28
ұйымдастыру үшін қолданбалы деңгейдегі HTTP протоколы және
шифрлауды қолдайтын оның HTTPS кеңейтілімі қолданылады. Өзара
байланыс ақпараттардың аздаған мөлшер түріндегі стандартты форматта
(HTML, XML, JSON) берілетін REST – архитектурасына сәйкес іске
асырылады.
2.5 Серверде тіркелу
Тіркелу және авторизация жасау үшін әлеуметтік желілерді
пайдалануға рұқсат жасалынған. Бұл тіркеуден өткен пайдаланушының
тұлғасын әлеуметтік желі арқылы API көмегімен нақты анықтауға
мүмкіндік береді. Осы мақсатта келесідей әлеуметтік желілер таңдалынып
алынды:
1) Вконтакте – Қазақстандағы ең танымал әлеуметтік желі.
2) Facebook – әлемдік деңгейдегі танымал желілердің бірі.
Вконтакте желісінде синхрондау.
API-ді Вконтакте қолданбас бұрын, әлеуметтік желіде әзірлеуші
ретінде тіркеліп және өз қосымшаңды да тіркеуден өткізу қажет. Осыдан
кейін қосымшаға идентификатталған нөмір беріледі және соның көмегімен
қызмет көрсетумен ары қарай байланыс орнатылады.
Пайдаланушыны авторландыру және тіркеу үшін Вконтакте желісі
OAuth протоколын пайдаланады. OAuth – әлеуметтік сервистер арасында
жеке ақпараттардың алмасуын қауіпсіз түрде қамтамасыз ететін танымал.
Қосымшаның аdторландыру үрдісі үш этаптан тұрады:
1) Пайдаланушыны Вконтакте желісінде сәйкестендіру үшін браузер
терезесін ашу.
2) Пайдаланушыларға өз мәліметтеріңе рұқсат беру.
3) API –ға рұқсат алу үшін access_token кілтін қосымшаға беру.
Қосымшада авторландыру браузер беті арқылы іске асырылады. Бұл
әдіс әлеуметтік желідегі авторландыру үшін пайдаланушының жеке
мәліметтерін сақтауға мүмкіндік бермейді.
Вконтакте желісінде авторландыру бетін көру үшін келесі сілтеме
арқылы өту қажет:
https://oauth.vk.com/authorize?client_id=3737326&scope=pages&redirect
_uri=https://oauth.vk.com/blank.html&display=wap&v=4.8&response_type=toke
n
мұндағы:
client_id – қосымшаның идентификатталған нөмірі;
scope – қосымша арқылы рұқсат сұрау;
redirect_uri – access_token берілетін адрес;
display – page, popup және mobile қолдайтын авторландыру
терезесінің сыртқы түрі;
v –API нұсқасы.
29
Сайтқа сәтті кіргеннен кейін, пайдаланушы Scope параметрі арқылы
сұраныс жасалынған қажетті баптауларға рұқсат беруі тиіс. Сәтті
авторландырылғаннан кейін пайдаланушы браузері redirect_uri адресіне
бағытталады. API-ға кілтті және басқа параметрлер қосымшағы мына
сілтеме фрагменті арқылы берілетін болады:
https://oauth.vk.com/blank.html#access_token=
533bacf01e11f55b536a565b57531ad114461ae8736d6506a3&expires_in=86400
&user_id=8492
мұндағы:
access_token – Вконтакте желісіндегі API-ға рұқсат беретін кілт;
expires_in – секундпен өлшенетін кілттің рұқсат алу өзектілігінің
уақыты, егер рұқсат аланға дейін уақыт өтіп кетсе, онда алғашқы
қадамдарды қайталап жасау қажеттігі туындайды;
user_id – Вконтакте желісіндегі пайдаланушының идентификатталған
номері.
Facebook желісінде синхрондау.
Пайдаланушының
Facebook
әлеуметтік
желісі
арқылы
авторландырылу алгоритмі Вконтакте желісіне авторландыруға ұқсас.
Синхрондаудың алғашқы қадамы ретінде қосымшаны тіркеу мен
оның идентификатталған нөмірін алу саналады.
Facebook әлеуметтік желісінде авторландыру үшін де OAuth
протоколы пайдаланылады.
Қосымшаның аторландыру үрдісі үш этаптан тұрады:
1) Пайдаланушыны Facebook желісінде сәйкестендіру үшін браузер
терезесін ашу.
2) API –ға рұқсат алу үшін access_token кілтін қосымшаға беру.
3) Пайдалаушының идентификатталған нөміріне user_id сұраныс беру
және оны алу.
Авторландыру бетін көру үшін келесі сілтеме арқылы өту қажет:
https://www.facebook.com/dialog/oauth?client_id=497295983680210&red
irect_uri=https://www.facebook.com/connect/login_success.html&scope=email&
display=wap&response_type=token
мұндағы:
client_id – қосымшаның идентификатталған нөмірі:
scope – рұқсат сұрау:
redirect_uri –access_token берілетін адрес:
display – page, popup және mobile қолдайтын авторландыру
терезесінің сыртқы түрі.
Қосымша сәтті авторландырығаннан кейін access_token в URL-
фрагментіндегі кілтін алады.
Access_token
кілтін
алғаннан
кейін
әлеуметтік
желідегі
пайдаланушының идентификатталған нөмірін алу қажет. Ол үшін
сұранысты келесідей адрес ойынша жіберген жөн:
30
https://graph.facebook.com/me?fields=id&access_token=ACCESS_TOKE
N
мұнда:
ACCESS_TOKEN – алдыңғы кезеңде алынған рұқсат беретін кілт.
Сурет 2.6 - Вконтакте желісі арқылы тіркелу
2.6 QR-кодты пайдалану. QR-кодты сканерлеу үшін камераны
пайдалану
1994 жылы жапондық «Denso-Wave» компаниясы 7089 санға дейін
немесе 4296 символға дейін шифрлауға болатындай матрицалық QR-кодты
ойлап тапты. QR-кодтың негізгі артықшылығы сканерлеуші құрылғыны
жеңіл танып білуінде, ол дегеніміз әртүрлі салаларда қолдану мүмкіншілігін
арттырады. 20 жыл шамасында QR-код Жапонияда, кейіннен Еуропа мен
АҚШта кеңінен таралған. Қазақстанға оның жеткеніне өте көп уақыт бола
қойған жоқ, бірақ қазіргі уақытта оларды жарнамалық маңдайшаларда,
теледидарлық жарнамаларда және азық-түлік өндірістерінде кездестіруге
болады.
QR-кодты сканерлеу телефонның камерасы арқылы іске асырылады.
Құрылғаның негізгі камерасын пайдалану үшін, қосымшаның манифесінде
сол қызметті пайдалануға рұқсат беру қажет. Қосымшаның сканерлеу
экранына өту үшін камера инициалданады және кітапхана қызметінде QR-
кодты қайта кодтау үшін камерамен суретті қармау процесі басталады. Егер
