Бухгалтерлік есеп

121
VII бөлімше. КАПИТАЛ, ҚОРЛАР, НЕСИЕЛЕР 
МЕН БЮДЖЕТТЕН ТЫС ТӨЛЕМДЕРДІҢ ЕСЕБІ
61. Шығарылған капиталды қалыптастыру. Шығарылған 
капиталға салымдар бойынша құрылтайшылармен есеп 
айырысудың есебі
Шығарылған капитал, бұл — ұйымдастырылатын кәсіпорындар-
дың  мүлкіне  қатысушылар  (меншік  иелері)  жарналарының  (са-
лымдарының)  ақшалай  түрде  көрсетілген  жалпы  жиынтығы. 
Бұл  жарналардың  мөлшері  құрылтайшылардың  келісім  шарты-
мен  белгіленіп  және  жарғыда  жазылуы  тиіс.  Ұжымның  сатып 
(өтеп) алатын кәсіпорынның ақшалай түрдегі жарғылық капиталы 
келесі  ретте  есептеледі:  қалдық  құны  (тозуды  шегергенде)  бойын-
ша  мүліктің,  есеп  айырысу  және  басқа  шоттардағы  ақшалардың, 
кассадағы  қолма-қол  ақшаның  және  кредиторлық  қарызға 
кемітілген дебиторлық қарыздардың мөлшерінде анықталады. Егер 
кәсіпорын акционерлік қоғамға айналса, онда осы жолмен есептел-
ген жарғылық капиталдың мөлшеріне тек қана ұжымның мүшелері 
арасында (жабық акционерлік қоғам болса) орналастырылатын не-
месе  барлық  қалаушыларға  сатылатын  (ашық  акционерлік  қоғам 
болса) акциялар шығарылады.
Шығарылған капитал № 50 «Шығарылған капитал» бөлімшесінің 
пассивті баланстық шоттарында есепке алынады.
Жаңа  ұйымдастырылған  кәсіпорынның  жарғылық  капиталын 
қалыптастыру кезінде қатысушылар салымдарының мөлшеріне мы-
надай проводка жазылады: № 50 «Шығарылған капитал» бөлімшесі 
шоттарының кредиті мен № 5020 «Төленбеген капитал» шоты дебеті; 
егер салым қолма-қол ақшамен жасалса, онда № 5020 шоттың кредиті 
мен  №  1010  «Кассадағы  теңгемен  ақша  қаражаттары»  шотының 
дебеті;  ал  егер  салым  жинақ  банкі  арқылы  жасалса,  онда  №  5020 
шоттың кредиті мен № 1040 «Ағымдағы банктік  шоттардағы ақша 
қаражаттары» шотының дебеті бойынша.
Шығарылған капиталға салым ретінде: негізгі құралдар, матери-
алдар, материалдық емес активтер болуы мүмкін. Мұндай жағдайға 
сәйкес  төмендегі  бөлімшелердің  шоттары  дебеттеледі:  №  13  «Ма-
териалдар», № 24 «Негізгі құралдар», № 27 «Материалдық емес ак-

122
тивтер».
 
 
s

жүктеу 2,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: