Кө а ом
фено ар мен
арома
с р ер.
Ор н аған ар: А е а Г.,
Көпатомды спирттер.Көп атомды
спирттер көмірсутектердің құрамында
бірнеше гидроксил тобы бар
туындылары. Көпатомды спирттерге
этиленгликоль С2Н44(ОН)2, глицерин
С3Н5(ОН)3, ксилит С5Н7(ОН)5, сорбит
С6Н8(ОН)6, т.б. жатады. Екі гидроксил
тобы бар спирттерді гликолъдер немесе
алкандиолдар деп атайды. Жалпы
формуласы: СnН2n(ОН)2Аталуы.
Халықаралық атаулар жүйесі бойынша
сәйкес қаныққан көмірсутек атына диол
немесе триол жұрнағын қосып,
гидроксил тобы байланысып тұрған
көміртек атомының нөмірі көрсетіледі.
Көпатомды спирттердің құрамында екі
және одан да көп гидроксил топтары
болады. Маңызды өкілдері этиленгликоль
СН2ОН - СН2ОН және глицерин СН2ОН -
СНОН - СН2ОН. Олардың құрамында
гидроксил тобы болғандықтан, қасиеттері
біратомды спирттерге ұқсас.
Айырмашылығы — гидроксил тобының
санына байланысты. Этиленгликоль
синтездік талшық алу үшін және антифриз
ретінде қолданылады. Глицерин былғары
өнеркәсібінде, дәрі-дәрмек, қопарылғыш
зат алуға, т.б. қолданылады
Көпатомды спирттер деп, молекуласында көмірсутек
радикалы бірнеше гидроксил тобымен байланысқан
қосылыстарды айтады. Халықаралық номенклатура
бойынша көпатомды спирттердің атаулары сәйкес
көмірсутек атына “диол”, “триол” қосымшаларын қосу
арқылы жасалады. Содан кейін дефис арқылы көмір-
сутектегі гидроксил топтарының орны көрсетіледі.
Көпатомды спирттерге көміртек қаңқасының және гидроксил топта-
ры ның орнына байланысты изомерлену тән болады. Көпатомды спирт-
тер молекуласында гидроксил топтарының санының өсуі олардағы
сутек атомдарына біратомды спирттерге қарағанда қозғалғыштық
қасиет береді.
Көпатомды спирттердің құрамында екі
және одан да көп гидроксил топтары
болады. Маңызды өкілдері
этиленгликоль СН2ОН - СН2ОН және
глицерин СН2ОН - СНОН - СН2ОН.
Олардың құрамында гидроксил тобы
болғандықтан, қасиеттері біратомды
спирттерге ұқсас. Айырмашылығы —
гидроксил тобының санына
байланысты. Этиленгликоль синтездік
талшық алу үшін және антифриз
ретінде қолданылады. Глицерин
былғары өнеркәсібінде, дәрі-дәрмек,
қопарылғыш зат алуға, т.б.
қолданылады.
Зат түссіз ине кристалдары немесе өткір фенол иісі бар ақ
кристалды ұнтақ. Кейде ұнтақ қызғылт немесе сарғыш болуы
мүмкін. Егер ол қатты боялған болса, қызғылт-қызғылт сары
немесе қоңырға айналса, бұл реагент дұрыс сақталмағанын
білдіреді және ол тотыққан. Резорцинол өрт қауіпті. Ол суда,
диэтил эфирінде, этил спиртінде, ацетонда жақсы ериді.
Майларда, глицеринде ерітілуі мүмкін. Хлороформда, көміртегі
дисульфидінде, бензолда ерімейді. Реагент фенолдардың
химиялық қасиеттерін көрсетеді. Күшті тотықсыздандырғыш,
жеңіл тотықтырғыш. Сілтілермен әрекеттесіп, фенолат
тұздарын түзеді; аммиакпен, галогендермен, күшті
қышқылдармен (мысалы, азот, күкірт, пикрик, мұздық сірке
суларымен).
Фенолдар – молекула
құрамында көміртек атомымен
байланысқан бір немесе
бірнеше гидроксил тобы бар
хош иісті қосылыстар.Фенолдар
ОН тобының санына
байланысты бір, екі, үшатомды
фенолдар болып бөлінеді.
Мысалы, фенол, 1-нафтол, 2-
нафтол – біратомды, крезол,
гидрохинон, – екіатомды,
пирогаллол – үшатомды.
Бұл заттар көптеген өсімдіктер кездеседі.
Олар түсті және дәмі құруға қатысады.
ыстық бұрыш каспайцин цепкость.
ағашының қабығы және ketol немесе eugenol
боялған Антоцианы және флавоноидтар гүл
қатысуымен хош қамтамасыз етеді. Кейбір
өсімдіктер фенол бірнеше молекулалары
біріктіру арқылы құрылған полифенол,
заттар бар. Олар адам денсаулығына
пайдалы. полифенолмен бойынша лигнинді,
флавоноиды, және басқалар. Бұл заттар
зәйтүн майы, жеміс-жидек, жаңғақ, шай,
шоколад және басқа да өнімдер бар. Ол
олардың кейбір жасартатын әсері бар және
қатерлі ісікке қарсы денені қорғауға деп
саналады.
Достарыңызбен бөлісу: |