Демина Н. Ф., Омарова Ж. М. Физикадан олимпиадалық есептерді шығару әдістемесі

Жабдық: батарея, микро-амперметр, белгілі конденсатор сыйымдылығы C₀=2мкФ , белгісіз екі конденсатор, үлкен мөлшердегі резистор (~ 1 МОм)

Ескертпе: тікелей қуат көзіне электр құрылғыларын қосу үшін қатаң тыйым салынады.

Шешімі:

Сурет 51 сәйкес схеманы жинаңыз. Маятниктің сыртқы жібі А және В нүктелерінде бекітілген. Нүкте төменгі С нүктесінде ΔL қашықтықта бекітілген. Х = ΔL / l сағатты пайдаланбай қатынасын анықтау

Шешімі:

Міндетті қажетті қатынасты өлшеу тербеліс жүйесі қозғалғаннан кейін жүзеге асырылады деп болжайды. Тербеліс екі түрі бар:

- Сурет салу жазықтықта,, онда

- Перпендикуляр жазықтықта сызбасы,, онда

Бұдан шығатыны (1)

Өзара перпендикуляр жазықтықта жүктемесінің тербелісің сағат көмегімен өлшенеді, оның қатынасын ΔL / l алу оңай.

Бірақ берілген бойынша бұл екінші деңгейде сағатты пайдаланбаймыз. Бұдан ерекше жолмен шығуға болады. Перпендикуляр жазықтыққа жүктемені итеріп содан кейін оңға немесе солға тартып біз екі түрлі тербелісті шығарамыз. Жүк содан кейін бағытын өзгерту үшін эллипс траекториясын өзгеріп отырған бағыттарының қозғалысын анықтаймыз. Тербелістерінің саның санау арқылы бастапқы бағыты N тең болады, тербелістің саның ескере отырып мынаны жазамыз: T (N + 1) =T₂ N (2)

(1) және (2) мәндерінен табамыз

Сондықтан

Атмосфералық қысымды өлшеу.

Құрал-жабдықтар: 1,2 мм түтіктің ішкі диаметрі, түтік, сызғыш, саз, су бар шыны.

Шешімі:

1. түтіктің жоғарғы ұшын суға батыра отырып оның жоғарын сазбен жауа отырып тік қалпын ұстай отыра оны суға толтырамыз. Бұл түтік су деңгейін өлшейді.

2.түтікке суды толтырғаннан кейін тік және горизонтальды күйде құбырдың биіктігін өлшеу.

Екі жағдайда да, Бойль-Мариотта заңы PV=const пайдаланылады.

Ол (әсіресе екінші) судың көлемі жоғары қатені береді.
Есеп 20.

Кенселік түтікше, қағаз цилиндірлік ойпатта горизаонтальды бағытта сырғанауда, оның радиусы R тең; темірдің қағаздағы сырғанау үйкеліс коэффицентің және максималды үйкеліс коэффицентің анықтаңыз.

Кейбір математикалық есептеулер көмегімен осы проблеманы дәл шешімін жуықтап шешуге жүйелі эксперимент жасау үшін үлкен қиындықтар туындайды.

Жабдықтар: екі өлшемді көлденең милиметрлік шкала бойынша орналасқан цилиндрлік ойыс беті, сызғыш, кеңселік түтікше, транспортир (міндетті емес). Ескертпе: миллиметрлік шкала бойынша құрылыс сызықтарын жүзеге асыру мүмкін.

Үйкеліс күші (сурет 52)

Доға арқылы қозғалатын үйкеліс күшінің жұмысы дененің потенциалдық энергиясының жоғалуына әкеледі. Кинетикалық энергиясының өзгеруі туралы теорема, бұл мынадай