Емен әрқайсысында тек бір тұқым болатын

С6. Тұқым өне бастаған кезде тамыршасы неге төмен қарап 

өсе бастайды?

Өсімдіктер  гравитация  сияқты  сыртқы  ортадағы  тітіркендіргіштерді 

сезе бастайды.  Тамырлар оң геотропты, сондықтан олар ауырлықты 

сезінеді де, дамып келе жатқан өскінді су және минералды заттармен 

қамтамасыз  ету  үшін  төмен  қарай  өсе  бастайды.  Өркендер  теріс 

геотропты,  сондықтан  олар  фотосинтез  үшін  жарыққа  қарай 

бағытталып өседі.

3-бөлім: Мутуализм және мимикрия

• Өсімдіктер неліктен басқа ағзаларға тәуелді?

Өсімдіктер отырықшы ағзаға жатады, яғни олар жерге бекиді де, бір орыннан басқа жерге жылжи алмайды. Олар 

тіршілік үшін күрестің ерекше жолдарын біледі, мысалы, жыртқыштардан құтылу, дәл осы түр ішінде қайта өндіру 

және ұрпақтарын шашыратып, тарату. Әдетте олар тамақ пен “пара” беру арқылы  басқаларды қолданады. Мәселен, 

көптеген өсімдіктер жәндіктерді алуан түстерімен, тәтті иісімен, шырындарымен  өздеріне тартады. Өз кезегінде 

жәндіктер тозаңдарды бір өсімдіктен екіншісіне таратып, тозаңдандыруға жағдай жасайды. Олар бір-біріне көмек 

береді,  оны  өзара  көмек  деп  атаймыз.    Мутуализмге  тағы  бір  мысал,    өсімдіктер  өздерінің  жемісін  құстар  мен 

жануарларға жеуге мүмкіндік береді. Өз кезегінде жануарлар дәрет сындырғанда тұқымдарды таратады.  

Қосымша сұрақ

С7. Адамдар мен басқа ағзалар  арасында өзара байланыс бар 

ма?

Көптеген  бактериялар  адамның  ішегінде  иесімен  мутуалистік 

жегенінен  қорек  алады,  олар  ас  қорытуға  және  адам  ағзасына 

қажетті  әртүрлі  дәрумендерді  өндіруге  көмектеседі.  “Пайдалы” 

бактериялар деген ұғым да бар.