іс-әрекеттік
бастапқы
3,77
- 37,53%
47,11%
58,07%
52,89%
соңғы
18,91%
- 65,48%
45,97%
4,11%
54,03%
Нәтижелік-
бағалаушылық
бастапқы
2,87
- 45,81%
48,01%
53,39%
51,99%
соңғы
21,49%
-
75,64%
51,27%
2,87%
48,73%
Достарыңызбен бөлісу: |
