Дәстүрлі аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары

198 
 
по ряду причин не эффективной и не позволяет в полной мере восстановить нарушенные права лица 
и, как следствие, - реализовать в полной мере закрепленные в Конституции РК принципы [4,С.87].  
Одним  из  основных  факторов,  влияющих  на  реализацию  права  на  возмещение 
материального  ущерба,  причиненного  преступлением,  является  несовершенство  и  несоответствие 
уровню общественного развития уголовно-процессуального законодательства. 
В  целях  совершенствования  законодательства,  которое  способствовало  бы  повышению 
эффективности деятельности правоохранительных органов, направленной на реализацию права на 
возмещение  материального  ущерба,  причиненного  преступлением,  предлагается:  а)  закрепить  в 
качестве  задачи  уголовного  судопроизводства  восстановления  нарушенных  преступлением 
законных прав и интересов граждан и юридических лиц; б) в целях установления процессуального 
равенства сторон в правах: - закрепить в УПК норму, устанавливающую возможность освобождения 
потерпевшего, нуждающегося в юридической помощи, от ее уплаты, либо возложить обязанность 
возмещения пострадавшему расходов на юридическую помощь на лицо, совершившее общественно 
опасное деяние, в случае установления его виновности; 
-внести  изменения  в  УПК,  где  юридически  закрепить  возможность  ознакомления  с 
материалами  дознания  всех  без  исключения  участников  уголовного  процесса  при  наличии  их 
ходатайства; 
-ввести индексирование сумм, выплаченных виновными пострадавшим, с учетом инфляции; 
-установить,  что  суммы,  взысканные  по  уголовному  делу  в  виде  штрафов,  а  также  сумма 
залога, обращенная в пользу государства, в первую очередь расходуются на выплату пострадавшему 
в счет погашения причиненного материального ущерба. 
 
ЛИТЕРАТУРА 
1.Конституция Республики Казахстан ИС «Параграф», 2015 г. 
2.Ахпанов  А.Н.,  Бачурин  С.Н.  Проблемы  компенсации  морального  вреда  потерпевшим  и 
реабилитированным  //  Практика  рассмотрения  судами  гражданского  иска  в  уголовном  процессе: 
Материалы международной научно – практической конференции. – Алматы, 2004. – 152 с. 
    3.Уголовно-процессуальное право зарубежных стран. Хрестоматия. - М.: 2008.- 360с. 
 
 4.Нарикбаев  М.С.,  Юрченко  Р.Н.,  Алиев  М.М.  Актуальные  вопросы  применения  нового 
уголовного и уголовно-процессуального законодательства Республики Казахстан. Учебное пособие. 
– Алматы, 1999. – 547 с. 
            5.Капсалямов  К.Н.  Уголовно-процессуальное      принуждение:  гарантии,  принципы, 
реализация. Учебное пособие. - Астана: Фолиант, 2000. – 160 с. 
   6.Толеубекова Б.Х. Уголовно-процессуальное право РК. Учебное пособие. – Алматы,1998. – 
309 с. 
 
 
УДК
 
800-899 
 
БІЛІМ
 
БЕРУДІҢ
 
ЖАҢА
 
САПАСЫНДАҒЫ
 
ИННОВАЦИЯ
 
ҰҒЫМЫ 
 
Молдабаева Әйгерім Болатбекқызы, Тлегенова Гүлнұр Алмухамбетқызы 
І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті, Талдықорған қ. 
 
Қазіргі кезеңде білім беру саласында болып жатқан ауқымды өзгерістер түрлі ынталы 
бастамалар  мен  түрлендірулер  жаңашылдыққа  кеңінен  жол  ашуда.  Осы  тұрғыдан  алғанда, 
ұрпақ  тәрбиесімен  айналысатын  әлеуметтік-педагогикалық  қызметтің  тиімділігін  арттыру, 
оны  жаңа  сапада  ұйымдастыру  қажеттілігі  туындайды.  Бұл  үшін  оқытушыларға 
инновациялық  іс-әрекеттің  ғылыми-педагогикалық  негіздерін  меңгеруі  мақсат  етіледі.  Ал, 
жаңа технологияны пайдалану міндетті деңгейдегі білімді қалыптастыра отырып, мүмкіндік 
деңгейіне  жеткізеді.  Сондықтан,  оқытушының  біліктілігін  көтеру  мен  шығармашылық, 

199 
 
педагогикалық 
әрекетін 
ұйымдастыруда 
қазіргі 
инновациялық 
педагогикалық 
технологияларды меңгерудің маңызы зор.  
 
«Инновация  ұғымын  қарастырсақ,  ғалымдардың  көбі  оған  әр  түрлі  анықтамалар 
берген. Мысалы,  Э.Роджерс инновацияны былайша түсіндіреді:  «Инновация  – нақтылы бір 
адамға  жаңа  болып  табылатын  идея».  Майлс:  «Инновация  –  арнайы  жаңа  өзгеріс.  Біз  одан 
жүйелі міндеттеріміздің жүзеге асуын, шешімдерін күтеміз», - дейді [1].  
 
Ендеше  «инновация»  ұғымы  –  педагогикалық  сөздік  қорына  ежелден  енген  термин. 
Кейбір ғалымдардың еңбектерінде оны «өзгеріс» деген терминмен анықтайды.  
 
Инновация  термині  қазірде  білім  берудің  теориясы  мен  тәжірибесінде  кеңінен 
қолданылып жүр. Бірақ, ғылымда бұл терминнің нақтылы анықтамасы белгілі бір категория 
ретінде  берілмеген.  Берілетін  анықтамалардың  көпшілігі  бұл  ұғымды  кеңінен  терең  таныта 
алмайды.  Инновацияны  «білім  беру  жүйесіндегі  жаңалық  енгізу»  деп  айтсақ,  оның 
мағынасын тарылтқан болар едік.  
 
«Инновация»  ұғымы  ең  бірінші  ХІХ  ғасырда  мәдениеттанушылардың  зерттеуінен 
пайда болды, яғни, бір мәдениет түрлерін екінші ел мәдениетіне енгізу дегенді білдіреді және 
бұл ұғым этнографияда әлі күнге дейін сақталған.  
 
«Инновация»  латыншадан  аударғанда  «жаңа»,  «жаңалық»,  «жаңарту»  дегенді 
білдіреді  екен.  Яғни,  С.Ожегов  сөздігіне  сүйенсек,  инновация  -  бірінші  рет  шыққан, 
жасалған, жуық арада пайда болған, бұрынғының орнын басатын, алғаш ашылған, бұрыннан 
таныс емес енгізілген жаңалық болып шығады.  
 
«Инновация»  ұғымын  әр  елде  әр  түрлі  түсінген,  кейбір  мемлекеттерде  (АҚШ, 
Нидерланды) бұл термин кең тараған, ал Арабия, Жапония тәріздес мемлекеттерде кезіктіру 
мүмкін  емес.  Сондықтан,  әр  елде  бұл  құбылысқа  қандай  көзқарас  қалыптасқанын  анықтау 
мақсатымен  ғылыми-педагогикалық,  техникалық,  саяси  әдебиеттер  мен  баспа  беттерін 
қарастыра  келе,  Ресейде,  Еуропа,  ТМД  елдерінде,  Қазақстанда  «инновация»  ұғымына 
көптеген анықтамалар берілгенін көреміз.  
 
Ресейде «инновация» ұғымына өте күдікпен қарағаны мәлім. Мәселен, ХІХ-ХХ ғасыр 
басындағы  бірде-бір  білім  реформаларында  бұл  термин  кездеспейді.  Негізінде  реформа 
жүзеге  асқан,  яғни  инновациялық  үрдіс  өткен,  бірақ  «инновация»  термині  еш  жерде 
аталмайды.  
 
Ал,  Америка  ғалымдары  Биль  және  Болен  педагогикалық  инновацияны  «құрамына 
материалдық  ғана  емес,  сол  материалды  қолданудағы  көзқарастардың  кешенді  өзгеруін 
білдіретін үлкен өзгеріс» деп түсінеді [1].  
 
Нейхоз  инновацияны  үрдіс  деп  есептейді  де,  «инновация  қандай  да  бір  идеялардан 
басталатын өзгерістерге әсерін, тұтынушылардың не қолдануы, не бас тартуымен аяқталатын 
үрдіс» дейді.  
 
Қазақстан  мемлекетінде  «инновация»  ұғымын  пайдалану  соңғы  бес  жылдың 
еншісінде. Ең алғаш «инновация» ұғымына қазақ тілінде анықтама берген ғалым Немеребай 
Нұрахметов.  Ол  «Инновация,  инновациялық  үрдіс  деп  отырғанымыз  –  білім  беру 
мекемелерінің жаңалықтарды жасау, меңгеру, қолдану және таратуға байланысты бір бөлек 
қызметі»  деп  жазған.  Ал,  инновация  негізін  құраушы  ұғымдардың:  «инновация», 
«нововедение»,  «новшество»,  «новое»  т.б.  қазақша  аудармаларын  жасаған  Ы.Алтынсарин 
атындағы  білім  мәселелерін  ғылыми-зерттеу  институтының  әдіскері  Қ.Құдайбергенова 
болып табылады. Ол өз еңбектерінде  «инновация»-жаңарту,  «нововедение»-енген жаңалық, 
«новое»-жаңа, «новшество»-жаңалық, «инновациялық процесс»-жаңарту үрдісі деп таратады 
[1]. 
 
«Инновация» сөзі-қазіргі уақытта барлық өндіріс, медицина, техника салаларында өте 
жиі  қолданылып  жүрген  термин.  Қазір  бұл  сөз  «жаңа,  өзгеру,  жаңаша»  деген  мағынаны 
білдіреді,  яғни  дәл  қазіргі  жаңа  заманға  да  «жаңа,  жаңаша  өзгерудің»  қажеттілігі  туындап 
отыр.  Бұл  әдістеменің  негізінде  үйренушінің  дербес  қабілеті,  белсенділігін  қалыптастыру, 
оқыту  материалдарын  өзінше  пайдалану  арқылы  танымдық  белсенділігін  арттыру  алға 
шығады. Мұның ерекшеліктері негізінен мыналар: