Дүниені философиялық түсінудің негіздері

Жан, ақыл, парасат, рух. Антикалық философиясындағы рух пен парасаттың космологизмі. Фәлсафа дәстүріндегі рух ұғымы: Ибн-Сина рух туралы. Ортағасыр дәстүріндегі рух пен жанның теологиялық түсінігі. Сананың гносеологиялық моделдері. Жаңа заман философиясындағы тума идеялар концепциясы және cogito статусы. Неміс классикалық философиясындағы ақылдың транценденталдық негіздері. Шәкәрімнің үш анығы. Шәкәрім рух туралы. Рух және адамның рухани қызметінің табиғаты. Тәндік және руханилық.

Сананы онтологиялық мәселе ретінде түсіну. Сана фактілері. Сана феномендері. Сананың қалыптасуын анықтайтын факторлар. Антропосоциогенез. Сананың шығу тегі мен мәні: негізгі концепциялар. Шығыс философиясындағы сана мәселесі. Сана құрылымы. Бейсаналық, сана, санадан жоғары. Сананың сезімдік-перцептілік, эмоциялық, құндылықтық-мотивациялық, жігерлік, логикалық компоненттері. Бейсаналықтың философиядағы негізгі концепциялары (З.Фрейд, К.-Г.Юнг). Постмодернистік философиясындағы сана мәтін ретінде (Ж.Деррида, Ж.Делез). Сана және өзіндік сана. Қазақстандық тұлға санасының ашықтығы: әлемдік үдерістерді түсіну, өзгерістерге дайын болу, алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесінен үйренуге қабілеттілік. Сана және ұлттық сана-сезім. Қазіргі Қазақстанның рухани жаңғыруы аясындағы ұлттық сана-сезім. Рухани жаңғыру – ұлттық сананың әртүрлі полюстерінің ымыраға келуі.

Ойлау және тіл. М.Қашғаридің тіл философиясы. ХХ ғ. философиясының «лингвистикалық бұрылыс»: сана философиясы тіл философиясы ретінде (аналитикалық және структуралистік интерпретациялары). Тіл және ұлт. Латын графикасына көшудің қазақ ұлты мен қазақ тілінің дамуындағы рөлі.

Бұл жерде біз атеистік және тұрпайы-материалистік көзқарастың да туа бастағанын кездестіреміз. Жаратылыстану көзқарастарымен біртұтас бола тұрып, бұл көзқарастар ғылымның дамуына тиянақты негіз болды, дінге қарсы күреске мүмкіндік туғызды.

Философиялық идеялардың дүниеге келуі өте ұзақ процесс болды, мифологиялық қабылдаудан білімге сүйенетін дүние танымға үздіксіз күрес, іздену арқылы жауап іздестірілді.

Қазақтардың алдыңғы философиясы. Қазақтардың философиялық дүниетанымының қалыптасу алғы шарттары. Қазақстан территориясында ежелгі мәдениет формаларыньщ қалыптасуы және ауысуы. ПротоҚазақ- тардың алдыңғы философиясы. Андрондық және беғазы-дәндібай мәдениеттерінің қүрылымындағы көзқарастық әлементтер. ПротоҚазақ- тардың дәстүрлі сенімдері. Тәңірге, Жер-Суға, Ұмайға сиыну. Қазақтардың өзіндік философиялық көзқарасының қалыптасуына көрші өркениеттердің әсері.

Көшпелі өмір салтыңың негізгі сипаттамалары: табиғатпен біртұтастық, үздіксіз жанару мен қозғалысқа ұмтылыс, ой еркіндігі, адамгершілікті жоғары қою. Қазақ халқының философиялық ойлауының вербалдық-дискурстік сипаты.

Қазақтардың философиялық дүниетанымының негізгі қатегориялары: «дүние», «өмір», «өлім», «араласу», «намыс», «парыз», «қанағат», «кісілік», «ізгілік», «жаксылық», «жамандық», «бақыт».