416
- Ойынның мақсаты нақты әрі керекті көрнекіліктер мен материалдар күн ілгері
дайындалып қойылу керек;
- Ойын ережелері балалардың түсінуіне оңай, қарапайым әрі шағын болуы тиіс;
- Ойынға балалардың түгел қатысуын қамтамасыз ету қажет;
- Ойын жүру барысында мұғалім балалардың түгел қатысуын қадағалаумен қатар,
олардың ойын үстінде шешім қабылдай алуларына, ойлана білулеріне жол көрсету қажет.
Оқытудың ең басты әрі негізгі мақсаты – білімнің сапалы, нақты, толық болуында.
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің формалары мен әдістерін, мазмұнын жетілдіру, оны
танымдық, білімділік, тәрбиелік жағынан сапалық жаңа деңгейге көтеру, оөытудың тәрбиелік
қызметі мен тәжірибелік юағытын нығайту осы ойынға қойылған мақсат-міндеттерден
туындайды [2].
Оқу іс-әрекетінде ойын элеметтерін пайдалану сабақтың формалары мен әдістерін
жетілдіру жолындағы ізденістердің маңызды бір бөлшегі. Ойын элементтерін оқу үрдісінде
пысықтау, жаңа тақырыпты қорытындылау кездерінде, қайталау сабақтарында пайдаланған
өте тиімді. Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде әртүрлі әдістерді пайдалану балаларды
жалығудан алшақтайды, сөздік қорының баюына ықпал етеді. Ұйымдастырылған оқу іс-
әрекетін берудің жаңа технологияларын меңгере отырып, әр түрлі әдістерді пайдаланып, білім
сапасын арттыруға тырысамыз. Жаңа әдістердің ерекшелігі – жеке тұлғаны қалыптастыруда,
шығармашылыққа баулуға ерекше рөл атқарады.
Ойын – тіл дамыту жұмысының нәтижесінде баланың сөз байлығын молайтып, олар
тілдің фонетикалық жүйесін меңгереді, сөйлеу мәдениетін меңгеріп, қалыптастырады.
Өйткені сөздерді дұрыс айту, дұрыс жаза білу – тіл мәдениетінің басты талаптарының бірі.
Мұғалім мәңгі ізденіс үстінде болып, сабағының қызықты да тартымды болуына жағдай
жасайды [3].
Өзге ұлт балаларына қазақ тілін меңгерту күрделі жұмыс. Сондықтан басқа ұлтқа қазақ
тілін үйрету, ауызекі сөйлеуге үйрету қиын да, қызық жұмыс. Сол қиындықтарды жеңілдету
үшін сызбаларды қолдану арқылы төмендегі әдістерді дамытуға мүмкіндік туғызамыз.
Әдістер
Сұрақ – жауап Аударма
Монолог Мұхбат айту
Өзге ұлт өкілдеріне қазақ тілін тек қана ҰОӘ үйрету аздық етеді сондықтан да – ұлттық
ойындарды сабақтан тыс кезінде кеңінен қолдану балалардың ойлау қабілетін, есте сақтау
қабілетін, зейінін, қиялын дамытып қана қоймай сонымен бірге балалардың ауызша сөйлеу
тілін дамытады. Дамытушы ойындардың маңыздылығы балалардың ынта- ықыласын есепке
ала отырып, оқуды қызықты етіп, білім, білік, дағдыны қалыптастыру. Дамытушы ойындарға
қойылатын бipiншi талап -баланың танымдық әрекетін, қызығушылығын дамыту.
Бұл талаптар төмендегідей сұраныстарға жауап береді:
a) балаларға өзінің қабілетін көрсете білуге мүмкіндік беру;
ә) баланы басқалармен жарыса білуге қалыптастыру;
б)білік пен дағдыны қалыптастыру үшін білімді өзі ізденуге қамтамасыз ету;
Осы керсетілген сұраныстардың ішінде балалардың танымдық әрекеттерін
дамытуда маңызы зор [4].
Ұлттық ойындар отбасы тәрбиесінен бастап, мектептегі жеке пәндерді оқыту барысында,
қосымша материал үшін баланың қазақ тілге қызығушылығын арттыру үшін пайдалануға
417
болады. Сабақ үрдістерінде ұлттық ойындарды ойнатуда баланың тілін ширатамын, ойын
дамытамын, зейінділікке, ұстамдылыққа, ойлылыққа, зерделілікке, мергендікке баулыймыз.
«Сиқырлы қоржын», «тақия тастамақ», «асық ойыны», ойындар балалардың ширақтық,
қозғалыштық, жинақылық сияқты жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастырып, және
физиологиялық дамуын жетілдіре түседі деп ойлаймын.
Қорытындылай келе, ҰОӘ ойын түрлерін пайдалану. Ойынмен ұйымдастырылған оқу
әрекеті балаларға көңілді жеңіл келеді. Баланың ойын жетілдіріп, оқу әрекетіне
қызығушылығы арта түседі. Демек, ойын деген аты ғана, ал шынында да ол-сабақтың,
еңбектің жиынтығы.
Балалар үшін
1. Ақыл-ойы дамиды, қазақ тіліне, мәдениетіне қызығушылығы артады, тұлғалық
қасиеттері қалыптасады.
2. Мұғалім үшін:
Ойын түрінде оқыту жалықтырмайды, бала білімінің сапасын
арттыруда, ҰОӘ қызықты өткізуге, мұғалім үшін тиімді.
3. Ата-ана үшін
Бала бойындағы жағымсыз қылықтарды, ойын арқылы тәрбиелеуде ата-
ананың ролі.
Ұлы Абайдың «Ойын ойнап ән салмай, өсер бала бола ма? деген пікірінен бала өміріндегі
ойынның маңыздылығын көреміз[5].
Демек, қазақ тілін оқыту барысында өзіндік ой – толғамын жеткізе алатын, кез келген
адам-мен тілдік қарым-қатынасқа түсе алатын, коммуникабельді, іскер азамат тәрбиелеп
шығару арқылы коммуникативтік құзыреттіліктерін дамыту жолында атқарар еңбектері әлі де
алда деп есептейміз.
Мұғалім әр ұйымдастырылған оқу әрекетінде балаға жағдай жасап түрлі
технологияларды жүйелі қолданып, оларды шығармашылықпен пайдалана білсе, жақсы
нәтижелерге қол жеткізуге болады; қазақ тілінде қызығушылық көтеріледі, ауызекі сөйлеу
дамиды, коммуникативтік дағдылар қалыптастырылады.
Қолданылған әдебиеттер:
1.Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы.
2014 жыл;
2. Т.М. Артықова, Ж. Қыстаубаева «Қазақ тілі Оқыту әдістемесі», Алматы, 2005 жыл;
3. Тіл дамыту «Дидактикалық ойындар» Алматыкітап баспасы 2011ж
4. Ә. Әлметова «Сөйлеу әрекеттері түрлеріне оқыту» Арыс, 2007 жыл;
5. А.П. Усова Бастауыш мектеп «Ұлттық ойындарды пайдалану»
РАЗВИТИЕ КОММУНИКАТИВНЫХ УМЕНИЙ У ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО
ВОЗРАСТА
Маклякова Н.Д.
Коммунальное государственное казенное предприятие
«Ясли – сад №114 «Бахыт» г. Караганда
Дошкольное образование является первой ступенью непрерывного образования
человека. В связи с этим образование детей дошкольного возраста должно строиться в
соответствии с общей идеологией модернизации общего образования в нашей стране,
