Дипломдық ЖҰмысты жазуға арналған әдістемелік нұСҚау 050608 экология мамандығының студенттері үшін павлодар

Түсініктеменің көлемі 0,5-1 бет болуы мүмкін. «Түсініктеме» сөзі атау түрінде рәсімделеді (мәтінге симметриялы) бас әріппен жазылады және нөмір қойылмайды.

Мазмұнға кіретін атауларды бас еріппе, бірінің астына бірін жазады. «МАЗМҰНЫ» деген сөз атау ретінде (мәтінге) сәйкес бас әріптермен жазылады және нөмір қойылмайды.

Дипломдық жұмыстың құрамына төмендегідей кіреті:

• 
  кіріспе;
  
• 
  әдеби шолу;
  
• 
  зерттеу жүргізу әдістері мне тәсілдері;
  
• 
  зерттеудің нәтижесі;
  
• 
  зерттеу нәтижелерін экономикалық тұрғыда негіздеу;
  
• 
  табиғатты қорғау;
  
• 
  еңбекті қорғау;
  
• 
  қорытынды;
  
• 
  әдебиеттер тізімі;
  
• 
  қосымша.
  

3. 
   Дипломдық жұмыстың бірінші беті
   

Бірінші жол- министрліктің атауы (1-ші әріп бас әріппен, ал қалғандары жазбаша);

Екінші жол – жоғарғы оқу орнының (ЖОО) атауы (бас әріптермен);

Үшінші жол- институттың атуы (бірінші әріп бас әріппен, ал қалғандары кіші әріптермен);

Төртінші жол- кафедраның атауы (бірінші әріп бас әріппен, қалғаны кіші әріппен)

Бесінші жол- оқыту жұмысының түрі ( бас әріптермен). Астына құжаттың әріп- санды белгісі орналастырылады.

Алтыншы жол – пәннің атауы ( наименование дисциплины)

Жетінші жол- оқу жұмысының тақырыбы

Сегізінші жол- оқу жұмысының жетекшісі (аты-жөні, оқыту дәрежесі, атақ, лауазымы, уақыты үлкен әріппен). Лауазым атауын және оқыту дәрежесін жазуда жалпымен қабылданған қысқартуларды қолдануға болады. Дипломдық жобаның сол жақ бөлігіне нормаконтролердің қолын орналастырады, оң жақ бөлігіне жетекшінің, консультантың, рецензенттердің қолы қойылады.

Тоғызыншы жол- оқу жұмысын орындаушы студенттің қолы (аты-жөні, тобы, қолы және уақыт)

Мәтіннің 1,5-3 көлемін алады. Онда бұл жұмыстың қажеттілігі негізделеді, яғни оның жаңалығы, өзектілігі, практикалық маңыздылығы, ресми түрде мақұлданып, зерттеудің мақсат- міндеттері белгіленген.

Көлемі 10-15 дипломдық жұмыстың тақырыбына байланысты атауы болу керек. Ол бірнеше бөлімдерден тұруы мүмкін. Шолу да кем дегенде 25 жарияланған жұмыстардың атаулар қолданады. Мәтінге сілтеме ретінде сол жұмыстың квадраттық жақшада оның әдебиеттер тізбесіндегі реттік нөмірі немесе автордың зерттеулеріне сілтеме (аты-жөні және жыл) көрсетіледі.

(10-15 жұмыстың көлемі) бірнеше бөлімшелерден тұрады. Өндіріске сипаттама беру, яғни орналасқан жерін, табиғатты пайдалану құрылымдары, мамандануын және т.б. көрсету.

Өндіріс территориясына жататын аймақ, аймақшалар, провинциялар белгіленген климаттығы жағдайы.Экологиялық факторларды сипаттағанда белгілі бір бағыттағы экожүйенің дамуын жүргізетін табиғи шарттардың бірлестігі жасақталуы керек. Қалысптасқан экологиялық жағдайдағы үрдістерді түсіну үшін, факторлардың экологиясы маңызды мәнге ие. Экожүйе факторларының ішінде ( биотикалық, абиотикалық, антропогенді) климаттық көрсеткіштер, топырақтың жылу режимі, биологиялық үрдістер, зат алмасу және энергия және т.б. маңызды болып келеді.

Вегетациондық кезеңдегі ауа райы жағдайы орта көпжылдықпен салыстырылады, зерттеу объектісінің биологиялық ерекшеліктерімен байланысады. Жақын келешектегі климат өзгерісінің тенденциялары байқастырылады.

Рельеф абиотикалық фактор ретінде сипатталады. Оның климаттық және биологиялық факторларды қайта бөлу немесе үлестірудегі рөлі көрсетіледі.

Пайданылған әдедиеттердің библиографиялық сипаттамасы ГОСТ 7.1-84 и СТП-СК-02-02 сәйкес құрастырылады.

Кітап туралы мәліметке автордың фамилиясы және аты –жөні, кітаптің атауы, басылым орны, баспа, басылым жылы кіруі тиіс.

Автордың фамилиясын атау септігінде жазу керек. Егер кітап екі немесе бірнеше авторлармен жазылса, онда олардың фамилиясы аты-жөнімен қоса кітапта қалай басылған, сол рет бойынша белгілейді.

Мысалы: Юдин Ф.А. Агрохимиялық зерттеудің методикасы.- М.: Колос, 1963 ж.

Мерзімді баспасөзіндегі мақала туралы мәліметке автордың фамилиясы және аты-жөні, мақаланың атауы, басылымның атауы (журнал), серияның атауы, шыққан жылы, томы, басылым нөмері (журналдың) және беті кіруі тиіс.

Биологиялық (биотикалық) факторлар. Ағашты және шөпті өсімдіктер мен жануарлардың ролі, қоректік және энергияның қайтадан бөлінуі.

Гидрология және гидрография барлық өзен, көлдер, жыралар мен жылғалардың және олардың территорияларының құрғату немесе батпақтану мен тұзданудағы ролін қамтиды. Жер асты сулары мен капиллярлы жиектерінің тереңдігі, олардың химизмі және өсімдіктер қоректенуіндегі қатысуын көрсетеді.

Зерттеу әдістемесі жүргізілген бақылаулардың мерзімін көрсету үлгілерді сұрыптау тәсілі, талдау әдісі, мәліметтерді математикалық өңдеу тәсілі арқылы қолдағы алынған материалдардың бірізділігін көресету керек.
2.4 Зерттеулердің нәтижелері.

Зерттеу жұмысының нәтиже бөлімі (жұмыс көлемінің 60-70) графиктер, кестелер, карточкалар, картограммалар, диаграммалар, фотосуреттер алынған нәтижелердің тәжірибелік қолданудағы қазіргі кездегі теориялық жағдай позицияда эксперименталды материалға сынды талдау беру қажет.

Тарау жиналған материалдың көлемі мен спецификасына байланысты бірнеше тараушаға бөлінеді. Дипломдық жұмыстың авторы эксперименталды материалды талқылау нәтижесінде жақсы аргументтіленген және статистикалық анық қорытындылар келтірілуі қажет.
2.5 Зерттеулер нәтижесінің экономикалық негіздері

Студенттердің экологиялық бағытта орындалатын дипломдық жұмыстар тематикасы жағынан әр түрлі, сондықтан экономикалық бағасы да кең көлемді болады. Нақты методикалық нұсқауларда келесі тәсілдер тәсілдер жиі кездеседі:

- топырақтың меморациялы мен химизациясын экономикалық бағалау;

- Павлодар облысындағы ескі өндірістерді ұйымдастыру жобаларының экономикалық негіздері;

Кәсіпорындардың шаруашылық іс-әрекетін талдау үшін жылдық есептерді қолдану ұсынылады.
2.6 Табиғатты қорғау

Дипломдық жұмыстың (жалпы көлемнің) 2-3 құрайды. Қазақстан Республикасының табиғатты қорғауға арналған заңдарымен өкімет қаулыларын білуін көрсету керек.

Тараудың басты міндеті- ұсынылған тәсілдерді экологиялық ерекшеліктерімен және табиғат мүмкіншіліктерімен ұщтастыру тәсілдердің қоршаған ортаға адам денсаулығы мен жануарларға қандай зиян тигізетіндігін анықтау керек.
2.7 Еңбекті қорғау

Дипломдық жұмыстың (жалпы көлемнің) 1-2) зерттеулер жүргізгенде еңбек жағдайы мен техника қауіпсіздігін сипаттайды. Жасалынған жұмысқа қатысты техника қауіпсіздігі мен жұмыс тәртібі белгіленеді. Еңбек гигиенасы мен өртке қарсы шаралар және өндірістік санитария мен техника қауіпсіздігін ұйымдастыру болып табылады.

2. 
   ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ҰСЫНЫСТАР
   

Жасалынған жұмыстың қорытындыларының негізгі мәтінде оқымай-ақ түсінікті болу керек.

Қорытындылар бір абзац көлемінде бөлек пункт түрінде қысқа және нақты болу керек. Қорытындылар негізінде өндіріс жағдайында немесе кәсіпорындарда зерттелген тәсілдерді еңгізу мүмкіндігі ұсынылады.

3. 
   ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
   

Әдебиет тізімі 25 атаудан кем болмау керек. Әдебиеттің көзінде автордың аты-жөні, басылымныңғ шыққан жері мен жылы, беттерінің саны мен нөмірі көрсетіледі.

- үлкен форматы кесте мен суреттер;

- қосымша есептеулер;

- жұмыста қолданылған стандарты емес құрал-жабдықтарды суреттеу;

- ЭВМ-ді ашу;

- құрылымдық, технологиялық, қолданбалы сипаттағы құжаттар мен өзіндік жұмыстар. Мәтіндегі барлық қосымшаларға сілтемелер берілу керек.

1. «Павлодар қаласы экожүйе ретінде»

2. « Экологияның мәдениетті өз жерінің жануарлары мен өсімдіктерін тану арқылы тәрбиелеу»

3. « Ақсу қаласының ластаушы заттарды шығару инвентаризациясы»

4. « Май ауданының ауыл шаруашылық өнімдерінің сапасына Семей полигонының әсері»

5. « Фольклор төмеңгі сынып оқушыларын экологиялық тәрбиесі туралы»

6. « Павлодар қаласында ағаш отырғызу биоиндикациясы»

7. «Павлодар облысында орман өрттерінің таралуының шектелуі және тоқтатылуы бойынша экологияның негіздері»

8. « Экологиялық жолда бесінші сынып оқушыларын экологиялық тәрбиелеу»

9. « Оқушыларда экологияның мәдениетінің қалыптасуындағы экологиялық – психологиялық тренинг»

10. « Күн үйінділерін рекультивациялау»

11. « Мұнай өнімдерімен бұзылған топырақты қалпына келтіру»

12. « Екібастұз қаласы экожүйе ретінде»

13. « Павлодар қаласының ауыз суының экологиялық жағдайы»

14. «Павлодар қаласының ресурстарының ауыр металдарымен техногенды ластануы»

15. « Қуаң дала аймағының қара қоңыр топырағының қасиеттерінің антропогенді әсерден эзгерістерге ұшырауы»

16. «Павлодар облысының қуан дала аймағында суармалы егістікті пайдаланып қара қоңыр топырақтың экологиялық жағдайы »

17. « Екібастұз МАЭС-2 станциясының күл қалдықтары мәселесін шешудің экологиялық жолдары»

18. « Майкөбе көмір разрезінің қоршаған ортаға әсері»

19. « Ақсу қаласының қазіргі экологиялық ахуалы»

20. « Сабақтың тыс кезіндегі экологиялық тәрбие»

21. «Павлодар қаласындағы мұнай зауытының қоршаған ортаға тигізетін экологиялық әсері»

22. « Шалдай орманның бүгінгі экологиялық жағдайы және оны қорғау шаралары»

23. «Қазақстан Республикасындағы табиғатты пайдалану мәселелерін экологиялық қауіпсіздік тұжыпымдамасына үйлестірудің жолдары»

Дипломдық жұмыстың ұсынылған топырақ тақырыбы- жеке дара мінездеме ретінде басқа тақырыптарды қайта өңдеуде қолдануға болады, бірақ та қандай жағдай болмасын тақырыпты таңдау экология кафедрасының келісіміне байланысты.

Дипломдық жұмысты жазу нақты материалдарды жинаумен жұмыс жоспарын зерттеуде әдістерді алдын-ала өңдеу және тақырыпты бетітуден басталады. Зерттеу әдістемесі қойылған тәжірибені белгілі мерзімде орындауға нақты мүмкіндіктер мен қорытындыланған нәтижеден шығатын, өндіріс шарттары немесе тәжірибеге қойылған міндеттерді еспеке алудан құралады. Жинақталған мағлұматтардың көптігінен және зерттеу әдістемесінен дипломдық жұмыстың сапасы анықталады. Тақырып бойынша факторлар мен мағлұматтардың жинақтадуы жетекшінің келісімімен және нақты шарттарға байланысты түзілетіні қайта өңделген бағдарламамен жүргізіледі.

Мысал ретінде дипломдық жұмысты мына тақырып бойынша жазуда айқындалған жоспар келтірілген: « Павлодар облысының қоныр топырақтар құрамын суаруға әсер ету». Жұмыс суарылатын жердің құрамына кіретін шаруашылықта іске асырылады. Әдебиеттерді шолуында Қазақстанда суарудың даму көлемі, сонымен қатар Павлодар облысында оның гидроморфозы қалпына келтіруге әсер ету. Сорлану, кебірлену процестерінің дамуы, топырақ құрамының бұзылуы көрсетіледі. Зерттеу кесте бойынша жүргізіледі: бір жылдық және көп жылдық шөптер өсетін суарылатын топырақ- суарылмайтын топырақ көкөністік, дәнді дақылдылар өсетін топырақтар. Тұз динамикасына: рН, катиондар құрамы, ылғалды және сулы қарашірікке, оның сапалық құрамы, топырақ құрылымына және т.б. суарудың әсері тиеді.

Алынған мәліметтердің негізінде топырақ құрамының көрсеткішінің өзгеру көлемінде суарылатын топырақ режимдік процестің бағытымен, экологияның бірқалыптылықты сақтауды, құнарлығын сақтауда ұсыныстар қойылады.

Дипломдық жұмыстың бөлімдері араб әріптерімен нүктемі көрсететін реттік нөмірлерден тұрады.

Бөлімдердің әрбір бөлімінен тұратын реттік нөмері болуы қажет. Бөлімдер номерінен кейін оның тақырыбының алдында нүкте қойылады (мысалы, 1.2, 3.5, 5.3 т. б). Пункті әр бір бөлімдерде араб әріптерімен белгілейді. Тақырыпшаларды қысқартуға және басқа бетке көшіруге болиайды. Тақырыпшаның соңынан нүкте қойылмайды және астын сызуға болмайды. Бөлімдер мен бөлімшелер тақырыпшалары арасында қолмен жазғанда 2 интервал, машинамен жазғанда 3 интервал болу керек.

Беттерді нөмірлеу: -бірінші бет титулды бет, екінші бет- таспсырма, аннотация және тағы басқа. Беттің нөмерін оң жақ бұрышта тыныс белгісісіз араб цифрімен белгілейді. Титулды бетке номер қойылмайды.

Мәтінде міндетті талаптар қойылғанда «қажетті», «міндетті», «келесі» деген сөздерді қолданады.

Анықтамалар мен терминдер біртекті және шартты бекітілген стандартпен сәйкес келу керек. Олар болмаған кезде –жалпы қолданылатын ғылыми- техникалық әдебиетке сай болу керек.

Мәтінде ГОСТ 8-41781 бекітілгендей сөздерді қолдануға болады. Егерде дипломдық жұмыста сөздер мен атауларды қысқартудың ерекше жүйесі қабылданса, онда оның негізгі мәтінінің алдында тізбек арқылы орналасқан қысқартуды қолдануға болады: сол жақтан- қысқартулар, оң жақтан- олардың мағынасы жазылады.

Егерде мәтінде бірдей сөлшемдер келтірілсе, онда өлшем бірлікті соңғы саннан кейін көрсетеді. Мысалы 1,00; 1,5; 1,65 м.

Кестенің құрылуы ГОСТ 2.105-95. және СТРК 1.5-2000 сәйкес келетін талаптар бойынша іске асырылады. Сандық материалды кесте ретінде безендіреді.Әрбір кестенің мағынасы бар тематикалық тақырыбы тең. Тақырыпты кестеніңң үстінен жазады, астын сызбайды.

Тақырыптың оң жағынан реттік номерімен, бірақ № деген белгісіз «кесте» деген сөзді жазады. Кесте жолының тақырыбын басты әріптермен жазады, ал тақырыпшаларын кішкентай әріппен жазады. Тақырып пен тақырыпшалардың аяғында тыныс белгілері қойылмайды. Тақырыптар жекеше жақта жазылады. Мысалға:
Кесте 1

Метеостанция көрсеткіштері бойынша жылдың метереологиялық жағдайы

Мәтінде кесте туралы айтылғаннан кейін, дәл сол жерде кестені орналастыру керек. Кестенің жартысын келесі бетке көшіруге болмайды, онда кестенің номері көрсетіліп «кестенің жалғасы » деп жазады.

Егер графадағы қайталанып отырған мәтін 1 сөзден тұрса, оны тырнақшалармен ауыстыруға болады, егер 2 немесе одан көп сөзден тұрса, онда 1-ші қайталағанда « сонымен қатар» сөздерімен ауыстырады, одан әрі тырнақшаларға алынады. Қайталанатын сандар, маркалар, белгілер , химиялық және математикалық символдардың орнына тырнақша қойылмайды. Егер де қандай да бір долдарда мәліметтер келтірілмесе, сызықтар қойылады.

Егер кестелер араб сандарымен нөмірленсе, онда кестенің мәтінінде сілтемелер жасалу керек. М: (1 кесте).

Мәтіндегі формулалар жолдың ортасына жазылады. Формулалардағы физикалық өлшемдер ретінде Қазақстан Республикасының стандарттарында сәйкес келетін символдарды қолданады.

Формуладағы символдарды және сандық коэффицентерді анықтау, формуланың астына келтіріледі. Әрбір формуладағы символды жаңа жолдан анықтайды. Анықтағанда 1-ші жолда «мұндағы » сөзі қос нүктесіз басталады.

Егер бірнеше формулалар болса, оларды дипломдық жұмыстың оң жағынан формула тұсында дөңгелек жақшаларға алынған араб сандарымен белгіленеді.

Барлық мысалдарды (фотосуреттер, жобалар, сызбалар), астынан жазып араб санымен нөмірлейді. Барлық суреттер ГОСТ 2.105-95 сәйкес безендіріледі.

Графикалық материалды (диаграммалар, графиктер, жобалар) қара тушпен орынадайды. Графиктер және диаграммаларды Р 50-77-88 бойынша безендеріледі.

Эдеби көзге сілтеме жасағанда, яғни жұмыстың мәтінінде айтылғаннан соң квадрат жақшаның ішінде цифрлік көрсеткіш қойылады, ол көрсеткіш әдебиеттер тізімімен сәйкес болуы керек қажет болған жағдайда әдебиеттің беті көрсетіледі, мысалы: [18, т.1, 753 бет] (қосымшада берілді).

Библиографическое описание источников составляется в соответствии с ГОСТ 7.1-84 и СТП-СК-02-02.

Әдебиет туралы мәлімете ол кітаптың авторының аты-жөні кітаптың аты, шыққан жері, баспа және жылы көрсетіледі.

Мысалы: Юдин Ф.А. Методика агрохимических исследований. – М.: Колос, 1963г.

Мақалалар туралы мәлімет берген кезде міндетті түрде мақаланың авторы, мақаланың тақырыбы, басылымның аты, шыққан жылы, номері және беттері көрсетіледі.

Кафедра меңгерушісі дипломдық жұмыспен және жетекшінің сын-пікірімен танысқаннан кейін, жұмысты қорғауға жіберуге болады ма деген сұрақты шешуі, дипломдық жұмыстың бірінші бетіне қол қойып және қорғауға дейінгі 7 күн ішінде пікір алуға береді. Қорғауға дейінгі 3 күн ішінде дипломдық жұмыс директоратқа тапсырылуы тиіс.

Қорғау мемлекеттік емтихан комиссияның отырысында өтеді (академиялық қарызы бар студенттер қорғауға жіберілмейді). Қорғауға міндетті түрде 15 минуттік баяндама дайындау керек және демонстрационды материалдар (таблица, карталар, суреттер т.б.) дайындау қажет. Баяндамадан кейін студент қойылған сұрақтарға және рецензенттің ескертулеріне жауап береді.

Мемлекеттік емтихан комиссиясы баяндаманы тыңдағаннан соң, сұраққа жауап, жетекшінің, резензенттің сын пікірін тыңдап, сәйкес баға қояды.

1. 
   Тақырыбы көрсетілген дипломдық жұмысты орындау жөніндегі өтініші.
   
2. 
   «Қорғауға жіберілді» деген жазуы бар сынақ кітапшасы
   
3. 
   Студенттке жазылған мінездеме
   
4. 
   Дипломдық жұмыс
   
5. 
   Пікір
   
6. 
   Жетекшінің сын-пікірі
   
7. 
   Кафедра меңгерушісінің қорғауға жіберілуі туралы құжаты.
   

2. М.Ф. Юдин, М.Н. Селиванов, О.Ф.Тищенко, А.И. Скороходов (под ред. Ю.В. Тарбеева. Основные термины в области метрологии: словарь-справочник.-М.: издательство стандартов, 1989. 113с.

3. СТП 164-08-98. требования к оформлению текстового и графического материала.-Алматы: Айкос, 1998.-37с.

4. Государственный общеобязательный стандарт образования Республики Казахстан специальность «510730-Химия» ГОСО РК 3.08.238-2001, Астана, 2001.

15 мм

Қосымша А

міндетті)

КазаҚстан РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

С
Абзац: интервал алдынан 14 пт

соңында 28 пт

шрифт: Кегль 14

бас әріптер

.Торайгыров АТЫНДАҒЫ Павлодар МЕМЛЕКЕТТІК университет

Институт______________________________________

Кафедра ______________________________________

10 мм

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

ХХ.000000.0000.00.00.ХХ

ПӘН__________________________________________________________

Тақырып ______________________________________________
Оқытушы

___________________________

(атағы,дәрежесі)

___________________________

___________________

(қолы) (ай-күні)

Топ ___________________

Студент ________________

_______________________ (қолы) (ай-күні)

200__

жүктеу 209,67 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: