Бексарыұлы Мұратбек
DELPHI ВИЗУАЛДЫ
БАҒДАРЛАМАЛАУ
ЖҮЙЕСІ
әдістемелік оқу құралы
2013 жыл
Қызылорда облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты Ғылыми Кеңесінің 2012 жылғы 26 желтоқсандағы шешімімен (№ 4 хаттама) мақұлданып, облыс мектептерінде пайдалану үшін таратылуға ұсынылған.
Дайындаған:
Бексарыұлы Мұратбек – жоғары санатты информатика пәні мұғалімі.
Пікір жазғандар:
С.С.Үсенов – педагогика ғылымдарының докторы, академиялық профессор, Қорқыт Ата Қызылорда мемлекеттік университеті, «Информатика» кафедрасының меңгерушісі.
О.А.Орманов – «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы АҚ филиалының Қызылорда облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының аға оқытушысы.
Бұл әдістемелік оқу құралы Delphi обьектілі-бағдарланған бағдарламалау жүйесін пайдаланып, бағдарламалар құрып үйренуге арналған. Әдістемелік құрал теориялық және практикалық бөлімдерден тұрады және олар студенттер мен оқушылардың, осы сала мамандарының жұмыс барысында пайдалануына барынша ыңғайлы етіп құрылған.
Оқу құралының құрылымы жинақы, автордың материалды баяндау тілі тартымды әрі қазіргі ғылыми және терминологиялық талаптарға толықтай сай келеді.
Оқу құралының осы ерекшеліктері бағдарламалау тілін жетік меңгергісі келген барлық оқырмандардың сұранысын белгілі дәрежеде өтеуге көмектесеріне сөз жоқ.
Мазмұны
Автордан .........................................................................................4
I. Delphi визуалды бағдарламалау жүйесі. Кіріспе .....................5
1. Delphi-дің басты терезелері ...................................................5
2. Delphi компоненттері палитрасының беттері ......................9
3. Delphi компоненттері – визуалды жобалаудың негізі ........17
4. Delphi оқиғалары ....................................................................20
5. Delphi тілі. Айнымалылар, тұрақтылар және
олардың типтері ......................................................................22
6. Мәліметтердің өздік және құрылымдық типтері .................26
7. Өрнектер және операторлар ..................................................32
8. Файлдармен жұмыс істеуге арналған компоненттер ..........37
9. Файлдармен тікелей жұмыс ..................................................40
10. Файлдарды ашудың және сақтаудың диалогтары .............45
11. Қосымша пішіндермен жұмыс ............................................48
12. Ішкі бағдарламаларды құру және оларды қолдану ...........53
13. Delphi-дегі ерекше жағдайлар .............................................57
14. Delphi-дегі жолмен жұмыс ..................................................58
II. Бағдарлама құрып үйрену. Практикалық жұмыстар .............63
№1 «Менің алғашқы бағдарламам» ..........................................63
№2 Консольдық қолданба құру ................................................65
№3 «Сәлемдесу» .................................... ....................................67
№4 Пішіннің тақырыбын өзгерту .............................................69
№5 «Қозғалмалы батырма» .......................................................72
№6 «Альбом» ..............................................................................74
№7 Мәзірмен жұмыс ..................................................................77
№8 Сөйлем құраушы ..................................................................82
№9 Көбейту кестесі ....................................................................85
№10 Фигураларды қозғалту .......................................................89
№11 Пайызды есептеу ................................................................93
№12 Ллойд басқатырғышы ........................................................95
№13 Калькулятор ........................................................................98
№14 Жиымдағы кездейсоқ сандардың индексін табу ............102
№15 Уақыт есептеуіш ................................................................105
№16 Оятқыш сағат .....................................................................107
№17 Олимпиада жалауы ............................................................110
№18 Функция графигін салу .....................................................111
Мазмұны
№19 Еске сақтау тесті ................................................................116
№20 Электр тізбегінің кедергісін табу ....................................120
№21 Ом заңы ..............................................................................123
№22 Спортсменнің жүгіру жылдамдығын есептеу ................128
№23 Файл іздеу ..........................................................................132
№24 Файлға жазба қосу ............................................................136
№25 Файлдан оқу .......................................................................138
№26 Жұлдыздар .........................................................................140
№27 Мәліметті басып шығару ..................................................142
№28 Тир ......................................................................................146
Автордан
Информатика пәнін неғұрлым терең, әрі тиянақты оқып үйрену үшін педагогика мен дидактиканың негізгі талаптары толық ескерілгені жөн. Мұнда оқытудың басты бағыттары: теориялық, технологиялық және қолданбалы негіздері өзара бірлікте жүргізілуі тиіс.
Осы айтылған бағыттар қазіргі информатика оқулықтарында толық қамтылмай, көбінесе оқушыларды бағдарламаларды дайын күйінде пайдаланудың қыр-сырына үйретумен ғана шектелуде. Әрине, компьютермен, оған орнатылған программалармен жұмыс істей білу дағдыларын игерту қажет-ақ.
Алайда, осыған бейімделген оқушы информатика пәнінің ең басты міндетін – бағдарламалау негіздерін оқып-үйренуге құлықты болмайды және өздігінше түрлі бағдарламалар құра білу дағдысын игермейтін болады. Бұл жағдайда оқушының информатика пәніне деген ынтасы азаяды, олар компьютерді ойын құралы ретінде түсініп, солай пайдалануға үйренеді.
Бүгінгі жаңа техникалар мен технологиялардың сәт сайын даму үрдісіне шыдас беріп, оларды үйренуден қалыс қалмау үшін мемлекеттік тілде информатика ілімінің іргетасы – бағдарламалау негіздерін оқытуға қажетті оқу-әдістемелік құралдарды әзірлеуге баса көңіл бөлінгені жөн деп есептеймін. Міне осы мақсатты көздеп, оқушылар назарына соңғы кезде көп қолданылып жүрген – Delphi визуалды бағдарламалау жүйесі туралы жазылған еңбегімді ұсынып отырмын.
Бұл әдістемелік оқу құралында осы жүйенің құрылымы мен олардың басты компоненттерінің атқаратын қызметтері және оларды практикада қолдану жайы жинақты түрде қарастырылған.
Бұл оқулық теориялық және практикалық бөлімдерден тұрады, міне сол себептен ол информатика саласындағы мамандардың белгілі дәрежеде қажетін өтейді деп ойлаймын.
Достарыңызбен бөлісу: | 
