Цель курса

1.Халықова К.З, Тұрғанбаева А.Р, Бостанов Б.Ғ Программалау тілдерін оқыту.Delphi ортасы: Оқу құралы.-Алматы:Print-S,2005.-250б.

2.Архангельский А.Я. Delphi 7:Справочное пособие.-М.:Изд. БИНОМ,2004.-1024 с.

3.Фаронов В.В. Delphi:Программирование на языке высокого уровня.Учеб.-Спб.:Питер,2005.-640 с.

4.Фаронов В.В. Delphi 6:Учебный курс + дискета.-СПб. :Питер,2002.-512 с.

5.Фаронов В.В.Delphi:Программирование на языке высокого уровня.Учеб.-Спб.:Питер,2004.-640 с.

6.И.Ю. Баженова “Delphi 7” самоучитель программиста, М,”Кудиц- образ” 2003 г.

7.Гофман В. Delphi 5.-СПб.:БХВ-Петербург,2001.-800 с.

1. Культин Н. Delphi в задачах и примерах +СD-ROM .-Спб. : БХВ-петербург,2003.-288 с.

2. Попов В. Самоучитель Паскаль и Дельфи.-СПб.:Питер, 2004.-544 с.

3. Стивенс Р. Delphi.Готовые алгоритмы.-М:ДМК Пресс, 2001.-384с.

4. Хомоненко А. Самоучитель Delphi.-Спб.:БВХ Петербург, 2003.-576 с.

5. В.Фаронов “Искусство создания компонентов Delphi” Питер-2005 г.

6. Мухамбетова Ғ.Г. – Delphi объектілі-бағдарланған программалау тілі: Оқу - әдістемелік құрал. – Орал: М.Өтемісов атындағы БҚМУ баспа орталығы, 2007. – 76 бет.

• 
  Периодтық әдебиеттер:
  

Газета “Информатика ”, Москва. периодтық баспа оқу залы

• 
  Интернет-көздер:
  

www.referat.ru, www.kazref_narod.ru –рефераттар жинағы

Пән Delphi программалау тілі

Кредит саны_____2____

Программадан объект қасиеті мен әдістеріне қатынау қалай жүзеге асыратынын қарастырайық.

Объект қасиетін көрсету келесі форматта жүзеге асырылады:

<объект атауы>.<қасиет атауы>

Объект атауынан кейін бос орынсыз нүкте белгісі қойылады да, төмен қарай ашылатын тізімнен қажетті қасиет атауы таңдалады.

Мысалы: Label1. Caption:=’Delphi тілі’;

Кейде объект қасиетінің өзі объект болуы мүмкін. Онда бұл қасиетке сілтеу арасына нүкте қойылған объектілер тізбекшесі арқылы көрсетіледі.

Мысалы: Label1.Font.Color:=clRed; Нәтижеде Label1 объектісіндегі жазу түсі қызыл болады.

Қосымша интерфейсін жасау кезінде әрбір компонент үшін екі операция орындалады:

1. 
   Компоненттер палитрасынан компонентті формаға орналастыру.
   
2. 
   Қойылған компоненттің қасиетін орнату.
   

Әр компоненттің қалыпты жағдайда берілген аты және қасиет мәндері болады. Оны қалауымызша өзгертуге болады.

Delphi-дің интеграцияланған ортасы көптерезелі жүйе болып саналады. Ол төмендегі терезелерден тұрады:

• 
  Негізгі терезе (Delphi 7- Project1.dpr)
  
• 
  Объектілер ағашын шолу терезесi (Object Tree View)
  
• 
  Объектілер бақылаушысының терезесі (Object Inspector)
  
• 
  Форма құрастырушыcының терезесі (Form1. dfm)
  
• 
  Код редакторының терезесі (Unit1. pas)
  
• 
  Код сілтеушісінің терезесі (Exploring Unit.pas)
  

• 
  Жоба құру үшін формаға Компоненттер палитрасынан түрлі компоненттер орналастырылады.
  

Объект қасиетін көрсету келесі форматта жүзеге асырылады:

Объект атауынан кейін бос орынсыз нүкте белгісі қойылады да, төмен қарай ашылатын тізімнен қажетті қасиет атауы таңдалады.

Мысалы: Label1. Caption:=’Delphi тілі’;

Кейде объект қасиетінің өзі объект болуы мүмкін. Онда бұл қасиетке сілтеу арасына нүкте қойылған объектілер тізбекшесі арқылы көрсетіледі.

Мысалы: Label1.Font.Color:=clRed; Нәтижеде Label1 объектісіндегі жазу түсі қызыл болады.

Delphi ортасында жасалған қосымша бір жобаға біріктірілген бірнеше элементтен тұрады. Олар файл типімен бірге төменде көрсетілген:

• 
  жоба файлы (.dpr)
  
• 
  форманы сипаттау файлы (.dfm)
  
• 
  форма фодулінің файлы (.pas)
  
• 
  модульдер (.pas)
  
• 
  жоба параметрлері (.dof)
  
• 
  ресурсты сипаттау (.res)
  

Компоненттер палитрасы негізгі терезеде негізгі мәзірдің оң жақ төменгі бөлігінде орналасқан. Компонент- қосымша формасы жасалатын құрастыру блогы болып табылады. Барлық компонент әрбіреуі жеке парақта орналасқан топтарға бөлінген, ал әрбір компонент шартбелгімен берілген.

• 
  Standard – стандарт компоненттер
  
• 
  Additional- қосымша компоненттер
  
• 
  Win32- Windows-тың 32 разрядты инсерфейсі
  
• 
  System- жүйелік функцияларды қосу
  
• 
  Data Access- деректер қоймасындағы ақпаратпен жұмыс
  

Дельфидің Standard парағында программа құруға ең қажетті Windows-ке арналған стандартты интерфейстік элементтерден тұратын компоненттер палитрасы орналасқан.

Frame –Жиектері бар форма тәрізді аумақ, басқа компоненттердің

контейнері ретінде қолданылады.

MainMenu - негізгі меню жүйесі.

PopurMenu – жанама немесе контекстік меню.

Label - жазба. Ол компонентке шағын мәтін шығару мақсатында

қолданылады.

Edit – 1 жолды мәтіндік өріс

Memo – көпжолды мәтіндік өріс.

Button – қарапайым батырма.

CheckBox – тәуелсіз ауыстырып- қосқыш.

RadioButton – тәуелді ауыстырып- қосқыш.

ComboBox – тізімдік өріс.

ScrollBar – айналдыру жолағы

GroupBox – элементтер тобы.

RadioGroup – тәуелді ауыстырып- қосқыштар тобы.

Panel – Тақташа.

Қолданушы программаның орындалу барысында өзгертуге болмайтын мәтіндік ақпаратты шығару үшін Label компоненті қолданылады. Бұл компоненттің негізгі қасиеті- Caption. Сонымен қатар, мәтіндік ақпаратты ShowMessage процедурасы арқылы да экранға шығаруға болады.

Функцияның жазылу форматы:

ShowMessage(const Msg:String);

Мысалы: ShowMessage(‘Орындаған 4204- топ студенті- Уразов Дархан ’);

Нәтижеде экранға OK батырмасы бар шағын хабарлама терезесі шығады.

Компонент қасиеті экранның сол жақ төменгі бөлігінде орналасқан Объект бақылаушысының терезесі арқылы өзгертіледі. Ол екі астарлы беттен тұрады: Properties (Қасиеттер) және Events (Оқиғалар).

Әр компоненттің қалыпты жағдайда берілген аты және қасиет мәндері болады. Оны қалауымызша өзгертуге болады.