Дипломдық жобада мұнай айдау станциясындада технологиялық

76 

 

өткізетіндей деңгейде болуы тиіс. Жұмыс уақытын макималды қолдану үшін, 

ауа  райы  мен  жыл  мезгіліне  тәуелді  болмау  үшін,  бөлмелерде  қосарлы 

жарықтандырғыштар орнатылады.  Сонымен  бірге қосалқы  жарықтандырғыш 

күндізгі  уақытта  да  қолданыла  береді.  Жұмыстар  операторлықтарда  көзге 

зиянсыз  жүргізілуі  үшін  жарықтық  бөлмелерде  300  лк  болуы  тиіс.  Сонымен 

қатар оптималды табиғи жарықтандыру үшін бөлмеде жарықтық терезелердің 

ауданын таңдау керек.  

Магистралды  насосты  агрегат  орнатылған  мұнай  айдау  станциясында 

өндіріс  үрдісі  іске  асады.  Соған  орай  қауіпті  факторлардан  сақтану  бұл 

дипломдық жобада қарастырылған. Олар: 

- бөлмедегі жарықтың дұрыс түсу мәселері; 

- өндіріс барысында өрттен сақтану факторлары. 

 5.2  Мұнай  айдау  станциясындағы  өндірістік  жарықтандыру 

есептеуі 

Операторлық  үшін  өндірістік  жарықтандырудың  есептеу  жүйесі 

бөлменің  параметрлеріне  сәйкес  жүргізіледі.  Ұзындығы  L  -  5м,  ені  B  - 

4м,  биіктігі  Н  -  2м.  Бөлме  бейнесінің  коэффициенті: 

𝜌

пот

  =  80%, 

𝜌

ст

  = 

60%, 

𝜌

пол

= 40%, жұмыстар түбі III ғ. Жарықтандыру нормасы Emin=300 лк.    

Қызметкерлер  үзіліссіз  мекен  ететін  бөлме  ережеге  сай  табиғи 

жарықтандырылған  болуы  қажет.  Табиғи  жарықтандырудың  есептеуінде 

терезелердің  ауданының  анықтамасын  болуы  керек.  Егер  бөлменің  ені  12  м 

кем болса, онда бүйір бір жақты жарықтандыру қолданылады. 

Терезелердің  жалпы  ауданын  бүйір  жақты  жарықтандыру  формуласы 

бойынша  

100

×

S

0

S

n

=

e

н

×K

з

×η

0

τ

0

×r

1

× K

зд

→ S

0

=

S

n

×e

н

×K

з

×η

0

×K

зд

100×τ

0

×r

1

,  

(5.1) 

 

мұнда   

S

o  – 

бүйір  жақ  жарықтандыру  кезіндегі  жарық  ағындарының 

ауданы,

м

2

; 

               

𝑆

𝑛

- бөлме ауданы:  

S

n

= 5 × 4 = 20 м

2

; 

               

𝐸

н

− КЕО нормалық мәні; 

               

К

з− 

 кестесі бойынша қор коэффициенті: 

К

з

=1,2; 

               

К

зд

  –  ғимараттарға  қарсы  тұратын  терезелердің  көлеңкелеуін 

есепке алатын коэффициент,  

К

зд

= 1,55. 

Әр  түрлі  райондарда  орналасқан  ғимараттардың  ТЖК  нормаланған 

мәндері 

 

e

N

= e

H

× m

N

= 2 × 0,7 = 1,4,  

(5.2) 

 

мұнда 

N – табиғи жарықпен қамтамасыз етілуінің группасының нөмірі, 

N=5; 

            

e

N

= 2 III в көру жұмысының разряды; 

77 

 

            

m

N

= 0,8  жарықтық  климатының  коэффициенті  (ғимараттардың 

сыртқы қабырғаларының ойықтарының жарығының бағдары: СВ,СЗ). 

            

τ

0

 - жарық өткізудің жалпы коэффициенті 

 

τ

0

=

τ

1

× τ

2

× τ

3

× τ

4

× τ

5

,  

(5.3) 

 

мұнда 

τ

1

− материалдың жарық өткізу коэффициенті, шыныпакет үшін 

𝜏

1

= 0,9; 

            

τ

2

− болат  жақтаулардан  жойылатын  жарықты  ескеретін 

коэффициент, дара ашылатындар үшін 

𝜏

2

= 0,8; 

            

τ

3

− тасушы  конструкцияларда  жойылатын  жарықты  ескеретін 

коэффициент, бүйір жақ жарықтандыруда 1; 

            

τ

4

− күннен  қорғау  құрылғыларында  жойылатын  жарықты 

ескеретін коэффициент, жалюзилер үшін 

𝜏

4

= 0,8; 

             

τ

5

− фонарлар 

астында 

орнатылған 

қорғаныс 

торында 

жойылатын жарықтықты ескеретін коэффициент, 0,9 тең деп аламыз. 

Сонда 

τ

0

= 0,9 × 0,8 × 1 × 0,8 × 0,9 = 0,52. 

 

𝜂

0

  -  терезелердің  жарықтық  сипаттамасы. 

𝜂

0

  табу  үшін  міндетті 

есептеулер 

 

l = B − 1 = 4 − 1 = 3 м,  

 

мұнда B=4, жарықтандыру бір бағытта; 

            l – бір жақты жарықтандыру кезіндегі бөлме тереңдігі. 

Екі  жақты  жарықтандыру  кезінде  бөлме  тереңдігі  ретінде  қабырғаның 

сыртқы қабатынан ортаңғы қабатына дейінгі ара қашықтық алынады 

 

L/l = 5/2,5 = 2 м.   

(5.4) 

 

Биіктіктің есептелуі келесідей 

 

h

есеп

= h

тб

+ h

тбасы

− h

жіб

,  

(5.5) 

 

мұнда 

 h

тб

 

– терезенің биіктігі; 

             

h

тбасы

 – терезе басының биіктігі;  

             

h

жіб

 

– жұмыс бетінің биітігі; 

             

h

жіб

= 2 м, 

Шартты жұмыс қабатынан терезенің төбесіне дейінгі биіктік 

ℎ

есеп

 = 4 + 

2 - 4 = 2м,