Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

200
мұнда V
Д
 жəне V
в
 — қалыпты жағдайға келтірілген түтінді газ бен ауаның тиісті
шығындары, м
3
/с; 
i
Д
′
  жəне  
i
Д
″
—   тиісінше   түтінді   газдардың   бастапқы   жəне   соңғы
энтальпиясы, кДж/м
3
;
i
B
′
жəне
 
i
B
″
— ауаға да солай , кДж/м
3
;
ξ  —  қоршаған   ортаға   жылу   шығынының   коэффициенті   (əдетте   0,9   тең
қабылданады).
Ауаның   кемуі   болған   кезде   жылулық   теңгерімнің   теңдеуі   мына   түрді
қабылдайды
[
V
Д
. i
Д
′
−
(
V
Д
+n V
В
)
i
Д
″
]
= V
В
i
В
″
   (16.47)
мұнда п — рекуператордан шығатын ауа мөлшерінен бөлігіндегі ауаның кемуі .
Рекуператордағы жылу беру теңдеуі былай жазылады
Q
B
= K F Δ ¯t 10
−3
      (16.48)
мұнда Q
B
 — рекуператордағы ауамен алынған жылу мөлшері ,
Q
B
 =
V
B
(
i
B
″
−i
B
′
)
, кВт; 
k — жылу беру коэффициенті, Вт/(м
2
·град); 
F —рекуператордың қыздыру бетінің ауданы, м
2
; 
Δ ¯t
— мына формула бойынша анықталатын орташа логарифмдік температуралық
қысым, ° С, 
Δ ¯t=
Δ t
'
− Δ t
' '
ln Δ t
'
Δ t
' '
       (16.49)
мұнда  
Δt
' жəне  
Δt
'' — тиісінше түтін мен ауа арасындағы температуралар
айырмашылығы.
Жылу тасығыш қозғалысының тік ағынды схемасы үшін
қарсы ағынды схема үшін
Δ t
'
= t
Д
′
−t
B
″
;            
Δ t
' '
= t
Д
′
−t
B
′
мұнда  t
Д
'  жəне   t
Д
'',  t
B
'  жəне   t
B
''  —  тиісінше   рекуператордың   кіруі   мен
шығуындағы түтін t
Д
 
мен ауаның  t
B
 температуралары.
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
.
.
.
.
.
.
.

201
қозғалысының схемасына жəне параметрлеріне тəуелді түзету коэффициентіне көбейтіледі.
R=
t
Д
′
−t
Д
″
t
В
″
− t
В
′
  жəне   
Р=
t
В
″
−t
В
′
t
Д
″
−t
В
′
Рекуператордағы   жылу   беру   коэффициенті   жылу   алмасу   шартына   сəйкес
анықталады.   Сонымен,   конвективті   рекуператорларда   жылу   алмасудың   қарапайым
схемасы кезінде мына формула бойынша есептеледі.
  
     
K =
1
1
α
Д
+
S
x
+
1
α
B
      (16.50)
мұнда  α
д
  жəне  α
в
  —   тиісінше   түтін   мен   ауа   жақтарында   жылу   беру
коэффициенттері, Вт/(м
2
·град); 
s — рекуператор элементтерінің қабырғасының қалыңдығы, м;
λ
 
—   рекуператор   элементтері   қабырғасының   жылу   өткізгіштігі ,   Вт/(м   -   град),
металл рекуператорлар үшін
 
s/х нөлге тең қабылданады.
Металл   конвективті   рекуператорлардың   түтін   жəне   ауа   жақтарына   жлу   алмасу
есебін аастырамыз. Құбыр мен канал ішіндегі ауаның қозғалысы кезінде конвекциямен
жылу беру коэффициенті 
α
В
=
(
3,5+ 0 ,0018 . ¯t
B
)
ω
B
0 . 8
d
Э
0 .2
     (16.51)
Жылу   тасығыштар   қозғалысының   күрделі   схемалары   үшін  
Δ ¯t
  қарсы   ағынға
арналған   формулалар   бойынша   есептеледі,   алынған   мəндер   жылу   тасығыштар
дəліздік   бумалар   үшін   түтінді   газдардың   құбырларының   көлденең   орағыта   жуу
кезінде 
α
Д . К
=
(
4,9+ 0 , 00655 ¯t
Д
)
ω
Д
0 .65
d
нар
0 .35
     (16.52)
шахматтық құбырлар үшін
α
Д . К
=
(
4 , 84+0 , 00753 ¯t
Д
)
С
ω
Д
0 . 6
d
нар
0 . 4
    (16.53)
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
.
.
.
.
.
.

202
16.5 суреті – Түтін температурасынан t
Д
 сəулелеу арқылы жылу беру коэффиценті 
α
изл
 мен газ қабатының тиімді қалыңдығы S
эф
 тəуелділігі
(16.51 – 16.53) формулаларында
 
¯t
В
 
жəне
 
¯t
Д
— тиісінше ауа мен газдың орташа
температуралары, °С,  
W
B
 
жəне
 
W
Д
 
— тиісінше қалыпты жағдайда ауа мен түтінді газдардың
жылдамдығы, м/с,  d
Э
 
жəне
 
d
наp
  —  құбыр мен каналдардың балама жəне сыртқы диаметрі, м.
дөңгелек құбырлар үшін олардың балама диаметрі ішкісіне тең.
Шығыршықты жəне басқа каналдар үшін
d
э
 = 4f /П          (16.54)
мұнда f — каналдың көлденең қима ауданы, м
2
; 
П — каналдың жлытылатын периметрі, м.
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі