45
Олар болмашы мәнде шуды тудырады, сондықтан бөлмеде дыбысты
жұтқыштарды қолдану жеткілікті.
Ең жақсы дыбысты жұту қасиеті талшықты-ауа көлемді материалдарда:
фибролитті
плиталарда,
жарықталшықтарында,
минералды
мақтада,
полиуретанды
поропластта,
ауа
көлемді
поливинилхлоридте
және
басқаларында болады. Дыбыс жұтқыш материалдарға дыбыс жұту
коэффициенті 0,2 мәнінен төмен емес материалдар жатады.
Жеткіліксіз жарықтандыру көздің, адамның тез шаршауына, жақыннан
көргіштікке, жұмыс сапасының төмендеуіне, ақаудың көбеюіне соқтырады.
Тым жарық көз қабықшасын тітіркендіреді, шағылыстырады, көз тез
шаршайды, өндірістік травматизм көбейеді.
Қаралып жатқан бөлмеде жұмыс істеуге қажетті жарықтандыру қалып
бойынша Ен=300лк,осылайша бөлмедегі қажетті жарықтандыруды қамтамасыз
етеміз.
Жұмыс бөлмесінде белсенді кондицианерлеу және вентиляция жүйесі
жоқ. Операторлар залын талдау барысында жұмыс аумағының қалыпты
микроклиматтық шарттарын міндетті түрде қарастыру қажет. Мұндай әмбебап
жүйе ретінде автономдық кондиционерлер болып табылады.
ГОСТ 12.1.005-88 ССБТ "Жұмыс істеу аймағының ауасы, жалпы
санитарлы-гигиеналық талаптар" сәйкес, компьютерлермен жабдықталған
бөлмедегі адамдардың жұмысы жеңіл физикалық жұмысқа жатады. Ағзаның
энергия жұмсау жұмыстарының категориялары 2-кестеде келтірілген.
К е с т е 5.2 – Адам ағзасының энергия жұмсау жұмыстарының
категориялары
Жұмыс
Категория
Ағзаның
энергия
жұмсауы,
Ккал/сағ,
Дж/с
Жұмыс сипаттамасы
Жеңіл
I a
<138
Жұмыс отырып жүргізіледі
5.2 Кондиционерлеу және ауаны жаңарту жүйелерін есептеу
Аумағы 15-тен 140 м
2
дейінгі тұрғын және қоғамдық бөлмелерде сплит-
жүйе кондиционерлері кең таралуда. Олар сыртқы блоктан (компрессорлы-
конденсаторлы) және ішкі блоктан (буландырғыш) тұрады. Сыртқы блок
ғимарат қабырғасына,шатырға немесе шатыр астына, қосалқы бөлмеге,
балконға, яғни ыстық конденсатор төменірек температурасы бар атмосфера
ауасымен салқындатылатын жерге орнатылуы тиіс. Ішкі блок тікелей
кондиционерленетін бөлмеге орнатылады және ауаны салқындату немесе
жылыту, сүзу және бөлмедегі ауаның қажетті қозғалысын жасау үшін
46
тағайындалады. Ішкі блоктар берілген температураны ұстайды және бөлмедегі
ауаның тең бөлінуін қамтамасыз етеді және шусыз жұмыс істейді (шу деңгейі
35-38 дБ). Кондиционерленген ғимараттың жылулық және ылғал теңгерімін
белгілі әдістермен орындалады. Мұнда ғимараттың ауа ортасының қалпы
өзгеруіне әкеп соғатын, барлық факторлар есепке алынуы керек.
Кондиционерді таңдау үшін алдымен артық жылудың қосындысын,
сонымен қатар оған күннің радиациясынан бөлінетін жылу кіреді, өндірістік
жарықтануды, жұмыс істейтін адамдар санын, оргтехникаларды және т.б.
есептеу қажет. Салқын өндіргіштік бойынша қосындысы сондай немесе
шамалы үлкен мәнді, сонымен қатар қажетті ауа алмасу қамтамасыз ететін
кондиционер моделі таңданылады.
Бөлмедегі жылулық баланс мына формуламен есептелінеді:
Q
жылу.б
= Q
қоршау
+ Q
р
+ Q
а
а
+ Q
жарықтану
+ Q
құрал
, Вт (5.1)
мұндағы Q
қоршау
– температура айырымы нәтижесінде алынатын жылу
және жылу жоғалту;
Q
р
– шынылау арқылы күннің сәулеленуінен келетін жылу;
Q
а
а
– адамдардан келетін жылу түсу;
Q
жарықтану
– жарықтандыру аспаптарынан келетін жылу;
Q
құрал
– оргтехника және құрылғылардан келетін жылу.
Температура айырымы нәтижесінде алынатын жылу және жылу жоғалту.
Терезе арқылы күннің радиациясынан түсетін жылу
Күннен бөлінетін жылу әйнектің түріне байланысты 90%-ға дейін бөлме
ортасымен жұтылады, қалған бөлігі шағылысады. Ең үлкен жылу жүктемесі
тура және шашырай түсетін күн сәулесінің ең үлкен деңгейінде алынады. Сәуле
түсу қарқыны жергілікті кеңдікке, жыл мезгіліне және тәулік уақытына
байланысты.
Салқын мезгіл үшін есептік сыртқы температура (t
сырт.есеп
) ең салқын
айдың 13 сағатындағы орташа температурасына, жылы мезгіл үшін – ең ыстық
айдың 13 сағатындағы орташа температурасына сәйкес келеді. Ал ішкі (t
іш.есеп
)
жайлылық шартын және өндірістік процесстерде көрсетілетін технологиялық
талаптарын ескере отырып таңдалады:
Q
қоршау
= V
бөлме
Х
0
(t
шыққан
-t
келген
)Вт (5.2)
мұндағы V
бөлме
– бөлменің көлемі, м
3
. V
бөлме
=6 х 6 х 3 = 108 м
3
;
Х
о
– меншікті жылулық сипаттама, Вт/м
3
о
С. Х
о
= 0,42 Вт/м
3
о
С.
t
сырт.есеп
=27,6
- жылдың жылы мезгіліне арналған сыртқы есептік
температурасы;
t
сырт.есеп
=-25
- жылдың суық мезгіліне арналған сыртқы есептік
температурасы;
t
іш.есеп
= 24
- жылдың жылы мезгіліне арналған ішкі есептік
температурасы;
