Әдебиет теориясының ғылым ретінде қалыптасуы


Әлихан мен Ахмет бастаған Алаш әдебиеттануы туралы біз тек тәуелсіз­дік алғаннан кейін білдік



жүктеу 64,15 Kb.
бет2/3
Дата24.01.2023
өлшемі64,15 Kb.
#41012
1   2   3
презен 4-лекция

Әлихан мен Ахмет бастаған Алаш әдебиеттануы туралы біз тек тәуелсіз­дік алғаннан кейін білдік.

  • Әлихан мен Ахмет бастаған Алаш әдебиеттануы туралы біз тек тәуелсіз­дік алғаннан кейін білдік.
  • Махмұт Қаш­қаридің «Диуани луғат ат-Түр­ки» еңбегі туралы осыдан жүз жыл бұрынғы зерттеуінде Ха­лел Досмұхамедов күллі түр­кі халықтарының тегі, мінезі, салт-дәстүрі, ғылымы мен жарқын келешегі туралы керемет мағлұматтар берген. 
  • ХХ ғасыр басында Абайды жоққа шығарудан аман алып қалған Әлихан бастаған алаш әдебиетшілері еді.
  • «Абай бізді қасиетті жәдігер­лермен жалғастырып тұрған көркем сөз иесі», - дейді Әли­хан Бөкейхан.
  • 1905 жылы шыққан мақаласында ақын­ның көркемдік әлемін еуро­палық әдебиетпен тең дәре­жеде талдап берген. Әлихан даланың эстетикалық көркем сөзі еуропалықтармен тең дә­ре­­жеде, тіпті, асыл сөздің ақыл сөз болуы арқылы тек сезімді бейнелейтін сұ­лу сөзден жоғары тұр деген тұжырым жасайды.

1912 жылы Мағ­жан Жұ­мабайұлы Абайды «Сөзі алтын, хәкім Абай» деп бағалады. Әлихан ұстанған тұжырымды дамытып әкетеді.

  • 1912 жылы Мағ­жан Жұ­мабайұлы Абайды «Сөзі алтын, хәкім Абай» деп бағалады. Әлихан ұстанған тұжырымды дамытып әкетеді.
  • Міржақып Дулатұлының: «Кейінгі ға­­сыр­ларда да Абай қазақ әде­биетінің те­мір­қазығы болады» деуі осыдан.
  • 1913 жылы Ах­­мет Байтұрсынұлының «Қазақ­тың бас ақыны» дейтін зерттеуінде Абай­дың мұра­сы­на қатысты ой­лар теориялық дең­гейде тұ­жы­рым­­далып жүйеленді.
  • «Әдебиет танытқыштағы» теориялық қисындар, бір ғажа­бы, әлем мойындап отыр­­ған Бахтиннің теория­сымен бірдей. Бахтин мен Байтұрсынұлының теория­лық тұжырымдарының сәй­кес­тігі Ресей ғалымдарын таң­ғалдыруда. Мұндай сәй­кестіктер ғылымда сирек кез­­­­д­еседі. Әдебиет деген не? Ол не үшін керек қоғамға? Әде­биеттің негізгі мақсаты қандай?
  • Әдебиетті қалай таныту керек? Әдебиет адам жанына, қо­ғамға қалай әсер етеді? Тариx пен әдебиеттің арақатынасы қан­дай? Бұл сауалдарға жауапты қазақтың салиқалы тілімен Бай­тұрсынұлы Бахтиннен қырық жылдай бұрын жазып кетіпті! 
  • Алаш ғалымдары Абайды зерттеу арқылы ХХ ғасырға дейінгі қазақ сөз өнерінің алтын діңгектерін айқындап берді.

жүктеу 64,15 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау