Vortexis жел турбинасы - тік осьтік жел турбиналарының ең соңғы әзірлемесі. Ол Ауғанстанда және Иракта өз құрылғыларын қоректендіруді қажет ететін арнайы мақсаттағы күштермен пайдаланылған болатын. Бұл турбинада екі қалақ жиынтығы бар, біреуі шеңберде орналасқан кіші жиынтық және үлкенірек шеңберде кішігірім жиынтық қоршалған, беріліс қорабы ретінде әрекет ететін үлкен жиынтық. Қалақтардың сыртқы жиынтығы айналу үшін жел қерек, және айналмалы жүздердің осы жиынтығымен олар өздігінен кішкене, ішкі қалақтар жиынтығын айналдырады. Бұл қалақтар білікке қосылады, содан кейін генераторды айналдырады.
10-сурет- Vortexis жел турбинасы
Жел турбиналардың басқа түрлеріне қарағанда көлденең осьті турбиналар тиімділігіне және электр энергиясын өндіру қабілеттігінің жоғарлығына байланысты жиі пайдалатын түрі болып табылады.Сондықтан энергияны өндіретін жел турбиналары бар электр станциялардың көпшілігі жел турбиналардың осы түрлерін пайдаланады.
11-сурет. Көлденең осьті жел турбиналар
Тік осьті жел турбиналар – роторлары тік орнатылған білікті айналдыратын жел турбиналардың типтерінің бірі болып табылады.Мұндай жобалаудың тәсілі жел бағытына сезімталдығын төмендетуге мүмкіндік береді,бұл жел бағыты жиі өзгеріске ұшырайтын орындарға жақсы таңдау болып табылады.Бұл турбиналар үшін желдің соғу бағыты маңызды емес болып келеді, қалақша қозғалысын жалғастырады, қуат өндіру үшін білікті айналдыратын болады [5].
Тік осьті жел турбиналардың артықшылығы желге бағыттау қажеттіліктің болмауы.Бұл сонымен қатар турбинаны ғимараттарға кіріктіру артықшылығы болып табылады.Жел турбиналардың бұл түрлерінің генераторы жерге жақын орналасқан.Тік осьті жел генераторлардың қолдану ауқымын және қуатын шектейтін кемшіліктердің бірі – көлденең осьтік жел турбиналарына қарағанда олардың төмен жұмыс тиімділігі, бірдей жүктеме ауданы және бірдей қуаттағы материалдардың жоғары шығыны.Тік осьті турбиналарға Дарье және Савониус роторлы жел турбиналарын жатқызуға болады.
Дарье жел турбиналары Савониус жел турбиналарына қарағанда аэродинамикалық беттердің лифт өндірісі идеясы іске асырылған лифт типті тік осьті турбиналарға жатады.Дарье роторы бар жел генераторларының тік айналу осіне және аэродинамикалық профилі жоқ жалпақ жолақтар болып табылатын екі-үш қалағы болады.Дарье роторы неғұрлым қуатты пропеллерлі турбиналармен салыстырғанда мынадай артықшылықтарға ие:
1)генератордың айналу осіне байланысты желді бағдарлау жүйесінің болмауы;
2)электр генераторы және басқа да құрылғылар жер бетінде орналасқан, бҧл қуаты үлкен машинаның конструкциясына қызмет көрсетуді және жөндеуді жеңілдетеді;
3)жел энергиясын пайдаланудың жоғары коэффициенті (ξ=0,45); 4)қалақтарды қарапайым жасау.
Бұл қондырғылар техникалық-экономикалық көрсеткіштер бойынша пропеллер турбиналардан асып түсіп қана қоймай, олардың қуаттылығынан да асып түседі. Қазіргі уақытта Дарье роторының екі түрі қолданысқа ие болып табылады. Н-роторлы және Тропоскино нысанындағы жел турбинасы бар Дарье тік қалақшалы турбинасы болып табылады.
12-сурет. Тік және Тропоскино қалақшалы Дарье жел турбиналары
Тропоскино – жалпақ серпімді жұмыс қанаттарының жҥйесі олардың екі ұштарын айналмалы білікке бекітуге негізделген турбинаның жұмысы кезінде қалақ мәжбүрлеп айналатын жіптер мен тропоскино нысанында болады.
Тропоскино қалағы бар жел турбиналарының артықшылығы - олар жер бетіне қосымша бекітуді талап етпейді, өйткені олар жеткілікті орнықты. Бірақ олардың өндірісі тік жел турбиналарына қарағанда қымбат.
Достарыңызбен бөлісу: |