26
қолдану мүмкін емес екендігін көрсетеді. Байланыс қызметін екі топқа бөліп
қарастыруға болады:
−
қызмет көрсету жағдайының орындалуы пайдаланушыларға ұсынылған,
пайдаланушыларға түсінікті терминдермен сипатталады, сонымен қатап
қызметке қатынау нүктесінде қаралады.
−
желі жұмыс істеу көрсеткіштері (құрылғылар) желінің мүмкіндігін
сипаттайды немесе қызмет ұсыну деңгейлерінің пайдаланушылар арасында
байланысты қамтамасыз етуге байланысты өңдеуге, эксплуатацияға жəне
техникалық
қызмет
көрсетуге
бағытталған,
қосылыс
элементтерінің
шекарасында қаралады.
−
Мониторинг тапсырмаларын шешуге арналған технологиялар əдетте,
көрсеткіш мəндерін зерттегенде кейбір рұқсат етілген тапсырмаларды
салыстырумен бақылайды. Егер көрсеткіш мəні көрсетілген шектердің арасында
қамтылып жатса, онда көрсеткішке байланысты телекоммуникация сапасы
қанағаттанарлықтай деп саналады. Егер көрсеткіш мəні шекаралық мəндердің
тар жолағын қамтып жатқан жағдайда, көрсеткішке байланысты желі жұмысы
жақсы болып саналады. Көрсеткіштер көп болғандықтан, жəне жалпы
белгілегенде, олардың мəндері тəуелді болуы мүмкін, байланыс сапасы
көрсеткіштер жинағының көп өлшемділігімен байланысты бірқатар мəселелер
туындайды:
−
əр түрлі көріністерге байланысты желі жағдайын қалай анықтауға
болады, мысалы, екі көрсеткіш мəні төмен, ал басқа екеуінікі – жақсы болған
жағдайда, байланыс жағдайын қалай тексеруге болады;
−
ақпараттық көрсеткіштердің өзара тəуелділігін жəне олардың қосарлану
мүмкіндігін ескере отырып минималды жиынын қалай бөлуге болады;
−
мəліметтерді таратуға қатысатын басқа құрылғыға (арна,сервер)
автоматты ауысу жəне желінің мүмкін болатын жұмыс істеу сапасының
нашарлауы туралы тұтынушыларды ескерту мақсатында телекоммуникацияның
жағдайын қалай болжамдауға болады.
Көп өлшемді мəліметтермен байланысты тапсырмалар көп өлшемді
статистикалық талдау əдісінің көмегімен тиімді түрде шешілуі мүмкін.
Желінің жұмыс істеуін, ақаулықтарын анықтау жəне болдырмау қалыпты
жағдайда жұмыс істеу үшін, ақпаратты тасымалдауға қосылатын желі жəне
жүйелерді тұрақты статистикалық бақылау мен зерттеу жүргізу мақсатында
мониторинг технологияларын қолданамыз [7]
Мониторинг
технологиялары
арқылы
қарастырылатын
телекоммуникациялық байланыс желісінің көрсеткіштері:
−
желінің өткізгіштік қабілеті;
– таратылатын ақпараттың (64kBs, 2MB, 10 MB көлемін бейнелейтін
кейбір интегралды көрсеткіш;
27
−
трафик көрсеткіші сипаттамаларының шапшаңдығы. Технология бұл
тапсырманы бақылау кезінде қара жəшік сияқты модельденеді жəне желіге
жүктеменің трафиктің бірқалыпты өзгерісі немесе қопарылғыш өзгеріс
жағдайындағы ауытқулардың алдын алу мақсатында тиімді жол іздейді (бұл
трафик өзгерісіне жəне жоғалған дестелерге байланысты);
−
жоғалған дестелер саны. ТСР желісі үшін нормаланған талаптар
бойынша 1-5% жоғалған дестелер аса қауіпті емес болып есептелінеді. жоғалған
дестелер 40% – дан жоғары болса, желі істемей тұрғанын білдіреді. Осы кезде
десте сны 60-70% жоғалған жағдайда, жүктемені шектеу барысында желінің
жұмыс істеу қабілетін қалдыруға жағдай жасайтын қондырғылар бар.
Қосымша деңгейіндегі желі сапасы көрсеткіштері:
−
бйланыс бөлігінің барлық желімен ІР қосылыстығы;
−
қосымшаға байланысты желі мөлдірлігі;
−
қосымша типіне қатысты желіде немес арнадағы трафик бейнесі;
−
желідегі жүйелік қызметтер.
28
2
Есептік бөлім
2.1
Қауіп-қатер төнуін бақылайтын ақпараттық технология
Қауіп-қатер төнушілікті анықтайтын ақпараттық технологиялардың
зерттеуіндегі негізгі аспектілері болып, технологияның пайдаланатын мəліметті
жинау
анализі
мен
мониторингісі
қарастырылады.
Таңдап
алынған
технологиялардың тиімділіктерін ,ұсынылған мониторинг түрлерінің топтасуын
келесідей көрсетуге болады.
Қауіп-қатерді айқындайтын Мониторинг тапсырмаларын шешуге арналған
жүйенің обьекттеріді зерттеу барысында аномалияның пайда болу себептері:
−
зерттеу жүйесінің бастапқы жүктемесі, аномалияны зерттейтін
ақпараттар жинап,алынған өлшемдер арқылы шешім, шектелген зерттеулер
санын NW-дің болжамалы жақта көрсету, NА зерттелген аномальды жағдайдың
пайда болуы, NG зерттелген аномальді жағдайдағы мен өзгертілменген
«қалыпты» зерттеулер саны;
−
мəліметті алдын ала сұрыптау. Сұрыпату кезін де жинақталған
мəліметтер, жинақталмайтын жағдайды жасамас үшін ,технологияда басқа
зерттеу мəліметтерін арнайы буферлеуге икемдеп құрастырған. Жинақталған
мəліметтерді өңдеу кезінде бірдей ара-қашықтықта тұрған мəндер алу үшін
есептар интерполяциясы қолданылады.технология жинақтамаған жағдайда,
немесе басқа да қателіктердің кесірінен жол берілмейтін есептерді технология
өңдей алмайды.алайда басты мəселе осыған ұқсас болған жағдайда, технология
«мүмкін емес»режиміне көшеді. Соған байланысты тапсырмалар мен зерттеу
жұмыстарын қолданады. Бірақ онда NW біршама артық болған жағдайда,
технологиямыз « аномальды» режиміне көшеді. Осылайша жинақталған
мəліметтерді сұрыптаудың арқасында қауіп-қатер төнуі зерттеліп ,ескерту
шаралары жүргізіледі. Берілген тапсырманы технология орындап жүйе оған
болжамалы мəн берсе, онда жүйе «əдепкі» режиміне қосылады;
−
өңдеуден келген есепті интнрвал бойынша мəнін анықтау. Аталған
жағдайда зерттеулерге қатысты емес мəселелермен де қарастыруға болады.
Мысалы, Өңдеуден келген есепті,зерттеулер нəтижелерімен салыстырмалы түрде
зерттелелген жағдайда;
−
мəліметтің шоғырлануы. Бұл жағдайда (ҚФП) тапсырмаларының
мөлшерін қысқарту қажет. Мəліметтердің шоғырлануы кезінде технология өз
қалыпында жұмыс істеу үшін ,алынған мəліметтердің қорытындысы бойынша
есептер қысқартылып тапсырмалар кезек-кезек орындалады;
−
технологияның қалыпты функциялау профилін іске қосылуы үшін,
мəліметтерді өзара жіктейді. Бөлінген кезеңдерге байланысты тексеру жүйесі əр-
түрлі қалыпты функциялау профилін іске қосуы мүмкін. Мысалы, жұмыс істеу
графигіне байланысты профильдерді қалыпты жұмыс істеу үшін жинақтау;
