Бұл дипломдық жобада Windows Server 2012 негізінде компьютерлік

78 

 

 

5.2-кесте  –  Температура,  ауа  қозғалысы  мен  ылғалдылықтың  нормалары 

МЕСТ 12.1.055.88ССБТ    

Жыл 

мезгілі 

Ауаның температурасы, °С 

Салыстырмалы 

ауаның 

ылғалдылығы, % 

Ауа 

қозғалысының 

жылдамдығы, 

м/с 

Қолайл

ы 

Рұқсат етілген 

Қолайлы  Рұқсат 

етілген 

Қолай

лы 

Рұқсат 

етілген 

Суық 

21-23 

Жоғарғы  Төмен

гі 

40-60 

75 

0,1 

<0,1 

24 

20 

Жылы 

22-24 

28 

22 

40-60 

60-75 

0,2 

0,1-0,3 

 

Жазғы  микроклиматтың  қысқы  микроклимапен  салыстырғанда,  ауа 

баптауы  біршама  жоғарырақ.  Кесте  бойынша,  ауа  температурасы  23-25С  

ылғалдылығы  30–50%,  ауа  қозғалысының  жылдамдығы  0,2м/с.  55%  дейінгі 

ауа  ылғалдылығы  құрғақ  деп  саналады,  56-70%  -  деңгейінде  орташа  құрғақ, 

71-85% - орташа ылғалды және 85% жоғары –ылғалдығы жоғары.  

Желдету 

жүйесіне 

сараптама 

жасайық. 

Бөлмеде 

орналасқан 

компьютерлер  бөлінетін  жылудың  көзі  болып  табылмайды(өте  аз  жылу 

бөлетін  апаратура  ешбір  түрде  жұмыс  бөлмесінің  микроклимытына  әсер 

етпейді). 

Бөлмедегі  климат  қабылданған  нормативтерге  сәйкес  келмегендіктен, 

микроклиматтың  қалыпты  жағдайын  қамтамасыз  ету  үшін  бөлмені  қосымша 

желдеткішпен жабдықтау қажет. 

Жарықандыруға сараптама жасайық. Дұрыс жобаланған және жасалған 

өндірістік  жарықтандыру  көру  жағдайларын  жақсартады,  шаршауды 

төмендетеді,  еңбек  өнімділігін  арттырады,  өндірістік  ортаға  жағымды  әсер 

етеді, жұмысшыға психологиялық оң әсер көрсете отырып, еңбек қауіпсіздігін 

арттырады және жарақаттануды төмендетеді.  

Жеткіліксіз  жарық  көрудің  қозуына  әкеледі,  назар  әлсірету,  мелгісіз 

шаршауға  алып  келеді.  Ал  шектен  тыс  жарық  көзді  шағылырады,  қозуға, 

көздің  шаншуына  алып  келеді.  Жұмыс  орнындағы  жарықтың  дұрыс  емес 

бағыты бірқалыпты емес көленке түсіріп, жұмыскерге кедергі келтіреді. 

Осы себептердің барлығы жазатайым жағдайға немесе кәсіби сырқатқа 

әкеледі, сондықтан жарықтандыруды дұрыс есептеу маңызды роль атқарады. 

Бөлмеде  екі  терезе  орналасқан  және  табиғи  нормаларға  сәйкес  келеді. 

Табиғи  жарықтандыру  барлық  жұмыс  уақыт  бойы  қажетті  жарықтандыруды 

қамтамасыз  етпейді,  әсіресе  қысқы  уақытта  (9:00  –  ден  18:00),  сондықтан 

бөлмеде шамдардан тұратын жасанды жарықтандыру жүйесі қарастырылған. 

Өрт қауіпсіздігі: Ғимарат отқа төзімділік І дәрежесіне жатады(ҚР 2.02-

05-2002  ҚНжЕ)  (Ғимарат  көтергіш  және  қоршау  конструкциялары  табиғи 

79 

 

немесе  жасанды,  отқа  жанбайтын  бетон  немесе  темірбетон  материалдардан 

жасалған).  Жұмыс  орны  өрт  қауіпсіздігі  «Д»  класына  тиесілі.  Жұмыскердің 

бастапқы  жұмысы  ақпаратты  өңдеу,  енгізу,  тапсармаларды  компьютарда 

орындап,  қабылдау,  компьютер  тоқтап  немесе  жұмысы  істен  шыққанда 

уақытында шаралар қолдану керек. 

 

5.2 Жұмыс бөлмесінің жоспары 

 

Жұмыс бөлмесінің жоспары 5.1 - суретте көрсетілген. 

Бөлме келесі параметрлерге ие: 

-  Бес қабатты ғимараттың бірінші қабатында орналасқан. 

-  Бөлменің мөлшері:ұзындығы 5 м, ені 6 м, биіктігі 3м. 

-  Терезе - қос шыны. 

-  Есік - ашылатын ағаш. 

-  Күннен қорғайтын құрылғы – реттелетін жалюзи мен переделер. 

-  Терезе өлшемі 1,5*2. 

-  Ішкі қабырғалар – жарық. 

-  Жасанды жарықтандыру – ң люминесценді шамдар. 

 

 

 

5.1 – сурет- Бөлме жоспары 

 

Жұмыс орнын ұйымдастыруына айрықша талап қойылады: 

Бір  адам  үшін  жұмыс  орны  кем  дегенде  6м

2 

,  ал  көлемі  30  м

3

. 

Компьютерерді  терезеге  карсы  қоюға  болмайды,  себебі  ол  шағылдырып 

ештене көрінбейді. 

 

 

80 

 

5.3 Тіршілік қауіпсіздігін есептеу бөлімі 

 

5.3.1 Кондиционерлеу жүйесін есептеу және таңдау 

 

Жұмыс орнын желдету үшін ғимараты салу кезіндегі желдеті арналары 

мен  жазда  ашық  терезе  арқылы  табиғи  желдету  қолданады.  Бірақ  мұндай 

желдету  жұмыс  орнының  климаттық  параметрерін  бірқалыпты  ұтстай 

алмайды. Қапшағай қаласы үшін климаттық норма 5.2 -кесте көрсетілген. 

 

5.3-кесте  –  Температура,  ауа  қозғалысы  мен  ылғалдылықтың  нормалары 

МЕСТ 12.1.055.88ССБТ    

Жыл 

мезгілі 

Ауаның температурасы, 

°С 

Салыстырмалы ауаның 

ылғалдылығы, % 

Ауа 

қозғалысының 

жылдамдығы, м/с 

Суық 

20-22 

60-40 

0,1 

Жылы 

20-22 

45-30 

0,1 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жұмыс  орнына  қолайлы  жағдай  жасау  үшін  кондиционерлер  санын 

анықтайық.  Есептеуді  жылы  мезгіл  әдістемесі  арқылы  жүргізейік.  Бөлмеде 

өндірістік  жабдықтарың  есебінен    артық  жылу  шығару  орын  алуы  мүмкін 

(бөлме  ішіндегі  жылы  шығарудың  қабырға,  есік,  терезе  арасыдағы  жылы 

шығарудың  айырымы  бар),  сондықтан  желдету  жүйесі  осыны  реттек  қажет. 

Бөлмедегі артық жылу бөлінуді есептейік м³/ч. 

Алдымен құрылғылардың шығаратын жылуын есептейік: 

 

𝑄

1

= 𝜂

1

∗ 𝜂

2

∗ 𝜂

3

∗ 𝜂

4

∗ 𝑁

ном

 ;                                     (5.1)

 

 

Q

1

=0,8*0,6*0,6*0,75*1200=259кДж/с. 

 

мұндағы   

𝜂

1

= 0,8 – номиналды қуатты пайдалану коэфиценті; 

𝜂

2

= 0,6  –  жүктеу  коэфиценті,  ол  орташа  тұтынылатын  құаттың 

толық қажетті қуатқа қатынасы; 

𝜂

3

= 0,6 – құрылғылардың бір мезгілде істеу коэфиценті; 

𝜂

4

= 0,75  –  механикалық  энергияның  жылу  энергиясына  үлесу 

коэфиценті; 

𝑁

ном

= 1200кДж/с – барлық құрылғынынң номиналды қуаты. 

 Жасанды  жарық  шығаратын  жылуды  барлық  кететін  энергия  жылу 

энергиясына үлеседі деп есептелінеді. Мына формула бойынша: 

 

𝑄

2

= 𝜑 ∗ 𝑁

𝑂𝐶𝐵

;                                                (5.2) 

 

𝑄

2

= 0.8 ∗ 4 ∗ 60 = 192Дж/с . 

 

81 

 

мұндағы  

𝜑 = 0,8 – жылу энергиясына айналуын есептейтін коэфицент; 

 

            𝑁

𝑂𝐶𝐵

= 4 ∗ 60 = 300Вт. 

 

бөлмедегі жарық шығаратын құрылғылардың қуаты ( 4 шам 60 Вт куатпен). 

Адамдардың шығаратын жылуы былай анықталады: 

 

𝑄

3

= 𝑛 ∗ 𝑞

𝑛

 ;        

 

 

    (5.3) 

 

 𝑄

3

= 3 ∗ 120 = 360Дж/с . 

 

мұндағы   n=3 – жұмысшылар саны; 

𝑞

𝑛

= 120Вт – бір адам шығаратын жылу мөлшері. 

Бөлмеге терезе арқылы кіретін күн радиациясының жылу мөлшері мына 

формуламен анықталады: 

 

𝑄

4

= 𝐹

ост

∗ 𝑞 ∗ 𝑚 ∗ 𝑘;                                     (5.4) 

 

 𝑄

4

= 3 ∗ 224 ∗ 2 ∗ 1,25 = 1680 Дж/с . 

 

мұндағы  

𝐹

ост

= 1,5 ∗ 2 = 3м

2

 – терезе ауданы; 

q = 224 Вт/м² –1 м² терезе арқылы жылу түсуі (терезелер оңтүстікке 

қарайды); 

m = 2 – терезелер саны; 

k = 1,25 – металл мұқаба үшін түзеті көбейткіші; 

Артық жылу бөліну мына формуламен анықталады: 

 

𝑄

артык

= 𝑄

1

+ 𝑄

2

+ 𝑄

3

+ 𝑄

4

 ;                                 (5.5) 

 

            𝑄

артык

= 540 + 192 + 360 + 1680 = 2532

Дж

с

 . 

 

мұндағы 

 𝑄

1

 – құрылғының шығаратын жылуы; 

       

𝑄

2

 – жарықтың шығаратын жылуы; 

 𝑄

3

 – адамдардың шығарытын жылуы; 

 𝑄

4

 – терезе арқылы кіретін күннің радияциясынан алынатын жылу. 

Артық  жылуды  сіңіру  үшін  қажетті  ағынды  ауаның  мөлшерін 

анықтайық: 

 

𝐿 =

∑ 𝑄

артық

𝑐(𝑡ш−𝑡к)∗𝛾

пр

 ;                                               (5.6) 

 

𝐿 =

2532

1∗(27−20)∗1.2

= 301,4 м

3

/с  . 

82 

 

мұндағы 

𝑄

артык

= 2532 Дж/с – айқын артық жылу бөліну;  

 C=1 Дж/(кг*гpaд) – ауаның жылусыймдылығы; 

 𝑡

шығ

= 27 ℃ – бқлмеден шығатын ауаның температурасы; 

 𝑡

кір

= 20 ℃ – кіретін ауаның температурасы; 

 𝛾

пр

= 1,2 кг/м

3

 – кіретін ауаның тығыздығы, 1,2 кг/ м³. 

Алынған  есептеулерге  қарап  біз  кондиционер  таңдайық.  Қойылған 

мақсаттарды  орындауға  қабырғаға  орналастырылатын  Hisense  AS-

18UR4SFATDI6 желдеткішін таңдаймыз.  

 

 

 

5.2 –сурет – Кондицонер  

 

Желдеткіші  60  м2  аудандағы  бөлмелерге  арналған.  Бұл  кондицонер 

сериясы  жақсы  суыты  ысыту  құатымен  айқындалады,  ауадан  неғұрлым 

зиянды қосындылардан тазартады. 

.Желдеткіштін техникалық сипаттамалары 5.4- кетеде көрсетілген. 

 

5.4-кесте – Желдеткіштің сипаттамасы 

Ауданы, ш.м. 

60 

Пульт д/у 

бар 

Суыту/жылыту қуаты, кВт 

5,6/5,8 

Қуат көзі (В/Гц) 

220/50 

Суыту/жылыту үшін тұтыну қуаты, кВт 

1,647 

Жұмыс тоғы суық/жылу, A 

9 

Шудың деңгейі, дБ 

34-38 

Ауа шығыны, м

3

/мин (м

3

/сағ) 

10 (600) 

 

5.3.2 Жасанды жарық жүйесін есептеу 

 

Дипломдық жұмыс орныдау барысында берілген аймаққа немесе жұмыс 

орнына  жасанды  жарықтандыру  жүйесін,  жарық  көзін,  шамдардын  типін 

таңдау қажет. 

Жұмыс орнына нормаға сай жарықандыруға қажетті, жарықтандырғыш 

қондырғының  қуаты  мен  E

min

-ді  қамтамасыз  ететін  шамдар  санын  анықтаған 

жөн. 

Көру жұмысының дәрежесі – ІІІ. Нормаланған жарықтандыру бойынша 

83 

 

200лк.  

Жарықтандырғыш  шам  ретінде  T8  Luxline  Plus  F36W/865  алайық. 

Шамның ұзындығы 1200мм, ені 140мм. 

Таңдалған шамның техникалық сипаттамасы 5.5 – кестеде. 

 

5.5-кесте – Т8  люминицентті шамдардың техникалық сипаттамасы 

Номинальды қуаты, 

Вт 

Т8 шамының номиналды 

жарық ағыны 

Шамның өлшемі, м 

36 

3250 

Диaмeтp 

Штырь 

ұзындығы 

25,78 

12 

 

Жасанды жарықты пайдалану коэфицент әдісімен есептеп шығырамыз. 

Жұмыс беті үстінен аспалы шам биіктігін есептеу: 

 

H = h - h

P

 - h

c                                                                              

(5.13) 

 

мұндағы  h

c

- шамның төбеге дейінгі қашықтығы, h

c

 =0,11 м; h

p

- жұмыс бетінің 

еденнен биіктігі; 

h

p

=0,8 м. 

h-бөлме биіктігі, h=3 м. 

 

H = 3,2 – 0,8 – 0,11 = 2,09м 

 

Шамның  терезеге  дейінгі  қолайлы  орналасу  арақашықтығы  былай 

анықталады: 

 

L = λ · H                                              (5.14) 

 

мұндағы  қолайлылық қатынасы  λ=1,2 ÷ 1,4   

 

L = 1,2 · 2,29 = 2,508 м. 

 

Егер жұмыс қабырғаның жанында орындалмаса, қабырға мен ең жақын 

шамның арақашықтығын мына формуламен анықтаймыз: 

   

l1 = (0,4 ÷ 0,5) · L                                 (5.15) 

 

l

1

 = 0,4 · 2,508 = 1 м . 

 

Бөлменің индексін анықтайық 

 

i =

l∗s

H(6+s)

                                           (5. 16) 

84 

 

 

i =

6∗5

3∗(6+5)

= 0.909 . 

 

Бұл жағдайда пайдалану кофиценті  

η = 49, запас коефиценті Kз  = 1,2. 

Люминицентті шамдардың санын мынадай формуламен анықтаймыз: 

 

𝑁 =

𝐸

𝐻

∗𝑆∗𝑍∗𝐾

З

η∗Ф

л

∗𝑛

                                        (5.17) 

 

мұндағы S-  бөлме ауданы; 

 

   К

з

- зaпac кoэффициeнті; 

 E-Берілген минималды қуат, E=230 лк; 

 

   Z- жарықтың әркелкілік кофиценті, Z=1,1; 

 n-шамның ішіндегі лампалар саны; 

 Ф

л

-  таңдалғын лампаның жарық ағыны, Ф

л

=3250лм; 

 

η – қолдану кофциенті. 

 

            𝑁 =

200∗30∗1,1∗1,2

0,49∗2350∗2

≈ 4. 

 

200 лк нормалан5ын жарықты қамтамасыз ету үшін 2 лампадан тұратын 

4  шам  қажет.  Әрбір  лампаның  қуаты  20  Вт  болуы  қажет.  Демек  санитарлы 

нормаларға  сәйкес  болу  үшін,  қолда  бар  шамдардың  санын  ұлғайту  немесе 

азайту талап етілмейді. 

 

 

 

5.3 –сурет – Шамдардың бөлмеде орналасу жоспары 

 

 

85 

 

5.4 Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімі бойынша қортынды 

Қорыта келе берілген диломдық жұмыс орны бүкіл талаптарға сай келді. 

Өмір  қауіпсіздігі  –  адам  денсаулығына  немесе  өміріне  келтіретін  қауіп  пен 

одан корғану амалдарын қарастырады.  

Есептеулердің  нәтижесі  бойынша  ,  жұмыс  орнындағы  қолайлы 

климаттық  жағдайларды  қамтамасыз  ету  үшін    ауа  мөлшері  L=301,4  м3/сағ, 

осыған  байланысты  жобаға  тек  1  кондиционер  қажетті,  таңдаған  модель 

Hisense  сериясы  AS  максимальды  ауаның  шығыны  600  м3/сағ,  модель  AS-

18UR4SFATDI6. 

Мекемелерде адамның өмір қауіпсіздігімен «еңбек қорғау» айналасады.  

Қазақстан  республикасының  еңбек  кодексінің  5-бөлімі,  33-тарауының  306-

бабында  анықтама  берілген.  Қорыта  айтқанда,  еңбекті  қорғау  дегеніміз  –  ол 

жұмыскердің  еңбек  ету  барысында  оның  өмірі  мен  денсаулығын  қауіп 

төндіретін апаттардан қорғауға арналған іс-шаралар жүйесі. 

 

86 

 

Қортынды 

 

 

Берілген дипломдық жұмыста «Smart delivery» компаниясының Windows 

Server  2012  базасында  желілік  инфраструтурасы  жобаланған  болатын.  Бүкіл 

жұмыс барысында компанияның барлық талаптарымен функциялары жасалған 

болатын.  Серверлік  технология  ретінде  Microsoft  Windows  Server  2012 

копаниясының өнімдері қолданылған болатын. 

Домендік  жүйе  бапталған  болатын,  орманның  логикалық  жобалауымен  

және  сол  орманның  ағаштарымен.  Әрбір  доменнің  құқықтары  қарастырылған 

болатын,  жәнеде  копаниян  жұмыс  структурасы  және  компанияның 

қолданушылар структурасы қарастырылған болатын.   

Домендік  жүйенің  атыда  бапталған  болатын,  ол  қолданушыға 

ғаламтормен IP-адресті жаттамай-ақ қолдана алатын мүмкіндік береді. 

Есепке  алудан  кейін  қолданылған  компьютерлер,  автоматты  бапталып, 

dhcp  желісі  қондырылған  болатын, бұл  процесс  компьютерге IP  адресті  алуға 

мүмкіндік береді.  

Топтық саясаттармен де жұмыс жасалған болатын, ол администратордың  

өз  жұмысын  азайтып,  басқа  қолданушылардың  іс-әрекетін  қадағалауға 

мүмкіндік берді.  

Тағыда  Windows  жүйесіне  өрістеуді  баптау  болатын,  ол  жүйеге, 

операциондық  жүйені,  желі  арқылы  қондыру  және  жандандыруға  мүмкіндік 

береді. 

Берілген  инфраструктура  тестіленген  және  бапталған  болатын.  Қазіргі 

кезде,  бұл  желілік  инфраструктура,  «Smart  delivery»  компаниясына 

қондырылып жұмыс жасауда.. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

87 

 

 Қолданылған әдебиеттер тізімі 

 

1 

[Электрондық ресурс]. – https://unity3d.com/ru/learn/tutorials. 

2 

[Электрондық ресурс]. - http://new.gramota.ru/spravka/letters/85-rubric-

79 

3   [Электрондық ресурс]http://phdru.com/dissertation/webresourse/ 

          4    [Электрондық  ресурс]  http://  www.  lib.  tsu.  ru/  win/  produkzija/ 

metodichka/ 6_6.html 

          5 

[Электрондық 

ресурс]https://www.internauka.org/primer-oformleniya-

spiska-literatury 

          6    [Электрондық  ресурс]  http:// 

www.intuit.ru/

  studies/courses  /991/216/ 

lecture/5567 

          7    З.Д. Еркешева, Г.Ш. Боканова. Методические указания к выполнению 

экономической части дипломных работ для студентов специальности 5В070400 

–  Вычислительная  техника  и  программное  обеспечение.  –  Алматы:  АУЭС, 

2013. – 40 с. 

         8    [Электрондық  ресурс]  http://  www.  vss.nlr.ru/  archive  _catalog. 

php?rid=5679 

         9      Барановская  Т.П.,  Лойко  В.И.  и  др.  Информационные  системы  и 

технологии в экономике: Учебник. – М.: Финансы и статистика, 2010. 

         10    [Элетрондық ресурс]https://www.kazedu.kz/referat/111749/7 

         11    Кодекс Республики Казахстан от 10. 12.2008 № 100-3-РК «О налогах 

и  других  обязательных  платежах  в  бюджет»  (с  изменениями  на  01.01.2013 

года). 

         12     [Электрондық ресурс]http://elibrary.kaznu.kz/ru/node/280 

         13 

[Электрондық 

ресурс 

]https://www.microsoft.com/ru-ru/cloud-

platform/windows-server-resources 

         14 

[Электрондық 

ресурс]http:// 

ru.bmstu.wiki/ 

index.php?title= 

Microsoft_Windows_Server_2016&mobileaction=toggle_view_mobile 

         15 

[Электрондық 

ресурс]

https://books.google.kz/

 

books?id=3-

0pwindows&f=false 

    16    [Электрондық  ресурс] 

https://technet.microsoft.com/ru-ru/library/

 

gg982985.aspx 

         17   СНиП РК 2.04  - 05 - 2002 Естественное и искусственное освещение. 

Общие требования. 

        18 

[Электрондық 

ресурс]http:// 

help.ubuntu.ru/ 

wiki/почтовый 

_сервер_с_интеграцией_с_ad 

        19    Фирменный  стандарт.  Работы  учебные.  Общие  требования  к 

построению, изложению, oфopмлению и сoдеpжaнию. СТ НАО 56023-1910-01-

2014. - Алмаᴛы: AУЭС, 2014.