28
№
Факторлар
Жұмыссыздық кезеңінің ұзақтығына əсері
14.
Соңғы рет
кəсіптік
оқытудан өту
мерзімі
(қысқамерзімді
даярлау, қайта
даярлау,
біліктілігін
арттыру
курстары)
Біліктілігін арттыру жұмыс іздеушілердің жұмысқа орналасу
мүмкіншілігін арттырады, себебі қысқа мерзімде жұмысқа орналасуға
қажетті жаңа білім мен дағдыларды меңгеруге мүмкіндік береді. Соңғы
кəсіптік оқыту мерзімі жақынырақ болса,
жұмысқа орналасу
ықтималдығы жоғарырақ болады.
15.
Жұмыс іздеу
дағдылары
Жұмыс іздеу дағдыларының болуы жұмыс іздеушілер үшін қысқа
мерзімде жұмысқа орналасу ықтималдығын арттырады.
Мысалы, газеттер мен журналдардағы хабарландырулар бойынша,
достары
мен таныстары, жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктері,
жұмысқа орналастыру сайттары, ұйымдарды аралау, т.б. арқылы
жұмыс іздеу.
16.
Компьютерлік
дағдылар
Компьютерлік дағдылардың болуы жұмыс іздеушілердің жұмысқа
орналасу мүмкіндігін арттырады.
Компьютерлік дағдыларға Microsoft Office бағдарламалық пакетін жəне
басқа бағдарламалық өнімдерді білу жатады.
4.3 Жұмыссыздардың
жұмысқа
орналасуға
мотивациясын
бағалау
əдістемесі
58. Жұмысқа орналасуға мотивация – жұмыссыздың лайықты жұмыс табу
ниетінің дəрежесі. Жұмыс іздеушінің жұмысқа орналасуға мотивациясы қаншалықты
жоғары болса, оның жұмысқа орналасу мүмкіндігі соншалықты артады.
59. Жұмыс іздеушінің жұмысқа орналасуға мотивациясы Жұмыс іздеушілерді
қолдау бөлімінің менеджерімен/АӘК бойынша ассистентпен құрылымдық сұхбаттасу
негізінде сараптамалық тұрғыда бағаланады.
60. Жұмыссыздың жұмысқа орналасуға мотивациясын анықтау үшін менеджер
құрылымдық сұхбат нысанын пайдаланады, ол жұмыс іздеушінің іс-əрекет, мінез-
құлқының бес сипаттамасын жəне оларға жауаптардың үш нұсқасын қамтиды (3-кестені
қараңыз).
Менеджер жұмыс іздеушіге сұрақтар қояды жəне оның жауабы мен іс-əрекет,
мінез-құлқына қарап, жұмыс іздеушінің жұмысқа орналасуға мотивациясының ең сəйкес
келген белгілерін таңдайды.
3-кесте.
Жұмыс іздеушімен сұхбатттасу құрылымы: жұмысқа орналасуға
мотивациясы дəрежесін анықтауда есепке алынатын мінез-құлық ерекшеліктері
№
Мінез-құлқының
сипаты
Жұмысқа
орналасуға жоғары
мотивацияның
белгілері
Жұмысқа
орналасуға
орташа
мотивацияның
белгілері
Жұмысқа
орналасуға төмен
мотивацияның
белгілері
1 Жұмыспен қамту
орталығынан басқа,
қандай да бір
жолдармен жұмыс
іздеуге тырыстыңыз
ба?
Тырыстым, екі-үш
тəсілмен (достар,
туыстар, БАҚ,
жарнама,
кəсіпорындарға өтініш
беру)
Тырыстым, бір
тəсілмен
Жоқ, тырыспадым
29
№
Мінез-құлқының
сипаты
Жұмысқа
орналасуға жоғары
мотивацияның
белгілері
Жұмысқа
орналасуға орташа
мотивацияның
белгілері
Жұмысқа
орналасуға төмен
мотивацияның
белгілері
2 Мамандығыңыздан
басқа жұмыста
істеуге келісесіз бе?
Иə
(барлық ұсынылатын
бос жұмыс
орындарына белсенді
қызығушылық
танытады)
Жоқ
(өзінің мамандығына
жəне соңғы
жалақысына сəйкес
бос жұмыс
орындарын ғана
қарастырады)
Жоқ
(ұсынылған бос
жұмыс орындарын
ешбір қалаусыз
қарастырып, олардан
бас тартудың себебін
табуға тырысады)
3 Сіздің
мамандығыңыз
бойынша бос жұмыс
орындары болмаса,
уақытша жұмысқа,
не қоғамдық
жұмыстарға, не
қайта даярлауға
баруға келісесіз бе?
Келісемін,
айтылғандардың кез-
келгеніне
Келісемін,
айтылғандардың
біреуіне ғана
Жоқ, келіспеймін
4 Менеджермен
өзара қарым-
қатынасы қандай
Менеджермен
белсенді жəне
қызығушылықпен
өзара қарым-қатынас
жасайды
Менеджермен
бейтарап өзара
қарым-қатынас
жасайды. Аса
қызығушылық
танытпайды
Қалауыз, міндет
бойынша өзара
қарым-қатынас
жасайды. Теріс əдет
көрсетеді
5 Егер жұмыссыздық
бойынша
жəрдемақы
болмаса, жұмыспен
қамту орталығының
қызметтерін жұмыс
іздеу үшін қолданар
ма едіңіз?
Иə
Білмеймін
Жоқ
61. Жұмыс іздеушілерді қолдау бөлімінің менеджері жұмысқа орналасуға
мотивацияны анықтау кезінде ресми талаптар бойынша бағалауға ғана емес, сондай-ақ
маманның тəжірибесі негізінде анықталатын бейресми белгілеріне де сүйенеді.
Менеджер қосымша ақпарат алу жəне жұмыс іздеушінің жұмысқа орналасуға
мотивациясының дəрежесін айқындау үшін нақтылау сипатындағы сұрақтар қоя алады,
мысалы келесілер:
- Сіз жұмыс табуға тырысып жүрсіз бе? Оны қалай жүзеге асырасыз?
- Жұмысыңыз болмағаннан жалықтыңыз ба?
- Егер сіз
жұмыс таба алмасаңыз, өз ісіңізді ашып көресіз бе?
- Егер сіздің мамандығыңыз бойынша жұмыс тек басқа қалада табылса, қоныс
аударуға келісесіз бе?
- Сіздің біліктілігіңізге сай келмейтін ұсыныстарды қарастыруға дайынсыз ба?
- Жалақысы сіз соңғы жұмыс орныңызда алғаннан төмен ұсыныстарды
қарастыруға дайынсыз ба?
- Егер сіз лотереядан көп ақша ұтып алсаңыз, біраз уақыт жұмыс істемес пе
едіңіз?
