Тақырып: Тұлғаның аутистикалық сипаттамасы

1.Клинико- психолого- педагогикалық сипаттама.

2.Білім беру мен әлеуметтенудың даму мүмкіндікткрі.

Аутизм ауытқушылығы бар тұлғалардың клинико- психолого- педагогикалық картинасы күрделі, көптүрлі және психикалық дамудың өре ауытқушылықтарына қарағанда өзгеше.ЕБА-синдромының негізгі белгілері Л.Каннердің айтуынша, симптомдардың триадасынан тұрады.

1.Аутистикалық уайымдар бар аутизм.

2.Стереотипті сезімі көріну элементтері бар біркелкі мінез- құлық.

3.Сөйлеу дамуында ауытқушылықтарыбар.

Аутизм 3-5 жаста барынша айқын көрінеді және ерте жастағы оғантән сипаттар мыналар

• 
  аутизм бала көру бағдарын тұрақтандыра алмайды, әсіресе, өзге адамның бетіне қарап тұра алмайды.
  
• 
  алғашқы күлімсіреу өзінің уақытында көрінсе де, біреуге нақты арналмайды.
  
• 
  айналасындағылармен аутизм бала индиференттіқарым- қатынаста болады, қолға алғанды қаламайды, жиі төсегенде жатады, қолға бейімделмейді, қолайлы позаны таңдамайды.
  
• 
  өзінің жақын адамдарын таниды, бірақ жеткілікті түрде жағымды қарым- қатынас раекциясын көрсетпейді.
  
• 
  дискомфорт жағдайына да түрліше қарым- қатынаста аутизм бала мүлдем жақтырмайды немесе бейтарап қатынаста болады.
  
• 
  өзге адамдарға деген қарым- қатынас қажеттілігі әртүрлі кей жағдайда бала оған өз қажеттілікті сезінбейді немесе қарым- қатынастан қашуға ұмтылады.
  

Аутизм кезіндегі дамудың бірыңғайсыздығы моторикасының ерекшелігінен көрініп отырады.Аутизм балалардың қимылдары ебедейсіз, дөрекі болады.

Қорқыныштар өте ерте пайда болады.Олар диффузды нақты емес болуы мүмкін.Ол баланың белгілі бір заттар мен құбылыстардан қорыққан кезде пайда болады.Қорқыныш обьектілері әртүрлі болуы мүмкін қолшатыр, электрқұралдары, жұмсақ ойыншықтар, ит, барлық ақ түсті заттар, машиналар т.б.Бір жағдайда қорқыныштың себебі - дыбыстық, жарықтық және өзге де сенсорлы әсерлерге жоғары сезімталдық.Тағы бір жағдайда қорқыныш объектісі шынымен белгілі бір қауіптің көзі болуы мүмкін, бірақ баланың уайымындағы сирек орын алуы мүмкін. Мұндай қорқыныштар жоғарғы бағалы деп аталады, олар барлық балаларға тән, алайда егер қалыпты дамуда қорқыныш біртіндеп жойылса, аутизм жағдайында ол одан әрі күшейе түседі.

Аутизм баланың ішкі әлемінің тағы бір ерекшелігі аутистикалық фантазиялар болып табылады. Олардың негізгі ерекшеліктерін бірнеше авторлар қарастырған. Бұл мутизм (сөйлей алмау), эхолалия (сөздерді қайталау).Аутизм балалардың интеллектуалдық дамуы үлкен қызығушылық туғызады. Оның негізгі ерекшелігі дамудың әркелкілігі. Мысалы: есептеу қабілеттері жақсы болса да, олар қарапайым есептің мәнін түсіне алмайды.

Білім беру мен әлеуметтенудің даму мүмкіндіктері.

Аутизм балалардың әлеуметтенуінің мүмкіндіктері көптеген факторлармен анықталады. Олардың негізгілері:

• 
  ауырлығы, аутизмдік ауытқушылықтардың тереңдігі.
  
• 
  ерте диагностика
  
• 
  арнайы ерте коррекция жүргізу, оның кешенді медико-психологы-педагогикалық сипаты.
  
• 
  сәйкес коррекционды әдісті таңдау.
  
• 
  мамандар мен жанұяның бірігіп күш салуы.
  

№ 17 дәріс