Электротехникалық материалтану


Газдардың электр өткізгіштігі



жүктеу 1,45 Mb.
Pdf просмотр
бет13/41
Дата31.01.2023
өлшемі1,45 Mb.
#41077
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   41
Электротехникалы материалтану

2.2 Газдардың электр өткізгіштігі
 
Электр өрісінің кернеулігінің мағынасы төмен болған кезде газдарды 
өткізгіштігі өте аз деуге болады. Еркін электрондар мен иондар болса ғана 
газдарда тоқ пайда болуы мүмкін. Газдағы нейтралды молекулалардың 
иондануына себеп ететін сыртқы факторлар немесе зарядталған бөлшектердің 
молекулалармен соғысуынан болуы мүмкін.


Газдардың иондануына себепкер сыртқы факторлар -рентген
ультрафиолет, ғарыш сәулелері, радиактивті сәулелену және термиялық 
әсерлер. 
Сыртқы 
конденсаторлардың 
арқасында 
пайда 
болатын 
иондануды дербес емес иондану дейміз. Ал, екіншіден, әсіресе тығыз емес 
молекулаларының 
арақашықтығы 
ұлғайған 
газдарда, 
зарядталған 
бөлшектермен газдың молекулаларымен соққылап иондарды туғызса, соның 
әсерінен электр өткізгіштік пайда болады. Егер де зарядталған бөлшектердің 
кинетикалық қуаты электр өрісінің әсерінен күшейіп, жоғары мағыналарына 
жетсе, газдарда соққы иондану туады. Соққы ионданумен шартталынған 
электр өткізгіштігі дербес өткізгіштік делінеді.
Әлсіз өрістерде соққы ионизация болмайды, сондықтан өзіндік электр 
өткізгіштігі байқалмайды. Сыртқы факторлармен шартталған газдардың 
иондануы болғанда, молекулалар оң және теріс иондарға бөлінеді. Осымен 
бірге оң иондардың бір бөлігі, теріс бөлшектермен қосылып, нейтралды 
молекула 
тудырады. 
Осы 
процесті 
(үрдісті) рекомбинация дейді. Рекомбинация газдағы иондардың шексіз 
көбейюіне кедергі келтіреді және сыртқы иондардың әсерінен аз уақыт 
мерзімде де иондардың белгілі концентрациясының тұрақталуын анықтайды.
Егер де ионданған газ екі жазық паралельді кернеуге қосылған 
электродтардың арасында болса, иондар өрістің әсерінен жылжиды да, 
тізбекте тоқ жүреді. Иондардың бір бөлімі электродтарда нейтральданады, ал 
басқа бөлімі рекомбинацияның әсерінен мүлдем жойылады.
(2.2) суретте тоқтың кернеуге тәуелділігінің сипаттамасы көрсетілген.
Қисық сызықтың ең басы, U
н
кернеуге дейін, Ом заңының орындалуына 
сәйкес, яғни оң және теріс иондардың саны жеткілікті және тұрақты деп 
есептеуге болады.
Газ аралығында тоқ кернеуге пропорционалды. Берілген кернеу ұлғайған 
сайын иондар электродтарға қарап, рекомбинацияға үлгермей өтеді және 
кернеу бір мөлшерге жеткенде газ аралығындағы пайда болған иондар 
электродтарда разрядтанады. Кернеуді бір мөлшерге шейін көтерсе (U
н
), 
тоқтың өсуі байқалмайды, ол аралық горизонталды (U
н 
– U
кр
).
Қалыпты жағдайда ауада тоқтың қанығуы электродтардың ара 
қашықтығы 10 мм және өрістің кернеулігі 0,6 В/м болғанда байқалады. Тоқ 
қанығу тығыздығының реалдық мағынасы өте аз және де 10
-15
А/м
2
. Сондықтан 
ауаны соққы ионизация басталғанша, өте жақсы диэлектрик деп санауға 
болады.
Кернеуді көбейткен сайын тоқтың тұрақтылығы ионизация сыртқы 
факторлардың әсерімен жүргенге дейін ғана болады. Егерде соққы ионизация 


басталса, электр өткізгіштігі дербес болып тоқ кернеу өскен сайын ұлғаяды. 
(U
кр 
жоғары).
2.2 Сурет - Газдағы тоқ пен кернеудің қатынасы

жүктеу 1,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   41




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау