Дәріс №1 Тақырып: Үлестірілген желілер түсінігі мен түрлері. Сабақтың мақсаты

Барлық клиенттер – инфотелекоммуникациялық қызметтің пайдаланушылары – екі үлкен лагерьге бөліп тастауға болады: бұқаралық дара клиенттер және бірлескен клиенттер.

Бірінші жағдайда тұтыну орны қызметі пәтер немесе жер үй болып табылады, ал клиенттер болып – осы пәтерде тұрушылар, ең алдымен базалық қызметтерді қажет ететін – телефон байланыстары, теледидар, радио және (бірақ әлі бәріне емес) Интернетке өту. Бұқаралық клиенттерге қызметтің үнемділігі өте маңызды – төмен айлық төлемдер, стандартты терминалдық құрылғыларды қолдану мүмкіншілігі, сондайлардың бірі телефон аппараттары, теледидарлық қабылдағыштар, дербес компьютерлер, сонымен қатар пәтерде болатын телефондық булар және теледидарлық коаксиальды кабельдерді де қолдануға болады. Күрделірек қолдануда және қымбат терминалдық құрылғылар, мысалы, солардың біріне компьютерленген теледидарлар немесе ІР-телефондар, қарапайым теледидар немесе телефондар бағасымен бірдей болғанға дейін бұқаралық болуы мүмкін емес. Біздің үйімізде бар желілер – жаңа компьютерлік желілер қызметі мен Интернетке өту рұқсаты қызметіне бұл қатаң шек қоюлуы, өйткені ол мәліметтер алмасуына есептелмеген, ал әрбір үйге жаңадан сапалы кабельдер, мысалы оптикалық-талшық – қымбат іс.

Сондықтан Интернетке өту үшін көбінесе телефон желісі арқылы байланысатын аз мөлшердегі жылдамдықтағы модем арқылы жүзеге асады, бірақ бірте-бірте жаңа технологияларға ие болады – сандық абоненттік линиялар технологиясы деп аталатын, әдеттегі модемдерге қарағанда көбірек жылдамдықпен жібере алатын телефон желілері.

Бірлескен клиенттер – бұл әртүрлі бағыттағы кәсіпорындар мен ұйымдар. Ұсақ кәсіпорындар артық көрінетін қызметтердің терімімен бұқаралық клиенттерден аса айырмашылығы жоқ – бұл базалық телефония және теледидар, бірақ сондай кәсіпорынға бір емес, екі-үш телефон номерлері қажет етеді. Бірнеше территориялық бөліп жайғастыру бөлімдер мен филиалдардан тұратын ірі кәсіпорындар, сонымен бірге жиі үйде жұмыс істейтін қызметкерлері бар, қызметтердің кеңейтілген терімінде мұқтаж етеді. Ең алдымен бұндай қызмет виртуальды жеке желісі (Virtual Private Network, VPN) болып табылады, оператор байланысы кәсіпорынға оның барлық бөлімдері мен филиалдары меншік желілермен байланысқаны туралы қиял құрса, яғни толығымен кәсіпорын клиентіне тиесілі болу және толығымен кәсіпорын клиентімен басқарылуы, сол кезде шын мәнінде де оператор байланысы пайдаланады, яғни арзан желі, бір мезгілде көп клиенттердің мәліметтерін жібереді. VPN қызметі телефонияға ғана емес, сонымен бірге мәліметтерді жіберу желісіне де мүмкіндік жасайды. Соңғы кездері бірлескен тұтынушылар коммуникациялық қана емес, операторлардың ақпараттық қызметтерімен де пайдаланады – мысалы, өздерінің web-сайттарын көшіре алады және оператор аймағындағы мәліметтер қоры, соңғысына олардың жұмысын қолдауын жұмсайды, кәсіпорын қызметкерлеріне, басқа оператор байланыс тұтынушыларына да олардың желілеріне еркін кіруге болады.

Ірі бірлескен клиенттер кеңейтілген қызметтер терілімін міндет етеді және стандартты терілімге қарағанда, сол үшін көп төлеуге дайын, егер қызметтер жоғары сапада берілетін болса.

Жаппай көпшілікке ғана емес, сонымен қатар бірлескен абоненттерге де, арнайы бір клиент категориясына қызмет көрсете алатын операторлар бар.