ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
Ө. Тұрманжановтың «Қазақ мақал-мәтелдері» (Алматы, 1997),
Ж. Дәуренбековтың «Қазақ мақал-мәтелдері» (Алматы, 2001),
М. Әлімбаевтың «Халық ғажап тәлімгер» (Алматы, 1994),
Жәрдем Кейкіннің «Қазақтың 7777 мақалы мен мәтелі» (Алматы, 2002)
Құран Кәрім қазақша мағына және түсінігі. Медине. 1991 ж.
Ислам ғылымхалы, Мұхитдин Исаұлы, Қайрат Жолдыбайұлы, Алматы. 2010 ж. – 520 бет.
«Қазақстан тарихы», очерктер, Алматы, «Дәуір» баспасы, 1994,
Мусин Чапай, «Қазақстан тарихы», 640 бет, 2008
«Он ғасыр жырлайды» Алматы, 2006. 408 бет,
Қамзин К. Қазақ көсемсөзі жанрларының кемелдену үдерісі. – Алматы: Экономика. – 2009 ж.
"Айқын" -2011 ж., 2012 ж., "Алаш айнасы" - 2012 ж., 2013 ж.,
"Егемен Қазақстан" - 2012 ж., 2013 ж.,
"Ислам және өркениет" - 2012ж.,
"Түркістан" - 2012 ж., 2013 ж., т.б газеттері
www.muslim.kz ,
www.muftiyat.kz ,
www.ummet.kz ,
www.islam-orkeniet.kz ,
www.kultegin.com сайттары
Т.Ыдырысов. «Шеберлік бастауы». «Мектеп», 1984 ж.
Жолдыбайұлы Қ. «Күдікпен күрес». – Алматы. «Алтын қалам», 2006. – 188 бет
Жолдыбайұлы Қ. «Имани гүл». – [б. и.]. – Алматы, 2011. –384 бет
Жолдыбайұлы Қ. «Дін мен діл». — Астана: АСТ Полиграф, 2011. — 288
308
Аннотация
Ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі мазмұнында діни құндылықтар мен қазақ ауыз әдебиеті туралы баяндалады. Жұмыстың құрылымы кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған әдебиеттерден тұрады.
Кіріспе бөлімінде зерттеудің өзектілігі, ғылыми жаңалығы айтылады. Негізгі бөлім үш тараудан тұрады. Бірінші тарауында қазақ ауыз әдебиетінің түрлері мен Құран-хадис құндылықтарының қазақ ауыз әдебиетіне әсері жайында, екінші тарауында мақал-мәтелдердің діни құндылықтырмен байланысы, үшінші тарауында хадис пен мақал-мәтелдердің ортақ ұқсастықтары туралы айтылады. Қорытынды бөлімінде қазақтың ауыз әдебиетіндегі діни тақырыптағы мақал- мәтелдер бүгінгі күннің талаптарына яғни, иман жүзді, инабатты ұрпақ тәрбиелеу ісіне өзіндік үлесі мен маңызы туралы айтылады.
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері: Жұмыстың мақсаты – қазақ халық ауыз әдебиетіндегі мақал-мәтелдердің Құран-хадис құндылықтарымен байланысын анықтау. Қазақ мақал-мәтелдері мен хадистерді тақырып бойынша бір жүйеге келтіре отырып, ондағы мағыналық ұқсастықтарын табу.
Зерттеу тәсілдері: Қазақ халық ауыз әдебиетінің кешегісі мен бүгінгісіне шолу жасалып, кешенді талдау әдістері қолданылды.
Зерттеу жұмысының нысаны: Мақал-мәтелдер мен хадистерге ортақ тірек сөздер. Қазақ ауыз әдебиеті жайлы отандық әдебиет зерттеушілері мен дінтанушылардың ғылыми тұрғыдан жазған оқу әдістемелік құралдарын, кітаптарын, интернет басылымдарды, баспасөздерде жарияланған мақалаларды ғылыми тұрғыдан талдап, сараптау – жұмыстың негізгі нысаны.
Аннотация
В научно-исследовательской работе повествуется ценности Ислама и связь с устным народным творчеством и пословицами-поговорками. Работа состоит из вступительной, основной и заключительной частей и содержится использованная литература. Во вступительной части показывается актуальность исследования. Основная часть состоит из трех разделов.
В первом разделе характеризуются виды устного народного творчества и ценности Ислама. Во втором разделе содержится общая связь между народными пословицами и ценностями Ислама. А также в работе анализируется и сравнивается общая сязь и сходства между народными пословицами и ценностями Ислама. В заключительной части характеризуется важная роль пословиц и поговорок на религиозную тему в воспитаний молодого поколения.
Задачи исследования: Раскрыть и сравнить значение пословиц и хадисов.
Источники исследовательской работы: В качестве исследовательских материалов были взяты религиозные источники, литература, пояснения.
Гипотеза: Если мы обратим внимание на пословицы и слова наших предков, связанные с ценностями Ислама, то мы будем воспитывать будущее поколения духовно – нравственным качествам, сохраним и приумножим историю своей нации, языка, религии и предков.
Методы исследования: В процессе исследования используются методы собирательные: сравнение, анализ и синтез.
Теоретическое и практическое значение исследования: Итоги, полученные в процессе исследования, можно использовать при подготовке рефератов, научных трудов.
Abstract
The research work is narrated values of Islam and the connection with oral folklore and proverbs, sayings. The work consists of an introductory, main and closing parts and contains references.
In the introductory part is shown the relevance of research. The main part consists of three sections.
The first section describes the types of folklore and values of Islam. The second section provides a common link between people's proverbs and values of Islam. And in general is analyzed and compared syaz and similarities between people's proverbs and values of Islam.
The final part is characterized by the important role of proverbs and sayings on religious topics in the education of the younger generation.
Research objectives: to discover and compare the value of proverbs and Hadith
Sources of research: as a research material were taken religious sources, literature, explanations, tutorials
Hypothesis: If we pay attention to the sayings and words of our ancestors related to the values of Islam, we will educate future generations of spiritual - moral qualities, preserve and enhance the history of their nation, language, religion and ancestry.
Methods: The study used methods of collecting: comparison, analysis and synthesis. Theoretical and practical significance of the research: The results obtained in the research process can be used in the preparation of abstracts of scientific papers.
Ғылыми жетекші: Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің оқытушысы Үмбетбаева Жадыра
Еңбекшіқазақ ауданы, Қызылжар ауылы О. Жандосов атындағы орта мектептің 9 «А» сынып оқушысы Ербол Аймардың «Қазақ ауыз әдебиетіндегі мақал-мәтелдердің Ислам дініндегі хадистермен үндестігі» тақырыбындағы ғылыми жобасына ғылыми жетекші Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің оқытушысы Үмбетбаева Жадыраның пікірі:
Ербол Аймардың бұл ғылыми жобасы қазақ ауыз әдебиетіндеі діни тақырыптағы мақалдар мен мәтелдерге арналған күрделі мақсат пен міндетті алдына қойған ғылыми ізденіс жұмыс болып табылады. Бұл зерттеу жұмысында бұрын соңды ғылыми негізде қарастырылмаған Мұхаммед (с.ғ.с) пайғамбар хадистерінің қазақ мақал - мәтелдеріндегі орны, ұқсастықтары мен ортақ тұстарын, мазмұндық жақтарын салыстыра зерттеуге бастама жасалған. Қазақ – қай дәуірінде де дінін сақтап, Алласын аузынан тастамаған халық. Осыншама кең-байтақ жердің бүгінгі мұрагері боп, бейбітшілік бесігінде тербеп отырғаны Аллаға деген сенімі мен иманында екенінде дау жоқ. Бүгінгі әлем елдері үлгі тұтып отырған еліміздегі дінаралық татулық бейбітшілік пен ауызбірлікті насихаттайтын Ислам дінінің халқымыздың санасына терең ұялағанының айқын дәлелі деуге болады. Қазақ халқы Ислам дінінің асыл құндылықтарын тек қана тұрмыс-тіршілігі мен салт-дәстүріне ғана сіңдіріп қойған жоқ. Бүкіл рухани және заттық болмысына сіңіре білген халықтардың бірі. Сондықтан Құран, хадис құндылықтарының біздің әдебиетіміздегі алатын орны айырықша. Әдеби жәдігерлеріміздің қайнары, жазба әдебиетіміздің атасы аталып жүрген қазақ ауыз әдебиетінің де Құран, хадис құндылықтарымен байланысты болуы заңды құбылыс. Сол себепті, бұл ғылыми жұмыста қазақ ауыз әдебиетіндегі мақал- мәтелдердің Құран, хадис құндылықтарынан бастау алуы, дамуы, бүгінгісі мен болашағы, қоғамдық пікір қалыптастырудағы рөлі, жан-жақты сараланып, сарапталып, көзқарастар мен ұсыныстар айтылады.
Ғасырлардан - ғасырға , ұрпақтан - ұрпаққа жалғасқан діни құндылықтар мен мақал - мәтелдерді бүгінгі ұрпаққа салыстыра және сабақтастыра отырып жеткізуді көздеген. Қазақ ауыз әдебиетіндегі мақалдар мен мәтелдер арасынан діни тақырыптағы мақалдар мен мәтелдерді іріктеп теріп, жинақтап, оларды талдап; Ислам діні құндылықтарымен байланысын анықтап өскелең ұрпақты тәрбиелеуді мақсат еткен.
Ғылыми жұмысты оқи отырып, оқушының «Қазақ ауыз әдебиетіндегі мақал – мәтелдердің Ислам дініндегі хадистермен үндестігі» тақырыбындағы ғылыми жобаны байқауға ұсынуға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |