Бүркіт ағА-80 жаста орта мектепте окылатын 20-дан аса пәннің ішіндегі ең ма

5.Техникалық  қүралдар:Сөзжүмбак 
салын- 
ған  карточка,
Сабақтың  типі: 
О қу  материалдарын  бекіту 
сабағы,  материадцарды  корыту  және  бекіту  са- 
бағы
Сабақтың 
түрі:Ж арыс  сабағы,  ойын  сабағы.
Сабақтың  әдісі:1.Репродуктивті  әдіс. 
Білім 
дағдыларын  қайта  жаңғырту  аркылы  білімді 
белсенді  игерту.
2.Максатты 
әдіс.М үғалім  белгілі  бір  мақ- 
сат  қойып,  оған  жету  жолын  көрсетеді
Таным  қызметін  ұйымдастырудың  үлгісі:
1 
.Ж ан -ж ақ ты л ы   б ар лы к  окуш ы лар  үш ін 
жалпы  міндет  койылған  кезде  пайдаланылады.
2.Топтык-  жалпы  міндеттен  туындаған  мак- 
сатгы  шешу  жолында  топ  түрінде  әрекеттеніп, 
жауап  топ  ішінде  жинақталады.
3.Үжымдык форма-ұжым  озінің  әр  мүшесін 
немесе  әр  мүше  әз  үжымын  окыту,  тәрбие- 
леу,  дамыту  әрекетіне  келеді.
С аб а к т ы   сай ы с  түрде  ө т к із е м із .С ы н ы п  
окушылары  екі  топка  бәлінді.
"Тәрбие  негізі-ғылым,  даналык  негізі  білім" 
деп  Ахмет  Байтұрсынов  ағамыз  айткандай,  1- 
топты  -"Атом",  2-топты  "Молекула"  деп  атай- 
мыз.
С ен дердің   білім дерінді  сы нау  үшін  әділ 
қазылар  алқасын  сайлаймыз!  Сіздерге  сабакка 
белсенділік  танытып  ж аксы   катысуларыныз- 
ды  сүрай  отырып,  іске  сәт  тілеймін!
1-кезең  «Бәйгеде» 
жеке  командаға  сұрак- 
тар  беріледі,  оған  окушылар  тез  әрі  накты  ж а­
уап  беруі  керек.  Егер  де  ол  топ  жауап  бере 
алмаса  келесі  карсы  топтан  окушы  жауап  бере 
алады.  Эр  жауап  1  баллдан  есептеледі.
2-кезең  "Көкпарда" 
алдыңғы  "Бәйге"  ойы- 
нында  озған  команда  бастайды.  Сол  топ  фи- 
зикалык  соз  бастап  айтыгі,  сол  сөздін  сонғы 
әрпінен  келесі  топ  сез  айтып, 
карсы  топтар 
бірін-бірімен  ж алғастыра  береді.  Әр  сөзге  1 
балдан  беріледі.  Сөз  саны  7-еу  болуы  керек.
3-кезең  "Физика  макал-мәтелдерде" 
сайы- 
сында  эр  топ  окушылары  кезек-кезек  макал- 
мәтел  айтады.Тоқтап  калған  топ  айта  алмаса 
карсы  топ  жалғастырып  әкетеді.Ә р  макал  1- 
балл.М акал-мәтелдер  саны  6  болса  жеткілікті.
4-кезең  "Сөзжүмбак  шешу" 
Екі  командаға 
екі  түрлі  с о зж ү м б а к   б ерілед і.  Т о л ы ғы м ен  
к атесіз  ш еш кен   ко м ан д аға  то л ы к   10-балл 
беріледі.
5-кезең  "Қай  ғалым?" 
О куш ы лар  алдына 
ғалымдар  аты  қойылады.  С ұрак  койылғанда 
команда  тездетіп  ғалым  атын  котеріп  айтады. 
Әрбір  дұрыс  жауап  1-балл.
6-кезен  "Блиц-турнир" 
ережесі  бойынша  әр 
ком анда  окуш ы лары   ж ек е-ж е к е   сүрактарға 
жауап  беруге  тиіс.  Команда  окушылары  эр   тор
көзден  өзі  білем  деген  тор  кезді  тандап,  егер- 
де  жауап  берген  жағдайда  сол  балдык  жүйе 
беріледі.
1-кезең.  Бәйге.  Атом  тобына
1.Ф изика  кандай  ғылым?
Табигат  туралы  гылым
2.Атом  дегеніміз  не?
Химиялық  элементтің  ең  кіші  бөлшегі
3.Табиғатта  атомдардын  неше  түрі  бар?
92  атом
4.К анш а  зодиак  шокжұлдызы  бар?
1 2 -шоқжулдыз
э.Қ андай  планеталар  алып  планеталар? 
Юпитер,  Сатурн,  Уран,  Нептун
6.Қозғалыстын  неше  түрі  бар?  2-турі
7.Ж ердін  табиғи  серігі?  Ай 
Молекула  тобына
1. Молекул a  дегеніміз  не?
Заттың  ең  кіші  бөлшегі
2.3аттың  қанш а  күйі  бар?  3  куйі  бар
3.К үн  жүйесінін  күрамында  канша  плане­
та бар?  8 п,іанета
4.Табиғатта  зертгеудін  неше  әдісі  бар?
3  әдісі
5 .Гипотеза  деген  не?
Ғыльши  болжамга  сүйенген  дерек
6. Плутон  кандай  планета? 
Ергежейлі
7 ."Планета"  деген  сәз  нені  білдіреді
2-кезең.
 
Кокпар 
"Бәйге"  ойынында  озған 
команда  бастайды.
Ф зи к а -а с т р ан о м и я -я д р о -о р ы н   ауы сты ру- 
у ран-неп тун
"Су  ішкен  қудыгыңа  тукірме"
"Булақ  көрсең  көзін  аш"
3-кезең."Созжүмбак  шешу".
4-кезен.  "Кай  ғалым?"
1 .Аристотельден  кейінгі  "екінші"  ұстаз  кім?
Жауабы: 
Әбу  Насыр  әл -Фараби
2 .Атом  атауын  алғаш  колданған  ғалым?
Жауабы: 
Демокрит
3 ."Ф изика"  сөзін  ғылым  ретінде  енгізген 
ғалым? 
Жауабы: 
Аристотель
4 .Д ү н и ен ің   геоц ен трлік  ж үйесін  ж асаған 
кім?
Жауабы: 
fCiaeàuü  Птоломей
5.Дүниенін  гелиоцентрлік  жүйесін  калаган 
кім?
Жауабы: 
Николай  Коперник
6. "Ф и зи к а "  с ө з ін   оры с  тіл ін е  аударган  
ғалым?
Жауабы: 
М.ВЛомоносов
6-кезен.  "Блиц-гурнир".
Ф изика-10  Д иф ф узия  деген  не?  Оған  мы- 
сал  келтір.
56

Физика-20 
Алматыдан  шыккан  автобус  Са- 
ры озекке  дейінгі  180  км  жолды  2,5  сағатта 
жүреді.  Автобус  козғалысын  біркалыпты  деп 
есептеп,  онын,  жылдамдығын  аныкта
Физика-30 
Автомашина  1500  м  жолды  36 
км/сағат  жылдамдыкпен  жүріп  өтті.  Осы  жол- 
да  жүрілген  жолды  аныкта.
Астрономия-10 
Галактика  деп  нені  атайды? 
Онда  канша  жұлдыз  бар
Астрономия-20 
Экпиптика  деп  нені  айтады? 
Астрономия-30 
Жер  Күнді  айнала  30  км/с 
жылдамдыкпен  козғалады.  Бір  сабак  откенде,
45  мин  ішінде  Ж ер  кандай  жол  жүреді. 
Бағалау.
Қорытынды.
Алматы қаласы.
Сын ып тан  тыс жумыс тар
Озық  болсан  ойлап  көр
А.КЕМЕЛБАЕВА, 
Мукарама  орта  мектебініц  мүғалімі
Математикадан  жүргізілетін  сыныптан  тыс 
ойын  сабактарының  негізгі  максаты  окуш ы ­
лардын  математикаға  деген  кызыгушылығын 
артты ру,алған  білімдерін  ж ан-ж акты   терен 
көрсете  білу,өзіндік жұмыс  ж эне  ғылыми  -зер- 
ттеу  жумыстарынын  ен  карапайым  дагдыла- 
рына  баулу.
Окушынын  ой-өрісі,  білімі  кенейіп,  ойлана 
жауап  беру re  үйренеді.  Окушылар  жауапкер- 
шілікті  сезініп,  тозімділікке,  шыдамдылықка 
тәрбиеленеді.  Логикалык  есептерді  шығаруда 
окушынын  ой-өрісі  дамиды,  өз  пікірін  логика­
лык.  жолмен  дәлелдей  білуге,алған  білімдері 
бойынш а  корытынды  ж асай  алуға  үйренеді 
және  білімдерін  шындай  түседі.
Мақсаты: 
Окушылардын  ой-өрісін  матема­
тикалык  кабілетін  дамыта  отырып,  пәнге  де­
ген  белсенділігін  арттыру.Тез  шешім  кабыл- 
дай  білуге,  өз  білімін  корсете  алу  қасиеттерін 
ашып  корсету,  іскерліктерін,  оз  бетімен  енбек- 
тену  сезімдерін  қалыптастыру.  Сайыска  эр  сы­
ныптан  2  -оқуш ы дан  катысады.  Ж иыны:  8 
окушы  катысады.
Сайыс: 
Торт  болімнен  тұрады:
Жүрісі:
1.Бәйге  (келесі  санды  табу)
2.Көкпар  (логикалык  есептер)
3.Ғажайып  төрттік.
4.Жорға  (1  минутта  10  сұрак.)
5.Марапаттау  (корытындылау)
Бүгінгі  күн  сайыста
Ешкімнен  сен  қалыспа,
Білімі  кІАінің  көп  болса,
Сол  озады  сайыста,  -  деп  ойынымызды  бас- 
тайык.
І-бөлім ."Б әйге": 
(келесі  санды  табу)  Әр 
окушынын  алдында  бір-бірімен  белгілі  байла- 
ныспен  орналаскан  сандар  катары  берілген. 
Сандар  байланысы  ерекшелігін  тауып,  катар 
жалғастыр,  яғни  келесі  кай  сан  екенін  анықта.
1.  2;1;4;4;8;7;16;10;32;?;?.
А)16...32;  Ә)64...13;  Б)64...32;  В)13..,64.
3
9
6
 
1
24
15
9
0
!6
21
12  •
2.А)40;  Ә)60;  Б)75;  В)55.
3.
5:27
8:54
12:21
А)  16:45;  Ә)17:35;  Б) 15:48;  В)14:29.
8 _ [.6 1 .3 5 ,?
7 2 ’ 5 2 ’ 26  ?
22 
43 
8  .  _ 2 4  
Ь)
4.
А)
17
8
2
4
16
9
3
3
18
10
5
2
?
7
В)
15
А) 15;  0)20;  Б)50;  В)12.
Математикалык  үзіліс.
Бір  кайыкка  үш  бала  гана  отыра  алады.  Осы 
кайықпен  торт  бала  өзеннің  бергі  жагасынан 
аргы  жағасына  неше  нұскада  өте  алады  ?
II-  бөл ім .  "Көкпар" 
(логикалык  есептер)
І.С ерік  токаштарынын  үштен  бірін  жеген- 
нен  кейін  калган  токаш тары ны н  жартысын 
карындасына  береді.  Өзі  бір  токашын  тагы  да 
жеп,  калган  жартысын  досына  береді.  Сонда 
өзінде  5  тоқаш  калады.  С еріктің  алғашында 
барлығы  неше  тоқашы 
болған?
А)22;  В)33;  С)45;  Д)46.
57