«Дефектология негізі» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен

Арнайы психология мен арнайы педагогикада Л.С. Выготскидің қорытындысы: “Аномалиясы бар балалардың психикалық дамуы қалыпты балалардың дамуында байқалатын заңдылықтарға бағынатындығымен” түсіндіріледі.Келесісі психикалық даму бір қалыпты еместігі. Ескеретін жай, біріншіден, бала өмірінің белгілі бір кезеңінде мидың белсенді түрде жетілмеуі, екіншіден дара психикалық функциялар ерте қалыптасқан базада дамиды. Психикалық функция байланыстары әрбір жас кезеңінде қайта құрылады, ал әрбір функцияның дамуы оның қандай система байланысына қосылғандығына байланысты. Психиканың даму процесіндле оның бөлек компоненттерінің бірігуі арқылы жүзеге асады.

Арнайы психологияда психика дамуында маңызды орынды биологиялық және әлеуметтік факторлар алады. Биологиялық факторларға темперамент, қабілеттердің талабы, бала өмірінде ішкі атрибуттың өту ерекшелігі жатады. Әлеуметтік факторларға баланың өмір сүретін ортасы, идеология түрі, мәдени әдеп-ғұрыптар, дін, ғылым мен өнердің даму деңгейі жатады. Л.С.Выготский даму процесіндегі биологиялық және әлеуметтік факторлардағы әрекет бірлігін ескерген, бірақ бұл бірліктің екі ерекшелігі бар: біріншіден ол даму процесінде өзгеріске түсіп отырады, екіншіден осы факторлардың әрқайсысы әртүрлі қалыптасады, әртүрлі салыстырмалы сипатқа ие.Қарапайым психикалық функцияның дамуында жетекші орынды биологиялық фактор, ал күрделі дамуда - әлеуметтік фактор алады.Психикалық дамудың бұзылысы жағымсыз әлеуметтік факторлардың ықпалына байланысты болуы мүмкін. Жағымсыз әлеуметтік талаптар ерте пайда болған сайын дамудың бұзылуы дөрекі және ол тұрақты болады. Дамудың артта қалуы микроәлеуметтік педагогикалық қарасыздан, интелекті мен эмоция дамуының кідіруіне байланысты. Бұл ауытқудың түрі депривациямен ескеріледі – тәрбиенің жағымсыз талаптары, ақпарат пен эмоционалды тәжірибенің онтогенезде дефецит тудырады.

Анамалияның барлық түрлеріне ортақ заңдылықтар мыналар: