Дәріс №2 химиядағы элементар процестер



жүктеу 0,57 Mb.
бет10/10
Дата27.09.2023
өлшемі0,57 Mb.
#43563
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
812514059089 Дәріс 2 химфизика

6. Гетеролиздік реакциялар
Байланыстардың үзілуі мен түзілуі электрон жұбының сақталуымен өтетін реакциялар гетеролиздік реакциялар деп аталады. Олардың негізгі типтері:

  1. гетеролиздік диссоциация:

  • молекулалардың гетеролиздік ыдырауы

X-Y → Xˉ + Y+
немесе A-H → Aˉ + H+
Мысалы: карбанионның түзілуі R-Me → Rˉ + Me+
карбкатионның түзілуі (CH3)3CBr → (CH3)3C+ + Brˉ
C6H5CH2Cl → C6H5CH2+ + Clˉ
Егер түзілген органикалық ион тұрақсыз болса, ол ион мен молекулаға ыдырайды. Протонның бөлінуі ионның еріткішпен реакциясы сияқты жүреді.
Мысалы, карбкатион олефин мен сутегі катионын түзе ыдырайды:
CH3CH2+ → C2H4 + H+
Карбанион олефин мен басқа анионға ыдырайды:
C6H5CˉHCH2OH → C6H5CH═ CH2 + OHˉ.
OH2+ тобы бар иондар су түзе ыдырайды:
NO2­OH2+ → H2O + NO2+
RCOOH2+ → H2O + RCO+
ROH2+ → H2O + R+.

  1. гетеролиздік ассоциация (координация) – гетеролиздік диссоциацияға қарама – қарсы реакция, мұнда екі бөлшек бір бөлшектің электрон жұбы арқылы химиялық байланыс түзе қосылады:

(CH3)3C+ + OHˉ → (CH3)3COH

  1. гетеролиздік қосылу:

BF3 + NH3 → F3B:NH3
Катиондар қос байланысы немесе бөлінбеген электрон жұбы бар гетероатомы бар молекулаға қосылады:
NO2+ + C6H6 → C6H6NO2+
RCO+ + R/OH → RCOOR/H+
(CH3)3C+ + C6H6 → (CH3)3CC6H6+
Аниондар еселік байланыстар бойынша және сыртқы электрон қауызында бос орбитальдары бар атомдарға қосылады:
HOˉ + C6H5CHO → HOCH(C6H5)Oˉ
CNˉ + (CH3)2C═O → (CH3)2C(CN)Oˉ
ROˉ + CH2═CH-CHO → RO-CH2- CH═C-Oˉ

  1. гетеролиздік орын басу:

Aˉ + BC → AB + Cˉ немесе Bˉ + AC → AB + C+
Мысалы: OHˉ + CH3Br → CH3OH + Brˉ
Brˉ + C6H6 → C6H6Br+ → C6H5Br + H+

  1. иондық қайта топтасу – зарядтың бір атомнан екінші атомға ауысуы, бұл кезде бүтін бөлшек ретінде ион сақталып қалады:

(CH3)3C-CH2+ → (CH3)2C+- CH2CH3
Үшіншілік карбкатионға қарағанда тұрақтырақ, сондықтан изомерлену қайтымсыз өтеді:
RCH═N+ → R-C+ ═NH
C6H5CˉHOCH3 → C6H5CH(CH3)Oˉ

  1. иондардың рекомбинациясы

Анион – радикалдардың жұптаспаған электроны болғандықтан бос радикалдар сияқты димерленеді:
2(C6H5)2CˉCH2• → (C6H5)2CˉCH2CH2Cˉ(C6H5)2
және диспропорциялану реакциясына түседі:
2C14H10• → C14H10²ˉ + C14H10.
жүктеу 0,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10



©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау