Дєрістер (ќысќаша конспект)

S = KFdc (4), мұнда

Масса алып беру коэффициенті диффузияның барлық түрін біріктіреді:

 - конвективті диффузия коэффициенті; D_b - ішкі диффузия коэффициенті (диализ);  - молекулярлы диффузия жүретін диффузионды қабат қалындығы; D_c - молекулярлы диффузия коэффициенті.

1. Экстрагирлеу үдерісіне әсер ететін факторлар

1. 
   Ұсақталған шикізат.
   
2. 
   Экстрактивті заттардың әр түрлі концентрациялары.
   
3. 
   Экстракцияның температуралы тәртібі.
   

• 
  Белгілі бір әрекет ететін заттар тобын шығара алу қабілеті;
  
• 
  Химиялық және фармакологиялық индифференттілік;
  
• 
  Регенерацияға мүмкіншілік;
  

Статикалық экстрагирлеу тәсілдерінде мацерация және ремацерация қолданылады.

Динамикалық әдістерге жатады: перколяция, циркуляция, реперколяция, қарама-қарсы ағымды экстрагирлеу.

Экстрагирлеу түрлі конструкциялы экстракторларда орындалады: дискты, пружина-қалақшалы, иірмекті.

Экстрагент рекуперациясы (қайтып келу) – экстракционды препараттар технологиясында қорытынды кезең. Ол өңделген шикізаттан экстрагенттің (спирттің) қайтып келуімен аяқталыады және 2 тәсілмен орындалады:

экстрагентті сумен және айдау арқылы ығыстыру.

Ректификация (түзету, тазарту) – гомогенді қоспаны қайта-қайта ағызу негізінде ажырату үдерісі сонымен қоса әр түрлі қайнау температурасында және спирт пен су қоспасы компоненттерінің конденсациясы. Ректификация ректификационды орнатуларда орындалады және ол келесі аппараттардан тұрады: куб-буландырғыш (немесе шығарғыш жылу алмастырғыш), ректификационды колонна, дефлегматор, үлестіруші стақан, конденсатор, радиоқабылдағыш.

Дәріс материалдарын игергеннен кейін білуге қажетті негізгі түсініктер: экстрагирлеу үдерісінің теориялық негіздері, дәрілік шикізаттың экстрагирлеу әдістері, рекуперация және ректификация, теориялық негіздері, әдістері.

Өзін өзі бақылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ректификацияны не үшін пайдаланады?
   
2. 
   Экстрагирлеу әдісі қай дәрілік түрлерге қолданылады?
   
3. 
   Экстрагенттерге қандай талап ұсынылады?
   

1. 
   Муравьев И.А. Технология лекарств. М., 1980.- Т.1.- С. 186-207
   
2. 
   Технология лекарственных форм /Под ред. Т.С. Кондратьевой.- М.: Медицина, 1991. Т.2.С. 352-410
   

Дәріс жоспары:

1. 
   Көмекші заттардың жіктелуі
   
2. 
   Табиғи көмекші заттар
   
3. 
   Синтетикалық және жартылай синтетикалық көмекші заттар
   

Көмекші заттарға келесі міндеттер ұсынылу қажет:

1. 
   Дәрілік препараттың медициналық тағайындауына сәйкес келуі;
   
2. 
   Пайдаланылатын мөлшері биологиялық қауіпсіз және ағза тінімен биосәйкес болуы қажет, сонымен қатар аллергиялық және токсикалық әсер көрсетпеу керек;
   
3. 
   Дәрілік формаға даярланатын форма тудырушы қасиеттердің сәйкес болуы;.
   
4. 
   Дәрілік заттармен, қапталған және тығындалған заттармен химиялық немесе физико-химиялық әрекеттесуінің болмауы, сонымен қатар дәрілік препараттарды дайындау және сақтау үдерісі кезінде технологиялық жабдықтау материалымен.
   
5. 
   Мүмкін микробты контаминацияның талабына дайындалатын препарат (соңғы өнім ретінде ) тазалықтары дәрежесіне байланысты сәйкес бола алады; стерилизацияға ұшырау мүмкіндігі;
   
6. 
   Дәрежеге тәуелділігіне сәйкес дайындалатын препараттың (соңғы өнім ретінде) шекті жеткілікті микробтық контаминация талаптарына тәуелді болуы мүмкін; онда стерилизация жасау қажет болады.
   
7. 
   Экономикалық қол жетімділік;
   

Табиғи көмекші заттар:.

• 
  Крахмал
  
• 
  Альгинаттар
  
• 
  Агароид
  
• 
  Пектин
  
• 
  Коллаген
  
• 
  Желатин
  
• 
  Желатоза
  

Синтетикалық және жартылай синтетикалық көмекші заттар.

• 
  Метилцеллюлоза
  
• 
  Поливинол
  
• 
  Поливинилпирролидон (ПВП)
  
• 
  Полиакриламид
  
• 
  Полиэтиленоксид
  
• 
  Спеналар
  
• 
  Твиндер
  

Өзін өзі бақылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Қосымша заттарды қандай мақсатта пайдаланады?
   
2. 
   Қосымша заттар қалай жіктеледі?
   
3. 
   Қосымша заттарға қандай талап ұсынылады?
   

1. 
   Краснюк И.И. Фармацевтическая технология: Технология лекарственных форм / Под ред. И.И. Краснюка. – М.: Академия, 2004. С. 45-61