Дәріс №1 Тақырыбы

Мақсаты:

  «интерфейс»  және  «протокол»  түсініктерін  зерттеу.  «Stack  communication 

protocols» түсінігі. 

Жоспар: 

1. «Интерфейс» және «хаттама» ұғымы. 

2. «Байланыс хаттамаларының стексі» түсінігі. 

3. Стандартты байланыс хаттамасының стакалары. 

4. OSI стекі. 

5. TCP / IP стекі. 

«Интерфейс» және «хаттама» түсініктері. 

Интерфейс  - интерфейстік жүйелерге немесе  жүйенің бӛліктеріне (бағдарламаларға 

немесе  құрылғыларға)  арналған  аппараттық  және  бағдарламалық  қамтамасыз  ету 

(байланыс  элементтері  және  қосалқы  басқару  схемалары,  олардың  физикалық,  электрлік 

және логикалық параметрлері). Жұптау арқылы келесі функциялар: 

- ақпаратты беру және алу; 

- деректерді беруді басқару; 

- Ақпараттың кӛзі мен алушысын үйлестіру. 

Қос  нүкте  байланысын  қамтамасыз  ететін  интерфейстер  үшін  келесі  алмасу 

режимдері  мүмкін:  дуплекс, жартылай дуплекс және қарапайым. Дуплекс екі  құрылғыда 

екі  құрылғы  арасында  деректерді  бір  мезгілде  беруді  қамтамасыз  ететін  интерфейстерді 

білдіреді. Құрылғылар арасындағы байланыс арнасы қос бағытты айырбастауды қолдаған 

жағдайда,  бірақ  әр  сәтте  ақпарат  бір  бағытта  берілуі  мүмкін,  алмасу  режимі  жартылай 

дуплекс деп аталады. Жартылай дуплекстік қосылыстың маңызды сипаттамасы - режимді 

қалпына  келтіру  уақыты  -  хабарды  беруден  қабылдаудан  ӛтуге  және  керісінше  ӛту 

уақытына.  Егер  интерфейс  деректерді  тек  бір  бағытта  жүзеге  асырса  және  кері  бағытта 

деректер ағынын ауыстыру мүмкін болмаса, бұл интерфейс қарапайым деп аталады. 

Тӛмендегі интерфейс ерекшеліктері де маңызды: 

-  сыйымдылығы  (интерфейс  контроллеріне  бір  мезгілде  ұзартусыз  қосылған 

абоненттердің барынша мүмкін саны); 

-  ӛткізу  қабілеті  немесе  беру  жылдамдығы  (байланыс  орнату  және  ажырату 

операцияларының ұзақтығы және деректерді беру процестерін біріктіру дәрежесі); 

- байланыс желісінің максималды ұзындығы; 

- санның сыйымдылығы; 

- байланыс топологиясы. 

Екі  машинаның  ӛзара  әрекеттесу  ережелері  әрбір  деңгей  үшін  рәсімдер  жиынтығы 

ретінде  сипатталуы  мүмкін.  Бір  деңгейде  орналасқан,  бірақ  түрлі  түйіндерде  орналасқан 

желілік  компоненттері  арасында  алмасатын  хабарлардың  реті  мен  пішімін  анықтайтын 

осындай формалданған ережелер хаттамалар деп аталады. 

«Интерфейс»  және  «протокол»  ұғымдары  мәні  бойынша  бірдей  нәрсені  білдіреді, 

атап айтқанда, желіде компьютерлерді қосу мәселесін шешетін компоненттер арасындағы 

ӛзара әрекеттесудің белгіленген процедуралары ресімделеді. Алайда, осы терминдерді жиі 

қолданған  кезде  кейбір  нюанстар  бар:  «хаттама»  ұғымы  әртүрлі  желілік  түйіндерде 

орналасқан бір деңгейлік компоненттердің ӛзара әрекеттесу ережелерін сипаттау үшін жиі 

пайдаланылады  және  бір  түйінде  орналасқан  кӛрші  деңгейдегі  компоненттердің  ӛзара 

әрекеттесу ережелерін сипаттағанда «интерфейс». 

Әр  түрлі  деңгейдегі  хаттамалардың  жиынтығы,  ӛзара  байланысты  ұйымдастыру 

үшін жеткілікті, хаттамалық стек деп аталады. 

Хаттамалар  компьютерлердің  бағдарламалық  жасақтамасы  мен  аппаратурасы 

арқылы ғана емес, байланыс құралдарымен де жүзеге асырылады. 

Ынтымақтастықты ұйымдастырғанда, хаттамалардың екі негізгі түрі пайдаланылуы 

мүмкін.  Байланыстыру  хаттамалары  деректерді  алмас  бұрын,  жіберуші  мен  алушы 

алдымен  қисынды  байланыс  орнатуы  тиіс,  яғни,  осы  қосылым  шеңберінде  әрекет  ететін 

алмасу процедурасының параметрлері туралы келіседі. Диалогты аяқтағаннан кейін олар 

бұл  байланысты  үзуі  керек.  Жаңа  байланыс  орнатылған  кезде  келіссӛз  процедурасы 

қайтадан жүргізіледі. Телефон байланысқа негізделген ӛзара әрекеттесудің мысалы болып 

табылады.  Протоколдарда  алдын-ала  байланыссыз,  мұндай  хаттамалар  датрама 

хаттамалары деп аталады, жіберуші дайын болғанда хабарды жай ғана жібереді. 

«Stack communication protocols» түсінігі. 

Желідегі  түйіндердің  ӛзара  іс-қимылын  ұйымдастыру  үшін  жеткілікті  иерархиялық 

ұйымдастырылған хаттамалар жиынтығы байланыс хаттамаларының жинағы деп аталады. 

Байланыс  протоколдары  бағдарламалық  және  аппараттық  құралдарда  да  іске 

асырылуы  мүмкін.  Тӛмен  деңгейлі  протоколдар  кӛбінесе  бағдарламалық  жасақтама  мен 

аппараттық  құралдардың  комбинациясы  арқылы  жүзеге  асырылады,  ал  жоғарғы  қабат 

хаттамалары әдетте тек бағдарламалық жасақтама болып табылады. 

Протоколды іске асыратын бағдарламалық модуль жиі қысқа «хаттама» деп аталады. 

Сонымен  қатар,  хаттама  арасындағы  қарым-қатынас  -  формальды  түрде  анықталған 

процедура  мен  хаттама  -  белгілі  бір  мәселені  шешуге  арналған  алгоритм  мен  осы 

проблеманы  шешетін  бағдарлама  арасындағы  қатынасқа  ұқсас  осы  процедураны  іске 

асыратын бағдарламалық модуль. 

Протоколда  бірнеше  бағдарламалық  жасақтама  енгізілуі  мүмкін.  Сондықтан 

хаттамаларды  салыстыра  отырып,  олардың  жұмысының  логикасын  ғана  емес, 

бағдарламалық шешімдердің сапасын да ескеру керек. Сонымен қатар, тиімділік туралы 

жүктеу 385,87 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: