Дипломды қ ж ұ м ы с иондаушы сәулелердің бағыттарын анықтау тәсілі. Орындаған: 14-14 тобының студенті

жүктеу 3,16 Mb.

бет	15/17
Дата	21.12.2017
өлшемі	3,16 Mb.
	#5218
түрі	Диплом

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 17

3. 3. Ғарыштық сәулелердің таралу бағыттарын анықтау. 3.3.1. Ғарыштық сәуле телескопының телеметриядық параметрлері.

11 – сурет. Иондаушы сәулелердің лабораториялық индикаторы.[13]
«Газ разрядты санауыштың көмегімен радиоактивті сәуле шығаруды зерттеу» деген лабораториялық жұмысты орындауға дайындау үшін лабораториялық иодикатордың құрылысымен және жұмысымен таныстырады (11 – сурет).

Прибордың қақпағын алып, негізгі бөліктерін көрсетеді: СТС – 5 типтес өзін - өзі сөндіретін есептегіш түтік түлеткіші бар кернеуді түрлендіргіш және қорек көзі (қалта фонорының батареясы). Импульстарды жоғары омдық бас телефондар есептейді. Кернеуді түрлендіргіштің транзисторда құрастырылған айнымалы ток генераторы бар. Шығарып алынған айнымалы ток кернеуі трансформатордың көмегімен 400 В – қа дейін жоғарылайды. Жоғарылатылған кернеу жартылай өткізгіш екі диодтың көмегімен түзетіледі де есептегіш түтікке беріледі. Түрлендіргіш құндақтың сырт жағына орналасқан кнопканың көмегімен іске қосылады.

Индикатордың атқаратын қызметін демонстациялау үшін телефонды қосуға арналған оның шығыс ұяларын төменгі жиілікті күшейткіштің кірісімен жалғастырылады. Кнопканы басады да, түрлендіргіштің генераторы шығаратын жиілігі 500 – 1000 Гц қатты дыбысты тыңдайды.

3 – 5 с өткенде кнопканы баспай жеке тырсылдарды тыңдайды. Бұл – индикатор иондаушы бөлшектерді тіркеп отырады.

Түрлендіргіш ажыратылғанда индикатор тегістеуші фильтірдің зарядталған конденсаторынан қоректенетіндігі түсіндіріледі. Жұмыстың ұзақтылығы радиоактивті сәуле шығару әсерінің интенсивтілігіне байланысты және бірнеше минутқа созылады. Ұзақ уақыт бақыланғанда түрлендіргішті ауық – ауық 2 – 3 с қосып отырады.

3. 3. Ғарыштық сәулелердің таралу бағыттарын анықтау.

3.3.1. Ғарыштық сәуле телескопының телеметриядық параметрлері.
Ғарыштық сәуле телескопы барлық бағыттан түсетін иондаушы бөлшектердің ішінен тек белгілі бір бағыттан келіп түсетіндерін ғана тіркейді. Телескоптың тіркеу бағыты оның өлшемдерімен индикаторлардың өзара орналасуына тәуелді болады. Индикатордың иондаушы бөлшектерді тіркейтін негізгі элементі СТС – 5 типті Гейгер санауышы. СТС – 5 санауыш түтікшесінің радиусы r, ұзындығы l, олардың арақашықтығы d – ға тең босын.

d φ (d-2r) ψ

12.а – сурет 12.б - сурет

12.а және 12.б – суреттерде параллель орналасқан екі индикатордан жасалған телескоптың бір-біріне перпендикуляр екі жазықтықтағы, көлденең қималарыкелтірілген.
12.а – суретке сәйкес телескоптың тіркеу бағытының түтікше радиусына тәуелділігі төмендегі өлнекпен анықталады:

12.б – суретке сәкес телескоптың тіркеу бағытының түтікше ұзындығында тәуелділігі:

Жазық φ және ψ бұрыштарға сәйкес келетін денелік бұрыш:

Мұндағы ∆S = 2rl; болғандықтан

СТС – 5 типті санауыштың радиусы r = 0.5 см, ұзындығы l = 7 см – ге тең. Біздің құрылғыда иондаушы бөлшек индикаторының түтікшелерінің арақашықтығы d = 5 см – ге тең болады.

Демек

немесе φ = 22⁰36’ = 0.125 π рад,

немесе ψ = 120⁰30’ = 0.667 π рад.

Бұл жазық бұрыштармен шектелген денелік бұрыш:

Стередиан.

Ғарыштық сәулелердің таралу бағытын екі индикаторды сәйкес келу схемасы арқылы тізбекке қосып анықтауға болады. Қазіргі кезде кафедраның материалдық қордың жоқтығына сәйкес келу схемасын жасау мүмкін болмай тұр. Сондықтан екі индикатордан жасалған теласкоптан өткен дыбасты түркеудің қарапайым екі тәсілін ұсынамыз.

жүктеу 3,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 17