34
– Осылайша формаға "тексттік өріс” (TextBox) элементін орналастыруға
болады.
Форманың өзі сияқты, онда орналасқан барлық компоненттер бірқатар
қасиеттерге ие. Конструкциялау барысында олардың кез келгенін қолдануға
болады. Бұл үшін Visual Basic ортасында Properties (қасиеттер) терезесі
қарастырылған. Ол экранның оң жақ төменгі бөлігінде орналасады. Оны ашу
арқылы форма компоненттерінің аттарын (идентификаторын) көруге болады.
Программист олардың кез келгенін таңдау арқылы компоненттің барлық
қасиеттерін пайдалана алады. Ортақ қасиеттердің жиі кездесетіндері кесте 3.1-
де берілген:
К е с т е 3.1 – Жиі кездесетін компоненттер кестесі
Қасиеті
Тип мәні
Сипаттамасы
Left
Integer(бүтін) Форманың сол жақ шетіне қатысты басқару
элементінің позициясы
Top
Integer(бүтін) Форманың
жоғарғы
шетіне
қатысты басқару
элементінің позициясы
Height
Integer(бүтін) Басқару элементінің биіктігі
Width
Integer(бүтін) Басқару элементінің ені
Name
String
(жолдық)
Программада басқару элементіне сілтеме жасау үшін
қолданылатын атау
Enabled Boolean
(логикалық)
Басқару элементінің алынуы
Visible
Boolean
(логикалық)
Программаның орындалуы барысында басқару
элементінің экранда көріну күйін анықтайды.
Бұл қасиеттерден басқа әрбір элемент өзіне ғана тән қасиеттерге ие.
Конструкциялау барысында оларды өзгерте отырып, программист элементтің
жалпы түрін бақылай алады.
Қасиеттерді қолдану Visual Basic-тегі визуальді программалаудың
маңызды сатысы болып табылады. Программаның орындалуы барысында
басқару элементтерінің қасиеттерін қолдану тәсілдері бесінші пунктте
қарастырылады.
Сонымен қолданушының графиктік интерфейсі құрылды. Осыдан кейін
программаны орындауға жіберуге болады.
3.3.2 Программаны жүктеу
Программаны жүктеу үшін Run менюінен Start командасын таңдауға
немесе пернесін басуға болады.
Программаның орындалуы кезінде программалау ортасының кейбір
элементтері экранда көрінбей қалады. Сонымен қатар форма түрі де өзгереді.
Конструкциялау (проектілеу) барысында ол нуктелік тормен қапталған. Ал,
орындалу кезінде форма кәдімгі Windows – терезесіне айналады. Онда сондай
35
типті терезелерге тән атрибуттар орналасады. Бұған формадағы батырмаларды
шертіп немесе тексттік курсорды TextBox өрісіне орналастыру арқылы көз
жеткізуге болады.
Құрылған программа Windows қосымшасы болғанымен, ол ешқандай
қызмет
атқармайды.
Яғни
графиктік
интерфейс
программаның
функционалдылығын қамтамасыз етпейді. Ол үшін оған программа коды
қосылуы керек.
3.3.3 Программаға код қосу
Программалық код тек проектілеу режимінде ғана қосылуы мүмкін. Егер
программа орындауға жіберіліп қойса, кодты қосу алдында оны тоқтату керек.
Бұны Run менюінен End командасын таңдау арқылы немесе орындалудағы
программа терезесін басқа тәсілмен(мвсалы, оның жоғарғы оң жақ
бұрышындағы «х» белгісін шерту) жабу арқылы жүзеге асыруға болады.
Код – бұл Visual Basic программалау тілінде жазылған инструкциялар
тізімі. Олар программаның қолданушының қандай да бір әрекетіне жауап беру
сипатын анықтайды. Яғни код бұл программаның қандай да бір визуальді
компонентінің жағдайына реакциясы болып табылады. Әрбір осындай жағдай
белгілі бір атауға ие. Және де жағдайлар тізімі формада орналасқан
элементтерге немесе фйорманың өзіне тәуелді. Мысалы, қолданушы
тышқанмен Command1 батырмасын шерткенде Command1_Click жағдайы, ал
форманың жүктелуі кезінде Form_load жағдайы пайда болады.
Visual Basic – те программалау басқа программалау тілдеріне, мысалы С
және С++ қарағанда күрделі емес. Сонымен, программаға кодты кодты қосу
үшін форма терезесінен код терезесіне ауысу қажет. Ол үшін проект (Project)
терезесіндегі сол жақтан бірінші View Code пиктограммасын шерту жеткілікті.
Одан кейінгі (View Object) пиктограмманы щерту керісінше код терезесінен
конструкциялау терезесіне көшуге мүмкіндік береді.
Программаның код терезесінің негізгі бөліктерін қарастырайық. Тақырып
жолағынан кейін тізімі бар екі өріс орналасқан. Біріншісінде формада
орналасқан барлық компоненттердің аттары және форма аты болады. Кез
келгенін таңдағанннан кейін оң жақ тізімде мүмкін болатын жағдайлардың
аттары бейнеленеді. Қандай да бір жағдайды сипаттау алдында тізімнен оның
атын таңдау керек. Осыдан кейін Visual Basic жағдайды өңдеу процедурасын
құрады. Мысалы, егер қарастырылып отырған мысалда Command1 батырмасы
үшін Click жағдайын таңдасақ, онда программа коды терезесінің жұмысшы
бөлігінде төмендегідей дайындық пайда болады:
Private Sub Commsnd1_Click()
End Sub
Бірінші жол процедура аты. Ал, соңғы жол End Sub оның соңын білдіреді.
Бұл сатыда программистің жұмысы осы екі жолдың арасын.а программа кодын
қосу болып табылады. Код Visual Basic-тің бір немесе бірнеше операторынан
тұруы мүмкін. Бұл операторлар программаның орындалуы барысында
