Дошыбеков айдын багдатович

125 
 
Қорыта  айтқанда,  біздің  ойымызша,  дене  шынықтыру-сауықтыру 
қызметтері  саласы  маркетинг  бойынша  мамандар  даярлауда  оқу  үдерісін 
ұйымдастырудың  осы  ұсынылған  кешенді    әдістемелік  негізде  және  тәрбие 
үдерісін  ұйымдастырудың  тиімді  құралдарының  жиынтығы  нарықтық 
құрылымға  икемді,  сенімді  ақпараттармен  дәл  және  уақытылы  қамтамасыз 
етілген  мамандарды  дайындауда  тиімді  нәтиже  береді.  Бұндай  мамандарға 
сұраныстың жоғары екендігін бүгінгі нарық жағдайы көрсетіп отыр. Бұл ретте 
оқу  үдерісінде  клиенттердің  нақты  сұранысы  мен  талғамына,  өзгеріс,  даму 
шапшаңдығына,  яғни  ақпараттық  қоғамның  жұмыс  істеуінің  сыртқы 
жағдайларына  аса  мән  берілуі  тиіс.  Бәсекелестікке  төтеп  беретін  өнімді 
нарыққа    дайындап  шығаруда    өнімдердің  сұранысты  өтейтін,    нарық 
талаптарын  қанағаттандыратын  өнім,  өзге  бәсекелестер  өнімінен  озық 
өнімдердің  ауқымды  жиынтығын    беруге  бағытталған    кешенді    әдістері  мен 
құралдарының    жүзеге  асырылуы    нарықта  ең  үздік  ықтимал  бақылауды  да 
қамтамасыз етеді. 
Сонымен, «Қазақстандағы және шетелдердегі дене шынықтыру-сауықтыру 
қызметі маркетингінің негіздері» элективті курсын енгізу барысында  келесі 30-
кестеде көрсетілген оқу-әдістемелік құрал жасалынып, сынақтан өткізілді және 
авторлық құқық нысанына мемлекеттік тіркелу туралы куәлік алынды:  
 
30-кесте  –  «Қазақстандағы  және  шетелдердегі  дене  шынықтыру-сауықтыру 
қызметі  маркетингінің  негіздері»  элективті  курсын  енгізуді  оқу-әдістемелік 
қамтамасыз ету  
 
Оқу құралының аталуы 
Шығарылым 
тілі 
Басылым/жет./электр
. 
Басылымдық 
Мәліметтер 
1 
2 
3 
4 
Дене 
шынықтыру 
мен 
спорт 
маркетингінің негіздері 
қазақша 
Электронды оқулық 
2017 
Дене 
шынықтыру-сауықтыру 
қызметі  маркетингі:  теория  мен 
әдістеме 
қазақша 
Оқу-әдістемелік 
құрал 
2016 
Қазақстандағы  және  шетелдердегі 
дене 
шынықтыру-сауықтыру 
қызметі маркетингінің негіздері 
қазақша 
Элективті курс 
2016 
Қазақстандағы  және  шетелдердегі 
дене 
шынықтыру-сауықтыру 
қызметі маркетингінің негіздері./  
Основы  маркетинга    физкультурно-
оздоровительных 
услуг 
в 
Казахстане и  за рубежом./  
Marketing fundamentals of health and 
fitness  services  in  Kazakhstan  and 
abroad  
Қазақша,  
орысша  
ағылшынша 
Әдістемелік құрал  
2017 
 

126 
 
30 – кестенің  жалғасы 
 
1 
2 
3 
4 
Менеджмент, 
маркетинг 
в 
образовании  и  спорте:  в  схемах, 
рисунках, таблицах 
орысша 
Оқу-әдістемелік 
құрал 
2017 
 «Дене 
шынықтыру-сауықтыру 
қызметі  маркетингі:  теория  мен 
әдістеме»  атты  авторлық  құқық 
нысанына 
мемлекеттік 
тіркелу 
туралы куәлік  
 
Оқу-әдістемелік 
құрал 
№366 
от 
03.03.2017г. 
ИС 
007508 
2017 
 
Жоғарыда  аталған  мәліметтерді  жинақтай  келе,  «Қазақстандағы  және 
шетелдердегі  дене  шынықтыру-сауықтыру  қызметінің  негіздері»  курсын  оқу 
келесі  жолдармен  жүзеге  асырылуы  қажет  екендігін  атай  өту  қажет:  1) 
дәрістерге қатысу; 2) ғылыми әдебиетті  зерттеу; 3) үй тапсырмаларын орындау 
бойынша  өздік  жұмыс;  4)  семинар  сабақтарында  маркетингтік  міндеттерді 
шешу.  
Дәрісханалық  сабақтар  барысында  студенттер  оқылатын  пәннің 
теориялық-әдістемелік 
негіздерімен, 
маркетингке 
деген 
заманауи 
көзқарастармен  танысады.  Теориялық  білімді  меңгерудің  маңызды  шарты  – 
дәрістер  бойынша  конспект  жасау,  нақты  тіркелу,  ғылыми  анықтамалар  мен 
түсініктерді меңгеру.  
Бағдарламалық материалды оқу кезінде күндізгі оқу бөлімі студенттерінің 
оқу жүктемесінің төрттен бір бөлігі өздік жұмыстан тұрады, оны ұсынылатын 
негізгі және қосымша әдебиетті зерттеу, әдебиетті таңдау мен оларға сараптама 
жүргізу  бойынша  өзіндік  сабақтарды  жүргізу  және  рефераттар  жазу  түрінде 
орындау қажет. Дәріс курстарының материалдарын дер кезінде оқулықтардағы, 
оқу құралдарындағы, ғылыми  мақалалардағы және монографиялардағы сәйкес 
материалдармен бекіте түсу қажет.  
Даярлық нәтижесінде студенттер өзіндік ғылыми-зерттеу және тәжірибелік 
қызмет  дағдыларын  меңгеруі  қажет.  Олар  маркетингтің  мазмұнына,  оның 
стратегиясы  мен  тактикасына  қатысты  негіздемелі  тәсілдерді  меңгеруі  керек, 
маркетингтік  сауатсыздықты  жеңе  біліп,  әлеуметтік-мәдени  және  туризм 
саласындағы нарықты басқару заңдылықтарын, түрлері мен әдістерін іс жүзінде 
игерулері қажет.  
Тәжірибелік  міндеттерді  шешу  кезінде  нарықтық  субъектілердің 
сұраныстарын  зерттеу  мен  қанағаттандыруға,  сондай-ақ,  негізгі  теориялық 
мәселелерді білуге негізделген маркетингтік амал қажет [242, 243]. 
 
3.4 
Тәжірибелік-эксперименталды 
жұмыстың 
мазмұны 
мен 
нәтижелері  
Мақсат  етуге  қажетті  тұлғалық,  уәждемелік  және  коммуникативтік 
қасиеттердің дамуын көрсетуге тырыстық.  

127 
 
Оқыту  үдерісі  қандай  да  бір  кәсіби  қызметті  сапалы  түрде  орындауға 
қажетті  нақты  психологиялық  қасиеттерді  тәрбиелеу,    дамыту  және  жетілдіру 
үдерісімен  тікелей  үйлесімді  түрде  жүргізіледі.  Осыған  байланысты 
эксперименталды  топқа  зерттеу  жұмыстары  экспериментке  дейін  және  кейін 
маркетологтың  табысты  қызметіне  қажетті  тұлғалық  қасиеттерімен  тығыз 
байланысты тестердің көмегімен жүргізілді.   
Маркетологтардың  тұлғалық  қасиеті  көрсеткіштерінің  экспериментке 
дейінгі  және  кейінгі  айырмашылығы  31-кестеде  берілген.  Алынған 
нәтижелелрге  салыстырмалы  сараптама  жүргізе  отырып,  байқағанымыз, 
эксперименттен кейін эксперименттік топ зияткерлік ерекшеліктер (В факторы 
-  4,8  балл;  Р  <  0,05),    көңіл-күй  (F  фактор  -  5,89  балл;  Р  <  0,01  ),  әлеуметтік 
басымдылық  (G  факторы  -  5,95  балл;  Р  <  0,01),  психологиялық  ширығу  (I 
факторы - 7,2 балл; Р < 0,01) және  мазасыздану (фактор О - 5,6 балл; Р < 0,01) 
сияқты тұлғалық қасиеттерімен сенімді түрде  ерекшеленді. Басқаша айтқанда, 
экспериментті  жүргізу  барысы  маркетингтік  жағдайлардың  сараптамасы 
бойынша  зерттелінушілердің  басқару  шешімдерін  қабылдау  кезіндегі  ойлану 
шапшаңдығын  (В  факторы)  жақсартуға  ықпал  етті.  Зерттелінушілердің 
бойында жағдайларға сараптама беру кезіндегі оптимизмі (F факторы), сондай-
ақ маркетингік қызмет саласында қалыптасқан нормалармен және ережелермен 
іс- жүргізуі кезіндегі талпынысы (G факторы) біршама артты. Зерттелінушілер 
эмоционалды  факторлардың  (I  факторы)  әсеріне  деген  жоғары  сезімділікпен 
және  дене  шынықтыру-сауықтыру  қызметі  саласындағы  маркетингтік 
үдерістерге тереңінен сарапатама жүргізіп, мүмкін болатын түрлі маркетингтік 
қауіптердің  (О  факторы)  мүмкін  болатын  өсіміне  сақтықпен  және  тезірек 
сараптама жүргізе білуімен ерекшелене бастады.  
 
31-кесте  –  Эксперименттік  топтың  экспериментке  дейінгі  және  кейінгі 
тұлғалық қасиеті көрсеткіштерінің айырмашылығы 
 
Факторлар 
Ф
ак
тор
 
ин
де
кс
і 
Эксперименталды топ 
t 
P 
Экспериментке 
дейін 
Эксперименттен 
кейін 
 
s
 
 
s 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
Қарым-қатынас 
A 
6,5 
2,0 
7,4 
1,8 
2,0 
- 
Зияткерлік ерекшеліктер 
B 
3,59 
2,42 
4,8 
1,7 
2,469 
0,05 
Эмоционалды 
салмақтылық 
C 
5,62 
2,45 
6,5 
2,0 
1,692 
- 
Көшбасшылық 
E 
5,78 
1,58 
6,3 
2,0 
1,238 
- 
Көңіл-күй 
F 
4,62 
1,78 
5,89 
2,01 
2,886 
0,01 
Әлеуметтік басымдылық 
G 
4,57 
1,14 
5,95 
2,33 
3,286 
0,01 
Аяқ-астылық 
H 
5,89 
2,14 
6,14 
1,97 
0,5 
- 
Писхикалық ширығу 
I 
5,86 
2,26 
7,22 
1,92 
2,776 
0,01