жібереді, ал модем-адресат сигналды ASCII кодына (American Standard Code for
Information Interchange – ақпараттармен алмасудың стандартты коды – машиналық
көріністегі латын алфавитінің әріптері,сандар мен басқа сисволдардан тұратын 128 код
символ топтамасы, олардың әрбіреуіне 7-биттық екілік сан.Сегізінші бит жіберу кодының
дұрыс контроліне жұмыс жасайды) сәйкес кері цифрлы формаға демодулдейді.
Бірінші модемдер Bell Laboratories зертханалық центрінде өңделген және Bell 103
атауын алды.Бұл қондырғылар екі сыңарлы жиелікті қолданды: сыңарлы жиелік бір
модемге, және сыңар екіншіге.Жіберуші модем 1,07 және 1,27 кГц арасындағы
жиеліктерге ауысуы арқылы, ал жауап беруші модем 2,025 және 2,225 кГц арасындағы
жиелікте мәліметтерді жіберді.
Bell 103 модемдері 300 бит/с жылдамдықпен жұмыс істеді работали со скоростью
300 бит/с,солай минутына 30-ға жуық символ жіберуге болатын болды.Мұндай
жылдамдық тек қана текстік хаттамалармен алмасқасқан кезде қолайлы,себебі бұл
жылдамдық адамның оқу жылдамдығымен салыстырғанда артық. Мәліметтерді 300 бит/с
жіберетін модемдер 1980жылға дейін өмір сүрді.Сөйтсе де, адамдар суреттерді жібере
басталғалы ондай жылдамдық аздау екені айқындалды.
1980 жылдарға қарай 1200 бит/с жылдамдықпен мәліметтерді жіберетін модемдер
пайда болды.1990жылдардың басында жылдамдық 9,6 Кбит/с дейін жетіп,өсе бастады:
19,2; 28,8; 33,6 Кбит. 1998 жылы 56 Кбит/с жылдамдықпен жұмыс істейтін модемдер
шықты.
Осы
заманғы модемдер – бұл өте күрделі схемалы модуляцияларды
қолданып,мәліметтерді жіберер кезде қаптайтын күрделі құрылғылар болып келеді.
Клиенттік компьютер коммуникациондық портқа ноль мен бірдің реттелген түрге
келтіріп, әр түрлі командалар мен мәліметтерді жібереді. Модем мәліметтерді
қабылдап,оларды командалар және ақпаратқа ажыратады да, телефон линиясы арқылы
жіберіп жүзеге асырады.
Қолданушы модем арқылы телефондық желіге ортақ қолданумен қосылып, aл ISP,
басқа модеммен, цифрлық сигнал арқылы Интернетпен қосылады.
Бүгінгі күнгі модемдер екі түрлі:ішкі және сыртқы. Ішкі модемдер кеңелмелі плата
арқылы жұмыс істесе, сыртқылары бөлек құрылғы ретінде автономды блоком питаниямен
істейді.
Осындай аналогты телефон каналы бар модемдердің максималды жіберу
жылдамдығы 33 600 бит/с, ал қабылдау - 56 Кбит/с. Bell 103-ке қарағанда 200 есе жылдам.
Бақылау сұрақтары:
1. Интернет технологиясында соңғы миля нені білдіреді?
2. Модем функциясы қандай?
3. ASCII-кодировкасы?
4. Модем жылдамдықтары қандай?
Дәріс 4.
Интернет жүйесіне қатынасу технологиялары.
DSL, ISDN технологиялары.
DSL-технологиялары
Қарапайым телефон тек төменгі жиіліктегі желілерді қолданады. Егер ”телефонды”
жіңішке жолының орнына кеңірек жолды қолданса, телефон сымы едәуір көп ақпарат
жібере алады. Өткізу жолы немесе өткізу жолының ені - өткізу каналы жиіліктерінің
диапазонындағы ең жоғары жиілік пен ең төменгі жиіліктің арасындағы айырымы.
Телефон желісі арқылы сигналды жіберудің аналогты түрі 300 Гц-тен 3,4 кГц-ке дейінгі
диапазонды алады. Цифрлы сигнал үлкендеу диапазонды талап етеді. Жіберу
жылдамдығы өскен сайын, жиіліктер диапазоны да өсу керек. Сондықтан, «өткізу жолы»
терминімен компьютер желісімен мәліметтерді жіберу жылдамдығының жоғары
шекарасы белгіленеді. «
Кеңжолды қатынас» термині арна ақпарат жіберу үшін
кеңейтілген жиіліктер жолын береді дегенді білдіреді. Ақпаратты жіберудің жоғары
жылдамдығы кең жолды пайдаланған кезде бірнеше сигал бір арнаның бойымен, бірақ
әртүрлі жиіліктерде параллельді жіберілу мүмкіндігіне байланысты. Өйткені, уақыт
бірлігінде ақпараттың мол көлемі жіберіледі. Арнаны бірнеше бөлікке бөліп, сигналдарды
жіберу мультиплексорлау деп аталады.
«Таржолды қатынас» терминімен дауысты жіберуге жеткілікті арна түсіндіріледі.
Кейде «кеңжолды емес қатынас» термині кездеседі. Ол арнамен мәліметтерді жіберу
жылдамдығы 64 Кбит/с-тан кем екендігін білдіреді.
Телефон желісін цифрлы мәліметтерді жоғары жылдамдықта жіберу үшін қолдануға
мүмкіндік беретін технологиялардың бірі DSL. DSL аббревиатурасы - «Digital Subscriber
Line». Бұл технология телефонмен сөйлесуге кедергі жасамай, мәліметтерді жіберуге
жоғары жиіліктерді қолдануға мүмкіндік жасайды.
DSL-технологиясы көмегімен бір уақытта Интернетпен жұмыс істеу және
телефонмен пайдалануға болады. Қарапайым модемге қарағанда, DSL-қосылу
жылдамдығы едәуір жоғары. DSL үшін жаңадан сымдар жүргізу керек емес, өйткені
телефон желісінің құрылғылары пайдаланылады.
Асимметриялы DSL (ADSL)
Интернетпен жұмыс кезінде ақпараттың негізгі ағыны Желіден пайдаланушыға
өтеді. Желіге ақпараттың едәуір аз көлемі жіберіледі. Мысалы, сіз Web-беттерді қараған
кезде, кішігірім запрос жібересіз, ал желіден мәтін ғана емес, сонымен қатар суреттерді де
қабылдайсыз. Яғни, ақпарат алмасу ассиметриялы болып келеді. Бұндай трафикті жіберу
үшін ассиметриялы арна керек.
ADSL (Asymmetrical Digital Subscriber Line) немесе ассиметриялы DSL
пайдаланушыға мәліметтерді жоғары жылдамдықпен жіберуге мүмкіндік береді, сондай-
ақ пайдаланушыдан Желіге келген сигнал Желіден пайдаланушыға келген сигналға
қарағанда төменгі жиіліктерде жіберіледі.
Ең жаңа технологияларды пайдалануға байланысты ADSL бойынша ақпаратты
жіберу жылдамдығы басқа қатынас түрлерімен салыстырғанда өте жоғары: 8 Мбит/с
абонентке бағытталғанда, 1 Мбит/с абоненттен желіге бағытталғанда. Жоғары жылдамдық
Web-сайттармен, мультимедиа-ақпаратпен ыңғайлы жұмыс істеуге, үлкен файлдарды
жылдам тасымалдауға және интерактивті қосымшаларды толық пайдалануға мүмкіндік
жасайды.
ADSL артықшылығы болып орнатылуының жеңілдігі табылады: пайдаланушы мен
телефон компаниясын бірімен-бірін қосатын бұрыннан бар телефон кабелінің сымдары
қолданылады. ADSL Интернетке үнемі қатынасты қамтамасыз еткеннің өзінде ADSL
пайдаланушылары өткізу жолын басқа абоненттермен бөліспейді. Бірақ ADSL
кемшіліктері де бар, ең алдыңғысы – алыстықтың шектелуі. ADSL-технологиясын
қолданған кезде кері бағытта ақпаратты жіберу жылдамдығы ара қашықтыққа байланысты
болады. Егер абонентке бағытталған ақпаратты 3 км қашықтықта 8 Мбит/с
жылдамдықпен алуға болса, 5 км қашықтықта – тек 1,5 Мбит/с.
Пайдаланушы ДК-і ADSL-модемге қосылады. ADSL-модемі жұмысының принципі
24 кГц-тен 1100 кГц-ке дейінгі жиіліктер диапазоны әрқайсысына виртуалды модем
бекітілетін 4000-герцтік жолдарға бөлінетіндігіне негізделген. Соған байланысты
виртуалды модемдердің әрқайсысы өз жиідіктер диапазонымен жұмыс істейді.
ADSL-модемі жиілікті айырымға қосылады. Жиілікті айырым (немесе сплиттер)
кәдімгі телефон байланысының төменгіжиілікті сигналы мен жоғарыжиілікті ADSL-
сигналын айыратын төменгі жиіліктердің фильтрі болып табылады.Жиілікті
айырым үш ұяшыққа ие блок түрінде жұмыс істейді: біреуі - ADSL-модем қосылуы
үшін, екіншісі – телефон құрылғылары қосылуы үшін, үшіншісі – ADSL желісінің
қосылуы үшін. Жиілікті айырым бір желіге телефонды да, компьютерді де қосуға
