18
өткізу, ауыл жастарына арнап бизнес-клубтарды ұйымдастыру» және өзге де шаралардың
орындалуын қамтамасыз ету ескерілген болатын.
Бағдарлама туралы базалық ақпарат
www.akorda.kz
Президент сайтында көрсетілген.
Бағдарламада «әлеуметтік қолдау шаралары 2009-2011 жж. республикалық бюджетте
ескерілген бюджеттік ба
ғдарламалар шеңберінде жалпы сома
сы 21,5 млрд.теңге
мөлшерінде жүзеге асырылатын болады» деп жоспарланған.
«Ауыл жастары» бастамасының негізгі бағыттары:
1.
Ауыл жастарының мәселелеріне мониторинг және талдау жүргізу;
2.
Ауыл жастарының әлеуметтік құқықтары мен кепілдіктерін, соның ішінде білім
алуға, денсаулық сақтау ға жағдай жасау, жұмыс пен қамту , жас отбасыларға
қолдау көрсету шараларын жүзеге асыру;
3.
ауылдағы ақпараттық теңсіздікті азайту (БАҚ-қа мемлекеттік а
қпараттық
тапсырыс жасау);
4.
ауылға келіп жатқан жас мамандарды қолдау (көтермеақы, тұрғын үй беру,
жеңілдікпен несие беру);
5.
жастардың үкіметтік емес ұйымдарын дамыту және қолдау (жергілікті бюджет
шеңберінде мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс);
6.
ауыл жастарының азаматтық қатысу деңгейі мен көшбасшылық дағдыларын
арттыру;
7.
салауатты өмір салтын қалыптастыру және жастар арасында девианттық
белгілердің деңгейін азайту (әлеуметтік қызметтер, спорттық байқаулар мен
жарыстар, бос уақытын ұйымдастыру);
8.
дарынды жастарды дамыту жән е қолдау (байқаулар, сыйлықтар, фестивальдер,
көрмелер);
9.
ауыл жастарының дамуына арнап жағдай жасауға арналған нормативтік -
құқықтық базаны жетілдіру.
Өкінішке орай, жоғарыда аталғандардың қайсысының орындалғанын бағалау қиын, себебі
не Үкімет сайтында, не тиісті министрліктердің сайттарында (ҚР БҒМ, ҚР АШМ)
жоспарланған зерттеулердің нәтижесі көрсетілмеген. Фокус-топтарында талқыла ғандай,
мемлекет органдарының бұл бастаманың жүзеге асырылу барысын аз хабарлап
отырғандығы соншалықты, ол тіпті жастар саясаты мен ішкі көші -қон мәселелерімен
айналысатын мамандардың өздері үшін елеусіз қалып отыр.
ҚР Білім ж
әне ғылым министрлігінің сайтында жариялан
ған
«Ауыл жастары»
бағдарламасының 2009 ж. қо рытындысы бойынша нәтижелеріне жүргізілген қысқаша
шолу
32
•
ауыл жастарының әлеуметтік құқықтары мен кепілдіктерін қамтамасыз ету;
келесі түрдегі нәтижелер туралы баяндауда: «2009 жылы «Ауыл жастары» жалпы
ұлттық бастамасының келесі бағыттар бойынша іске асырылуы тиімді түрде орындалуда:
•
білім алуға, денсаулық сақтауға жағдай жасау, жұмыспен қамту , жас отбасыларға
қолдау көрсету шараларын жүзеге асыру;
•
ауылдағы ақпараттық теңсіздікті азайту (БАҚ-қа мемлекеттік а
қпараттық
тапсырыс);
• «
Дипломмен - ауылға» жобасын жүзеге асыру шеңберінде ауылға келіп жатқан жас
мамандарға қолдау көрсету (көтермеақы, жеңілдікпен несие беру);
32
Уатаева Л., Тәрбие жұмысы мен жастар саясаты департаментінің бас сарапшысы. 28.02.2010.
19
•
салауатты өмір салтын қалыптастыру және
жастар арасында девианттық
белгілердің деңгейін азайту (спорттық байқаулар мен жарыстар);
•
дарынды жастарды дамыту және қолдау (байқаулар, сыйлықтар, фестивальдер,
көрмелер)».
Ағымдағы түрінде есеп беру, өкінішке орай, аталмыш бастаманы ж
үзеге асырудың
қорытындысымен байланысты сауалдарға жауап бермейді. Мысалы, республикалық және
жергілікті бюджеттерден қаржы бөлудің алға қойылған мақсаттарға қол жеткузіге
қаншалықты ықпал еткені туралы, жоспарланған шаралардың қаншалықты іске
асырылғаны туралы, ауыл жастарының мәселелеріне мониторинг пен талдау жұмыстарын
кімнің жүргізгені туралы ақпарат берілмеген.
Ауыл жастарының әлеуметтік құқықтары мен кепілдіктері, соның ішінде білім алу,
денсаулық сақтау, жұмысқа орналасу, жас отбасыларды қолдау шараларының қалайша
қамтамасыз етіліп отырған түсініксіз болып қалуда
Ауылға келуші жас мамандардың саны туралы, төленген көтерме ақылардың көлемі мен
ұсынылған тұрғын үйдің саны туралы деректер берілмеген. Ауылдағы жастардың
үкіметтік емес ұйымдарын, олардың қызметін дамыту мен қолдау үшін және мемлекеттік
әлеуметтік тапсырыс шеңберінде қолдау көрсету үшін қандай шаралар қабылданған ?
Ауыл жастарының азаматтық қатысу деңгейі мен көшбасшылық дағдыларын арттыру
үшін не жасалған ? Осы мақсаттарға қол жеткіз ген-жеткізбегенін қалайша тексеруге
болады?
.
Ауылдағы ақпараттық теңсіздікті
төмендету үшін қандай шара қабылданды? БАҚ -қа мемлекеттік ақпараттық тапсырыс
беру ауылдағы ақпараттық теңсіздіктің төмендеуіне қалайша ықпалын тигізуде?
«Ауыл жастары» бастамасын іске асыру барысында ауылда салауатты
өмір салтын
қалыптастыру және ауылдық жастар арасында девианттық белгілердің деңгейін азайту
бойынша алған қойылған міндеттер шешіліп отырды ма?
Фокус-топтарына қатысушылардың мұндай жалпыұлттық бастама жайлы білмегені таң
қаларлық жағдай. Зерттеу барысында оны іске асыру туралы жалпы
ға ашық ақпаратты
таба алмадық . Жекелеген үзік -үзік сұхбаттар бойынша «Ауыл жастары» бастамасының
қаншалықты іске асырылғанына баға беру мүмкін емес. Жеңілдік шартымен қанша несие
берілген? Зерттеу шеңберінде «Ауылдық ипотека» бағдарламасы бойынша (оның сенімді
өкілі (агенті) болып «Ауыл шаруашылығын қаржыл ай қолдау қоры» бекітілген) «2010
жылдан бастап 4 747 жастардың тұрғын үй сатып алуға арнап 0,01%-бен займдар
алғанын, ал берілген несиелерді
ң жалпы сомасының
6 млрд. те
ңге ден асқанын »
Сірә, бұл сауалдарға Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп
комитеті берген болар еді, себебі
Үкіметтің және тиісті министрлік тердің сайттарында
мұндай ақпарат жоқ.
33
Ауылды жерлердегі кадр жетіспеушілігі мәселесін шешу үшін «Нұр Отан » партиясының
жастар қанаты - «Жас Отан» 2010 жылы «Дипломмен - ауылға» партиялық жобаның
тұжырымдамасына ұйытқы болды. Тұжырымдама 2008 жылы қабылданған Ауылға
жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамту,
мәдениет және спорт мамандарын қолдау туралы заңын, сондай-ақ жоғарыда аталған
«Ауыл жастары» бастамасын қайталап отырды. Аталмыш бастама шеңберінде келесі екі
бағыт бойынша электронды қор құру жоспарланған болатын:
анықтауға мүмкіндік туды.
33
ҚР-ның 4700-нан астам жас маманы 0,01%-бен несие алды. «Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау
қоры» АҚ Несиелендіру департаментінің директоры Медет Тоқпайдың 14.03.2012 ж. с
ұхбаты
http://www.kursiv.kz/novosti/v-kazakhstane/1195222196-svyshe-4-tys-700-molodyx-specialistov-v-rk-poluchili-
kredity-pod-001.html
