ПОӘҚ 042-18-11.1.128/01-2014
|
Баспа № _____2014ж.
|
беттің -ші беті
|
ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«ЭЛЕКТРОТЕХНИКА»
мамандықтар үшін 5В072900 - «Құрылыс»;
5В073000 - «Құрлыс материалдарын, бұйымдарын
және конструкциясын өндіру»
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2014
Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы _________ «____» _______2014 ж. Тұрысбекова Б.Ш.,
аға оқытушысы кафедра «Автоматика және электротехника»
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Кафедрасы мәжілісінде «Автоматика және электротехника»
Хаттама № 1 « »_____ 2014 ж.
Кафедра меңгерушісі ___________ А.Д. Золотов
2.2 Факультеттің «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» оқу-
әдістемелік бюросының отырысында қарстырылды
Хаттама № 1 « »_____ 2014 ж.
Төраға ___________ ______________Р.С. Бекбаева
3 БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралып, баспаға
ұсынылды
Хаттама № 1 « »__________ 2014 ж.
Төраға ________ ____________ Г.К. Искакова
4. АЛFАШ ЕНГІЗІЛГЕН
Мазмұны
1
|
Қолдану саласы..................................................................................................
|
4
|
2
|
Нормативтік сілтемелер........................................................................................
|
4
|
3
|
Жалпы ережелер...........................................................................................
|
4
|
4
|
Оқу пәнінің (модулінің) мазмұны............................
|
6
|
5
|
Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі.........................
|
9
|
7
|
Оқу-әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы...........................
|
10
|
8
|
Әдебиеттер.............................................................................................................
|
11
|
|
|
|
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрамындағы оқытушыға арналған пән бойынша «Электротехника» бағдарламасы 5В072900 - «Құрылыс»; 5В073000 - «Құрлыс материалдарын, бұйымдарын және конструкциясын өндіру» мамандықтары юойынша оқитын
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Аталған оқытушыға аргалған бағдарлама «Электротехника» пән бойынша оқу үдерісін ұйымдастыру тәртібін келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сай бекітеді:
- Элективтік пәндер каталогына сәйкес;
- Пәннің оқу бағдарламасына сәйкес;
- СТУ 042-ГУ-4-2014 Университет стандарты «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеу менрәсімдеу жалпы талаптары»;
- ДП 042-1.01-2014 Құжатталған рәсімдеме «Пәндер оқу-әдістемелік кешендерінің құрылымы және мазмұны».
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
«Электротехника» курсы жалпы техникалық пәндер арасында негізгі орынды алады. Курсты оқуды зерттеуді электромагниттік құбылыстар мен олардың электр энергиясын беру мен басқаруды кұру үшін және электотехника, электротехнология, информацияны беру мен орналастыру электроника, автоматика, телетехника, акпаратық-өлшегіш және есептеуіш техникалардың аспаптарын қолдануын қамтиды.
3.2 Пәнді оқыту мақсаты:
Студенттерге электромагнит өрісін және осы өрістің нәтижесінде автоматтандыру және басқару жүйелерінде қолданылатын электрондық және электрік кондырғылар мен аспаптарда пайда болатын кұбылыстарды теориялық тұрғыдан түсіндіру. Оларда жүріп жататынэлектромагниттік процестерді модельдеуге, талдауға және есептеуге үйрету нәтижесінде болашақ мамандардың электротехника саласы бойынша ғылыми көзқарастарынын қалыптасып, жетілуіне мүмкіншілік тудыру, практикада кездесетін электротехникалык проблемаларды ғылыми тұрғыдан түсініп, дүрыс шешімдерін таба білуге дағдыландыру.
3.3 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері:
студенттер «Электротехника» курсын окып үйрену нәтижесінде электр тізбектеріне катысты негізгі ұғымдар мен түсініктемелерді, негізгі зандар мен принциптерді, касиеттер мен сипаттамаларды білулері, тұрақты ток тізбектерінің, бір фазалы және үш фазалы синусоидалы ток тізбектерін, синусоидалы емес ток тізбектерінің жағдайларын сипаттайтын теңдеулерді кұрастыруды, оларды есептеу мен талдау тәсілдерін білулері тиіс.
3.4. Білім алу нәтижесі:
Пәнді оқу нәтижесінде білімалушы міндетті:
- білу алатын мамандығының проблемаларын жоғары ғылыми деңгейде шешіп, оны жеткізу,білімін өз бетімен көтеріп, оны өз жұмысына қолдана алу;
- игеру элекктромагнитік процестерді модельдеу, жаңа әдістерді меңгеру, электр және магниттік өрістерді, анализ және синтез әдістерімен электр тізбектерді есептеу
- ұғып алу электротехника есептерін шешіп, электр кұралдармен тәжрибе жасауды практикада қолдануды;
- түсіну жұмыс кезінде оқулык және анықтамалық әдебиеттерді колданып, басқа керекті ақпарат көздерін табу.
3.5 Пән пререквизиттері:
жоқ
3.6 Пән постреквизиттері:
жоқ
3.7 Жұмыс оқу жоспарынан үзінді:
1-кесте
Курс |
Семестр
|
Кредит
|
Дәріс
(сағ.)
|
Прак
(сағ.)
|
Зерт
(сағ.)
|
БОӨЖ
(сағ.)
|
БӨЖ
(сағ.)
|
Жалпы сағат (сағ.)
|
Қорытынды бақылау түрі
|
2
|
3
|
3
|
30
|
-
|
15
|
22,5
|
67,5
|
135
|
емтихан
|
4 ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
2- кесте
Тақырыптардын атаулы және мазмұны
|
Сағат саны
2
|
1
|
Дәріс сабақтары
|
1-модуль. Тұрақты электр тізбектері
|
1.Кіріспе. Электротехника ғылымы. Электротехника пәнінде қарастырылатын мәселелер. Электр энергиясының түрлі салаларда қолданылуы. Ғылыми-техникалық прогресстің дамуына электротехниканың қосатын үлесі. Болашақ мамандарды электротехникалық даярлықтан өткізудің мәні мен мақсаттары.
|
2
|
2. Электірлік шамалар туралы негізгі түсініктемелер. Зарядталған карапайым бөлшектер ұғымы. Электр өрісі және оның касиеттері. Электр өрісінің кернеулігі, электр кернеуі және потенциал туралы ұғымдар. Электр қозғаушы күші (Э.Қ.К). Электр тоғы туралы ұғым. Куат. Тұтынушылар куаты, шығын қуаты және қорек көзі куаты туралы ұғымдар. Куат тепе-тендігінің теңдеуі. Пайдалы әсер коэффициенті (П. Ә. К).
|
2
|
3. Тұрақты ток тізбектері. Электр тізбегінің кұрылымы. Электр тізбегінің элементтері мен параметрлері. Элекгр тізбектерінің тармақтары, түйіндері және контурлары туралы ұғымдар. Тізбек элементтерінің шартты түрдегі графикалық бейнеленуі. Электр схемасы. Электр энергиясын тұтынушыларды бір-бірімен жалғау тәсілдері: тізбектей, параллель және аралас жалғаулар. Тұтынушылардың үшбұрыш түрінде және жұлдызша жалғанулары.
|
2
|
4. Электр тізбектерін есептеу тәсілдері. Ом заңы. Кирхгофтың 1-ші жөне 2-ші заңдары. Есептеуде Кирхгофтың зандарын тікелей қолдану тәсілі. Контурлық тоқ тәсілі. Түйіндер потенциалы тәсілі. Суперпозиция принципі. Тізбектерді эквивалентгі түрлендіру тәсілі. Эквивалентті генератор тәсілі. Төртұштылар (четырех полюсники) туралы ұғым. Тізбек тармақтарының жұмыс режимдерін талдау үшін төртүштылар тәсілін қолдану.
|
2
|
Зертханалық сабақтары
|
1. Тұрақты токтың сызықтық тармақталған және тармақталмаған электр тізбектері
|
1
|
2. Сызықты емес элементері бар тұрақты токтың тізбектерін зерттеу
|
1
|
3. Синусоидалы токтың сызықты тармақталмаған электр тізбектері. Кернеу резонансы.
|
1
|
4. Синусоидалы токтың сызықты тармақталған электр тізбектері. Ток резонансы.
|
1
|
2-модуль. Айнымалы ток тізбектері
|
|
5. Айнымалы (синусоидал) ток тізбектері. Айнымалы тоқ туралы ұғым. Айнымалы тоқтарды тудыратын қондырғылар. Синусоидалы зандылықпен өзгеретін шамаларды (кернеу, тоқ, э.қ.к.) түрлі электротехникалық қондырғыларда қолданудың тиімділігі.
|
1
|
6. Бір фазалы тізбек және үш фазалы тізбек. Синосоидал тоқ тендеуі. Синусоидал заңдылығымен өзгеретін шамаларды сипаттайтын параметрлер (амплитуда, период, жиілік, бастапқы фаза т.с.с). Толқындық диаграмма. Синусоидал тоқтардың, кернеулердің, э.қ.к. әрекеттік және орташа мәндері. Синусоидал шамаларды комплекстік сан түрінде жазып көрсету және оларды айналмалы вектар арқылы бейнелеу. Векторлық диаграмма. Үш фазалы тізбектерді қолдану аймағы. Карапайым үш фазалы генератор. Генератор орамдарындағы Э.Қ.К. лездік мәндері. Э.Қ.К.-ін комплекстік түрде көрсету. Үш фазалы жүйенің негізгі элементтері. Симметриялы үш фазалы жүйе. Үш фазалы жүйелерді үшбұрыштап жене жұлдызша қосу тәсілдері. Фазалық және сызықгық кернеулер мен тоқтар туралы ұғымдар.
|
1
|
7. Сызықты электр тізбектеріндегі өтпелі процесстер. Электр тізбектеріндегі орын алатын өтпелі процестердің пайда болу себептері және олардың тізбек жұмыстарына тигізетін әсері. Коммутация заңдары. Тізбектердің электрлік күйінің дифференциалдық теңдеуі. Кернеу мен тоқтың еркін және тұрақталған мәндері. Уақыт тұрақтысы және оның мәні. Өтпелі процесс ұзақтығына тізбек параметрлерінің тигізетін ыкпалы. Өтпелі процесстерді практикалық тұрғыда қолданылуы. Дифференциалдаушы және интегралдаушы тізбектер туралы түсініктемелер.
|
1
|
8. Электромагниттік құбылыстар және магнит тізбектері. Магнит өрісінің туындауы. Магнит индукциясы, магнит ағыны және магнит өрісінің кернеулігі туралы ұғымдар. Индуктивті катушка. Толық магнит ағыны (потокосцепление). Электромагниттік индукция кұбылысы және заңы. Ленц принципі. Өздік индукция және өзара индукция құбылыстары. Толық тоқ заңы.
|
1
|
Зертханалық сабақтар
|
5. Қабылдағыштарды жұлдызша түрде жалғаудағы синусоидалы токтың ұшфазалы тізбектері
|
1
|
6. Қабылдағыштарды үшбұрыш түрде жалғаудағы синусоидалы токтың ұшфазалы тізбектері
|
1
|
7. Бірфазалы индукционды есептегішті зерттеу
|
1
|
8. Бірфазлы трансформаторды зерттеу
|
1
|
3-модуль.Электрлік өлшеу аспаптары мен электрлік машиналар
|
9. Электрлік өлшеу және өлшеу аспаптары. Негізгі метрологиялық терминдер мен түсініктемелер. Өлшеу тәсілдері. Тура және жанама өлшеу. Өлшеудің компенсациялау тәсілі туралы түсінік. Өлшеу кателіктері. Систематикалық және кездейсоқ кателіктер. Кателіктерді бағалау. Абсолюттік салыстырмалылық және шектеулі кателіктер.
|
1
|
10.Электр аппараттары мен машиналары. Трансформаторлар. Трансформаторлардың қолданылуы мен түрлері. Бір фазалы тронсформатордың кұрылысы мен жұмыс істеу принципі. Трансформациялау коэффициенті. Трансформатордың бос жүріс режимі.
|
1
|
11.Тұрақты ток машиналары. Тұрақты тоқ машиналарының қолдану аймақтары мен құрылысы. Электр машиналарының генераторлық және двигательдік режимдерде жұмыс істеу мүмкіншіліктері.
|
1
|
12. Асинхрондық машиналар. Үш фазалы асинхрондық машиналардың қолдану аймақтары мен кұрылысы. Айналмалы магнит өрісін тудыру тәсілі. Магнит өрісінің айналу жиілігі. Асинхронды машинаның жұмыс принципі. Ротор мен айналмалы магнит өрісінің айналу жиіліктері. Сырғу (скольжение). Ротор орамындағы Э.Қ.К. пен тоқ жиіліктерінің сырғуға тәуелділігі.
|
1
|
13.Синхрондық машиналар. Синхронды двигатель. Двигательдің электромагниттік куаты мен моменті. Двигательдің жұмыстық сипаттамалары.
|
1
|
14.Электр жетегі және басқару аппаратуралары. Электр жетегі (элекгропривод) туралы ұғым. Практикалық қолданысы. Электір жетегінің құрылымы және олардың түрлері. Жұмыс механизмдері және олардың механикалық сипаттамалары. Механикалық сипаттамалардың қатандығы. Элекгр жетегінің орнықтылығы туралы ұғым. Жетек қозғалысының негізгі тендеуі.
|
1
|
15.Өндірістік кәсіпорындарды электрмен қамтамасыздандыру. Энергетикалық жүйе жене өнеркәсіп орындарын энергетикалық жүйеден электрмен камтамасыз ету. Трансформаторлық подстанциялардың қолдануы мен кұрылыстары. Тарату тораптары. Элекр қауіпсіздігі туралы мәселелер. Өткізгіштердің көлденең қимасын есептеп алу. Электр қондырғыларын жылулық қорғау және оларды жермен жалғау (заземление) мәселелері.
|
1
|
Зертханалық сабақтар
|
|
9. Фазалы роторы бар асинхронды қозғалтқышты іске жіберуді зерттеу
|
1
|
10. Қысқа тұйықталған роторы бар ұшфазалы асинхронды электрқозғалқыштың жұмысын зерттеу.
|
1
|
11. Параллель қоздырылған тұрақты токтың генераторын зерттеу.
|
1
|
12. Параллель қоздырылған тұрақты токтың электрқозғалтқышын зерттеу
|
1
|
13. Тармақталған электр тізбектеріндегі потенциалдардың таралуын зерттеу
|
1
|
14. Электрмашиналы күшейткіштердегі қималы өрісті зерттеу
|
1
|
15. Төртұштықтықтарды зерттеу
|
1
|
Барлығы
|
45
| 5 БІЛІМАЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАР ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1 ЭҚК көзі және ток көзі. Ом және Кирхгоф заңдары.
5.2 Тұрақты ток тізбегін есептеу.
5.3 Бір фазалы трасформатордың негізгі параметрлетін есептеу.
5.4 Синхронды машиналар тақырыбы бойынша есептеу-графикалық тапсырмалар.
5.5. Асинхронды машиналар тақырыбы бойынша есептеу-графикалық тапсырмалар.
5.6 Электр торабын есептеу тақырыбына есептеу-графикалық тапсырма.
6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
3-кесте Әдебиеттер және оқу методикалық құжаттар | Экземпляр саны | Студенттер саны | Қамтамасыздық
пайызы
| 1 | 2 | 3 | 4 | Электротехниканың теориялық негіздері. Ахметов А,К.,Қабақова Т.А. -Астана, «Астана полиграфия» ЖАҚ, 2004.-515 б. | 10 | 6 | 100 | Балабатыров С.Б. Электротехниканың теориялық негіздері. 1-бөл.: оқу құралы.-Алматы: Бастау,2010-253 бет | 10 | 6 | 100 | Балабатыров С.Б. Электротехниканың теориялық негіздері. 2-бөл.: оқу құралы.-Алматы: Бастау,2010-338 бет | 10 | 6 | 100 | Электротехника. Мұхити И.М.-Алматы, Эверо, 2005.-520 б. | 10 | 6 | 100 | Инженерлік-технологиялық мамандықтарына арналған электротехника курсы.Какимов М.М., Қасенов Ә.Л.,Орынбеков Д.Р. и др. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті, 2012.-341б. | 20 |
6
| 100 | Русинова Н.А., Какимов М.М., Паримбеков З.А. Лабораторный практикум по электротехника для студентов инженерно-технологических спецальностей. Учебное пособие. Алматы, 2009 – 142 с. | 50 |
6
| 100 | Сборник задач по электротехнике и основам электротехники /Под/ ред. B.C. Пантюшина.- М.,-Высшая школа, 2006 г. | 25 |
6
| 100 | Касаткин, А.С. Электротехника: учебник для неэлектротехнических специальностей / А.С. Касаткин; М.В. Немцов.- 9-е изд., стереотип.- М.: "Академия", 2005.- 544 с.; | 25 |
6
| 100 |
7 ӘДЕБИЕТ
7.1 Негізгі әдебиет
7.1.1 Электротехника. Мұхити И.М.-Алматы, Эверо, 2005.-520 б.
7.1.2 Электротехниканың теориялық негіздері. Ахметов А,К.,Қабақова Т.А. -Астана, «Астана полиграфия» ЖАҚ, 2004.-515 б.
7.1.3 Инженерлік-технологиялық мамандықтарына арналған электротехника курсы.Какимов М.М., Қасенов Ә.Л.,Орынбеков Д.Р. и др. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті, 2012.-341б.
7.1.4 Касаткин, А.С. Электротехника: учебник для неэлектротехнических специальностей / А.С. Касаткин; М.В. Немцов.- 9-е изд., стереотип.- М.: "Академия", 2005.- 544 с.;
7.1.5 Балабатыров С.Б. Электротехниканың теориялық негіздері. 1-бөл.: оқу құралы.-Алматы: Бастау,2010-253 бет
7.1.6 Балабатыров С.Б. Электротехниканың теориялық негіздері. 2-бөл.: оқу құралы.-Алматы: Бастау,2010-338 бет
7.1.7 Электротехника пәнінен зертханалық практикум: [оқу- әдістемелік құрал] / Пәрімбеков З.А., Какимов М.М., Рахимбердина А.Т., Русинова Н.А.- Семей: Шәкәрім ат. СМУ, 2010.- 139 б.;
7.1.8 Электротехниканың теориялық негіздері. Ахметов А,К.,Қабақова Т.А. -Астана, «Астана полиграфия» ЖАҚ, 2004.-515 б.
7.2 Қосымша
7.2.1 Алиев И.И. Справочник по электротехнике и электрооборудованию (5-е изд.,испр./ Серия «Справочники».-Ростов н/Д: Феникс, 2004.-480с., ил.
7.2.2 Алиев Г.М., Тер-Хачатуров А.А. Измерительная техника.- М., Высшая школа, 1991.
Достарыңызбен бөлісу: |
