Кіріспе
|
«Геология» пәнінің мақсаты мен тапсырмалары, және оның маркшейдерлерді даярлаудағы рөлі.
Жер туралы басқа да ғылымдармен байланысы. Геологиялық білімнің даму тарихы.
Біздің мемлекеттің халықтық шаруашылықтың дамуымен байланысты геологиялық ғылымдардың негізгі тапсырмалары. Тау-кен өндірісінің мамандары үшін геологиялық білім мазмұны.
|
Геологиялық ғылымның негізгі тапсырмаларын атайды.
|
Пәннің негізгі тапсырмаларын, және оның Жер туралы басқа да ғылымдармен байланысын атайды.
Геология ғылымдарының даму тарихы және оның тау-кен кәсіпорыны үшін орта буынды мамандарды даярлаудағы маңыздылығы туралы жалпы пікірлерімен бөліседі.
|
Бөлім 1 Әлем кеңістігіндегі Жер
Тақырып 1.1 Әлем құрылымы
|
Әлем құрылысы туралы түсінігі. Күн жүйесінің құрылымы және қысқаша сипат. Әлемді зерттеу әдісі. Жер құрылымын зерттеу үшін космостық әдістер мазмұны.
|
Әлем құрылымын түсіндіру.
|
Әлем құрылымы туралы жалпы пікір, Күн жүйесінің ғаламшары туралы жалпы пікірін айтады және оларды сипаттайды.
|
Тақырып 1.2 Жер қасиетінің сипаты мен құрылымы
|
Жер үлгісі мен көлемі. Жердің физикалық қасиетінің қысқаша сипаты. Жер шарының құрамы мен құрылымы. Жер қыртысы мен Жер құрамының химиялық құрамы.
|
Жер қыртысының химиялық құрамын сипаттайды.
|
Жер құрылымы мен үлгісі туралы жалпы пікірін айтады.
Жер және Жер қыртысының химиялық құрамы мен физикалық қасиетін атайды.
|
Бөлім 2 Минералогия және петрография негіздері
Тақырып 2.1 Кристаллохимия мен кристаллография негіздері
|
Жер қыртысы заттегінің агрегаттық жағдайы туралы пікір.
Кристаллды заттектің негізгі қасиеттері. Кристаллдардың түзілуі мен өсуі. Кристаллдық тор. Кристаллдар симметриясының элементтрі. Кристаллдар үлгісі.
|
Кристаллдардың түзілуі мен өсуін мазмұндайды.
|
Жер қыртысының заттегін агрегаттық жағдайын мазмұндайды. Кристаллдық заттектің негізгі қасиетін сипаттайды, кристаллдар үлгісін анықтайды.
|
2.2 Минералогия негізі
|
Минералдар туралы түсінік. Минералдар түзілуінің шарттары. Табиғаттағы минералдардың болу үлгісі. Минералдардың физикалық қасиеті.
Минералдардың классификациясы. Минералдар классификациясының принциптері.
Табиғи элементтер. Негізгі түрлер сипаты. Табиғи металлдар – алтын, күміс, платина, мыс; металл еместер – күкірт, алмаз, графит.
Күкіртті қосылыстар (сульфидтер). Негізгі түрлер сипаты – пирит, халькопирит, пирротин, галенит, сфалерит, киноварь, антимонит, молибденит, борнит.
Галогендік қосылыстар (галогенидтер). Негізгі түрлердің жалпы сипаты – галит, сильвин, карналлит, флюорит.
Оксидтер мен гидроксидтер. Қарапайым және күрделі оксидтер мен гидроксидтер туралы түсінік. Негізгі түрлер сипаты – корунд, гематит, касситерит, кварц және оның түрлілігі, магнетит, хромит, ильменит, пиролюзит, рутил, лимонит, опал.
Карбонаттар. Класстардың жалпы сипаты.
Негізгі түрлер сипаты – кальцит, магнезит, доломит, сидерит, арагонит, малахит, родохрозит, азурит.
Фосфаттар, сульфаттар. Класстардың жалпы сипаты.
Негізгі түрлер сипаты – апатит, фосфорит, бирюза, ангидрит, барит, гипс, мирабилит, ярозит.
Вольфраматтар мен молибдаттар. Негізгі түрлер сипаты – шеелит пен повеллиттер.
Силикаттар. Силикаттар классы мен құрылым ерекшелігінің жалпы сипаты. Силикаттар классификаторлар принципі. Негізгі түрлер сипаты.
Аралдық силикаттар – оливин, гранаттар, циркон, топаз, дистен, андалузит, силлиманит, ставролит.
Дөңгелек силикаттар – берилл, турмалиндер, кордиерит, хризоколла.
Алқа силикаттары – геденбергит, авгит, эгирин, родонит, волластонит.
Ленталық силикаттары (амфиболдар тобы) – тремолит, актинолит, мүйізді қоспа.
Жапырақты (қабатты) силикаттар –слюд, тальк, серпентин, хризотил-асбест, хлориттар, каолинит тобы.
Силикаттардың қаңқа құрылымы – ортоклаз, микроклин, плагиоклазы, нефелин.
|
Минералдар туралы негізгі мағлұматты айту.
|
Минералдар туралы негізгі мағлұматтармен бөлісу.
Минералдардың физикалық қасиетін түсіндіру және олардың морфологиялық құрылымы.
Табиғаттағы миниралдар мен минералды агрегаттардың үлгісін сипаттайды және олардың түзілуі.
Олардың классификациясының негізгі принципін тұжырымдау.
Табиғи элементтерді, сульфидтер, оксидтер мен гидрооксидтер, галогендік қосылыстар, карбонаттар, сульфаттар, фосфаттар, вольфроматтар және силикаттар, және олардың физикалық қасиетін түсіндіру.
|
Зертханалық жұмыс № 1
|
Эксперимент жолы арқылы минералдардың физикалық қасиетін анықтау. Минералдар мен минералдық агрегаттардың морфологиялық ерекшелігімен танысу, сонымен қатар табиғаттағы минералдардың сипаттық үлгісімен танысу.
|
Минералдардың физикалық қасиетін анықтау.
|
Эксперимент жолы арқылы минералдардың физикалық қасиетін анықтау.
Минералдар мен минералдық агрегаттардың морфологиялық ерекшелігін, сонымен қатар табиғаттағы минералдардың сипаттық үлгісін сараптамалау.
|
Зертханалық жұмыс № 2
|
Табиғи элементтер мен сульфидтерді физикалық қасиеттері бойынша зерттеу.
|
Табиғи элементтер мен сульфидтерді зерттеу.
|
Табиғи элементтер мен сульфидтерді физикалық қасиеттері бойынша сараптамалау.
Минералдар үлгісінен табиғи элементтер мен сульфидтерді тандап алу, оларды класс бойынша топтастырады.
|
Зертханалық жұмыс № 3
|
Оксидтер мен гидрооксидтердің физикалық қасиеттері бойынша галогендік қоспаларын зерттеу.
|
Оксидтер мен гидрооксидтерді, галогендік қоспаларды зерттеу.
|
Оксидтер мен гидрооксидтердің физикалық қасиеттері бойынша галогендік қоспаларын зерттейді.
Минералдар үлгісі топтамасынан галогенді қоспалар, оксидтер мен гидрооксидтерді тандап алу, оларды класс бойынша топтастырады.
|
Зертханалық жұмыс № 4
|
Карбонаттар, сульфаттар, фосфаттар, нитраттар, вольфраматтар мен молибдаттар, олардың физикалық қасиеттері бойынша эксперименталды жол арқылы зерттеу.
|
Карбонаттар, сульфаттар, фосфаттар, нитраттар, вольфраматтар мен молибдаттарды зерттейді.
|
Карбонаттар, сульфаттар, фосфаттар, нитраттар, вольфраматтар мен молибдаттар, олардың физикалық қасиеттері бойынша эксперименталды жол арқылы зерттейді.
Минералдар үлгісі топтамасынан сульфаттар, фосфаттар, нитраттар, вольфроматтар мен молибдаттарды тандап алу, оларды класс бойынша топтастырады.
|
Зертханалық жұмыс № 5
|
Физикалық қасиеті бойынша силикаттар классын зерттеу.
|
Силикаттарды зерттеу.
|
Физикалық қасиеті бойынша силикаттар классын зерттейді.
Минералдар үлгісі топтамасынан силикаттарды тандап алу, оны класс бойынша топтастырады.
|
Тақырып 2.3 Петрография негізі
|
Петрография мазмұны мен тапсырмалары. «Тау жынысы» түсінігін анықтау. Жынысты түзу, акцессорлық және екінші мәртелік минералдар. Тау жынысының текстурасы мен құрылымы.
Тау жыныстарын зерттеу әдістемесі.
Тау жынысының классификациясы. Магматикалық тау жынысы.
Магматикалық тау жынысының минералды және химиялық құрамы. Магматикалық тау жынысының текстурасы мен құрамы.
Қышқыл түрлері – граниттер, липариттар, кварцтық порфирлер, пегматиттер, обсидиан, пемза.
Орта түрлер – диориттар, андезиттер, порфириттар, сиениттер, трахиттар.
Негізгі түрлер – габбро, базальт, диабаз, диабаздық және базальттық порфириттер.
Ультранегізгі түрлер – перидотиттер, пироксениттер, дуниттар.
Сілті түрлері – нефелиндік сиениттер.
Тау жынысының қалдығы. Жыныс қалдығының минералды құрамы.
Жыныс қалдығының текстурасы мен құрамы.
Тау жынысы сынықтары: ірі сынықтар, орта сынықтар, ұсақ сынықтар, балшық (пелиттер). Хемогенді және органогенді жыныс. Каустобиолиттер: сапропел, торф, қазба көмір, жанатын сланц, мұнай, асфальт және озокерит, янтарь.
Метаморфиялық тау жынысы. Метаморфиялық тау жынысы минералды құрамы.
Метаморфиялық тау жынысының текстурасы мен құрамы.
Метаморфиялық тау жынысының басты түрлерінің қысқаша сипаты – филлиттер, метаморфиялық және кристаллды сланцтар, гнейс пен амфиболиттер, мраморлар, кварциттер, гранулиттер, скарндар.
|
Петрография мазмұнын мазмұндайды.
|
Петрография мазмұны мен тапсырмаларын ашады.
Тау жынысы туралы негізгі түсінік, оларды зерттеу әдісін мәлімдеу.
Химиялық және минералдық құрамы бойынша тау жынысын метаморфиялық, қалдық пен магматикалық классификациялайды.
Текстура мен құрамы бойынша тау жынысының магматикалық, қалдық пен метаморфиялық сипаты.
|
Зертханалық жұмыс № 6
|
Магматикалық тау жынысын анықтау және оларды сыртқы қасиеті бойынша сипаттау.
|
Магматикалық тау жыныстарын анықтайды.
|
Магматикалық тау жыныстарын анықтайды.
Сыртқы қасиеттеріне байланысты сипаттайды.
|
Зертханалық жұмыс № 7
|
Қалдық тау жынысын анықтау және оларды сыртқы қасиетіне байланысты сипаттау.
|
Қалдық тау жынысын анықтайды.
|
Қалдық тау жынысын анықтайды.
Оларды сыртқы сипаты бойынша сипаттау.
|
Зертханалық жұмыс № 8
|
Метаморфиялық тау жынысын анықтау және оларды сыртқы қасиетіне байланысты сипаттау.
|
Метаморфиялық тау жынысын анықтайды.
|
Метаморфиялық тау жынысын анықтайды.
Оларды сыртқы сипаты бойынша сипаттау.
|
Бөлім 3 Геологиялық үдерістер
Тақырып 3.1 Эндогендік геологиялық үдерістер
|
Интрузивтік және эффузивтік магматизм. Магма және лава туралы түсінік. Лаваның ағу түрі. Жарылу өнімі. Жанартаулар мен олардың қызметі. Жанартаулар қызметі. Жалпы жанартаулар морфологиясы. Жанартауларлың таралуы. Сөнбеген, сөнетін және сөнген жанартаулар. Жарылу себептері. Жанартаудан кейінгі құбылыс. Жанартаудан алынатын пайдалы қазбалар. Жанартау жылуын пайдалану мәселелері.
Тереңдік магматизм. Интрузия туралы түсінік. Интрузия түрлері. Абиссалды және гипабиссалды интрузия және олардың түрлері.
Магманың түзілуі; дифференциация мен ассимиляция туралы түсінік.
Жер қыртысының тектоникалық қозғалысы. Жер қыртысының қозғалыс түрлері. Жаңа тектоникалық қозғалыс және геологиялық қозғалыс.
Жер қыртысының заманауи тектоникалық қозғалысын зерттеу мен анықтау тәсілдері.
Жер сілкінісі. Жер сілкінісі тектоникалық қозғалыс түрінің бірі болып саналады. Жер және теңіз сілкінісі. Жер сілкінісі түрлері. Сейсмалық және асейсмалық облыстар.
Жер сілкінісін геологиялық зерттеу әдісі. Сейсмалық шкала туралы түсінігі. Жер сілкінісі кезіндегі табиғи өзгерістер, құрылыстардың бүлінуі. Жер сілкінуді алдын ала хабарлау мәселесі және сейсмалық құрылыс. Сейсмалық өңірлендіру.
Тау жынысының метаморфизмі. Метаморфизм үдерістері туралы түсінік. Метаморфизм түрлері: контактілі, дислокациялық (динамометаморфизм) және өңірлік. Метаморфизм кезіндегі химиялық және физикалық үдерістер.
|
Интрузивтік және эффузивтік магматизм туралы түсінік.
|
Эндогенік геологиялық үдерістерді атайды.
Магматизм және оның түрлері туралы түсінікті ашады.
Жанартау түрлерін атайды, олардың қызметі мен жанартау жарылуының зардаптарын мазмұндайды.
Жер сілкінісі түрлері, жер қыртысының тектоникалық қозғалысын сипаттайды.
Жер сілкінісінің сейсмалық шкаласын мазмұндайды.
Тау жынысы метаморфизмалық үдерісін сипаттайды.
|
Тақырып 3.2 Экзогендік геологиялық үдерістер
|
Тау жынысының желге мүжілуі. Атмосфераның жер қыртысымен байланысы. Желге мүжілу, оның түрлері. Физикалық желге мүжілу факторлары. Химиялық желге мүжілу факторлары. Тау жынысын бұзатын химиялық реакциялар түрлері. Мүжу қыртысы туралы түсінік.
Желдің геологиялық қызметі. Жел тау жынысын бұзатын фактор болып табылады. Шөлдегі жел қызметі. Шөл түрлері. Жылжымалы топытақ және онымен күрес. Сарғыш топырақ және оның пайда болуы. Желмен пайда болған рельефтер үлгісі.
Үстінгі қабаттағы судың геологиялық қызметі. Ағынды сумен жұмыс: зардап, ауысу мен қалдығы, шаю және жырынды (эрозия). Ағынды сдың рөлі мен шөлде рельеф жасау. Өзендер қоймасын құру. Өзен террасасы, олардың түрлері.
Жер асты суларының геологиялық қызметі. Тау жыныстарында сулардың болу үлгісі. Жер асты суларының қозғалысы туралы жалпы мағлұмат. Жер асты суларының түрлері.
Тау жыныстарының мүжілуі. Карсттың құрылуы. Жер асты өзендері мен көлдері. Жер асты суларының механикалық жұмыстары. Суффозия. Өзендер, көлдер жағалауларындағы және карьерлердегі көшкіндер.
Мұздықтардың геологиялық қызметі. Мұздықтар түрлері. Құрлық пен тау мұздықтардың бұзылу қызметімен байланысты рельеф үлгілері. Бөлінген материалды мұз және мұздың еруінен пайда болған ағынды сумен орын ауыстыруы. Мұздықтардың әртүрлерінің аккумулятивтік қызметі нәтижесінде пайда болатын рельеф түрлері.
Ежелгі мұз басу себептері. Мұз басу кезеңдері. Мұз басудың мүмкін болатын себептері. Мұздықтар және халық шаруашылығы үшін олардың тәжірибелік маңызын зерттеу.
Батпақ пен көлдің геологиялық қызметі. Батпақ пен өзендер түрлері. Батпақ пен өзен түзілімдері. Тезек пен шіріктердің түзілуі. Батпақ тезегін қазу шарттары және шымтезектің қоңыр көмірге айналуы. Ас тұзының, глауберлі тұз бен соданың түзілу шарттары. Ежелгі тұзды көлдердің түзілуі.
Теңіздің ееологиялық қызметі. Теңіздік абразия. Теңізде түзілімдерін анықтайтын факторлар. Теңіз түзілімдер түрлері. Рельеф жағалау түрі мен теңіз жағалауының түрлері. Аз мөлшерлі суларды құру. Ежелгі теңіз түзілімдері (тау жынысы түзілімдері) Жер тарихын тілудің маңызды материалы.
Литогенез. Литогенез түрлері.
|
Физикалық және химиялық желге мүжілу факторларын сипаттайды.
|
Экзогенді геологиялық үдерістер сипаты және олардың түрлері.
Тау жыныстарының жел салдарынан мүжілу үдерісін сипаттайды және олардың түрлерін атайды.
Батпақ, өзен, теңіз, мұздықтар, жер асты және жер бетіндегі сулар, жел қызетін сипаттайды.
Экозенді үдерістердің пайда болу шарттарын мазмұндайды және олардың қызметтерінің нәтижесін мазмұндайды.
|
Бөлім 4 Жер қыртысының даму тарихы
Тақырып 4.1 Тарихи геология негіздері
|
Тарихи геология туралы қысқаша ақпарат.
Геологиялық жыл санау. Тау жыныстарының нақты және абсолютті жасын анықтау әдістері туралы түсінік.
|
Тау жыныстарының нақты және абсолютті жасын анықтау әдістері аталады.
|
Геологиялық жыл санау, тарихи геология туралы жалпы пікірлер айтылады.
Тау жыныстарының нақты және абсолютті жасын анықтау әдістері аталады.
|
Тақырып 4.2 Жердің геологиялық тарихының кезеңдері
|
Геохронологиялық және стратиграфиялық шкалалар.
Жер қыртысының даму кезеңдері. Органикалық әлем дамуының негізгі кезеңдері.
Жер қыртысының құрылуы туралы заманауи көзқарастар.
|
Жер қыртысының даму кезеңдері аталады.
|
Геохронологиялық және стратиграфиялық шкалалар, Жер қыртысының заманауи құрылуы туралы жалпы талқылау айтылады.
Жер қыртысының негізгі даму кезеңдері аталады.
|
Бөлім 5 Құрылымдық геология негізі
Тақырып 5.1 Тау жынысындағы кен үлгісі
|
Геологиялық денелердің құрылымдық үлгілері туралы түсінік. Құрылымдық геология тапсырмасы, олардың әдістері, қолданбалы және теориялық мазмұны.
Түзілмелі кешеннің алғашқы құрылымы. Қабат кен орнының үлгісі ретінде. Тұну жынысының алғашқы ішкі құрылымы. Қабаттардың қарым-қатынасы, қуаттылықтың өзгеруі және тұну құрамы.
Келісілді және келісілді емес қабатты кен.
Жанартау жынысының тұнудың алғашқы түрі. Жанартау аппараты. Жанартау жабыны мен ағымы. Жердегі және жанартаулық денелер. Жанартау тектоникалық құрылым.
Интрузивті магматикаллық жыныс кенішінің үлгісі. Контакты құбылыс. Ксенолиттер. Алғашқы жарылыс. Тау жынысының деформациясы.
Тау жынысының деформациясының жалпы түсінігі. Мықты деформация. Осал деформация.
Ілмелі кен қабаты. Кеніш элементтері. Тау компасы құралы.
Қабатты тау жынысындағы кен үлгісі. Қабат туралы түсінік. Қабат элементтері. Морфологиялық және кинематикалық классификация қатпарлары. Қатпарлардың пайда болуының негізгі шарттары.
Тау жыныстарының жарылыс бүліну. Жарық, олардың пайда болуы мен түрлері. Кливаж. Жарылыс араласу. Жарылыс бүлінуіне алып келетін әрекеттер. Оларды зерттеу әдістері.
Метаморфиялық кешен кенішінің үлгісі. Метаморфиялық кешен құрылымы туралы түсінік. Құрылым сипатына метаморфизма шартының әсері. Гранитогнейстық купол.
Жер қыртысының негізгі құрылымдық элементтері. Мұхиттар мен континенттер. Платформалар мен геосинклиналдар.
|
Геология құрылымы әдістерін мазмұндайды.
|
Геология құрылымы туралы негізгі түсінікті сипаттацды, оның тапсырмалары мен әдістерін мазмұндайды.
Тау жынысындағы кен үлгісі, оның құрылу шарттарын, қабаттардың негізгі элементтерін сипаттайды.
Тау компасы құралының мазмұнын атайды.
Тау жынысының кенішінің қабаттық үлгісінің негізін сипаттайды, жарылыстар мен кеніштің қабатталуы туралы негізгі түсінікті атайды, метаморфиялық кешенді кеніштің үлгісін сипаттайды.
|
Тәжірибелік жұмыс № 1
|
Қыртыс кенішінің элементтерін анықтау. Тау компасымен жұмыс.
|
Қыртыс кенішінің элементтерін анықтайды.
|
Тау компасы арқылы қыртыс кенішінің элементтерінің өлшемін жүргізеді.
|
Тақырып 5.2 Геологиялық карта мен қиықтар
|
Геологиялық карта туралы түсінік. Геологиялық карта түрлері. Масштаб бойынша геологиялық карта бөлімшесі. Геологиялық картографияның заманауи әдістері, олардың жинақталуы. Геологиялық картадағы шартты белгілер. Геология картасын рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар.
Стратиграфиялық колонка және оны құру туралы түсінік.
Геологиялық кескін мен оны құру ережесі туралы түсінік.
|
Картадағы шартты белгілерді анықтайды.
|
Геологиялық картаны сипаттайды, түрлерін, масштабтарын атайды.
Картадағы шартты белгілерді анықтайды.
Геологиялық карта бойынша стратиграфиялық колонка және геологиялық кескінді құру ережесін мазмұндайды.
|
Тәжірибелік жұмыс № 2
|
Геологиялық карта мен кескінді оқу. Геологиялық карта бойынша геологиялық кескінді құру.
|
Геологиялық кескінді орындайды.
|
Геологиялық карта мен қиықтарды оқиды.
Геологиялық карта бойынша геологиялық кескінді құруды жүзеге асырады.
|
Бөлім 6 Пайдалы қазбалар кен орны
Тақырып 6.1 Пайдалы қазбалар кен орындарын құру шарттары мен классификациялау
|
Рудалық дене, рудалық дала, пайдалы қазбалар кен орындары туралы негізгі түсінік. Пайдалы қазбалардың рудалық дене түрлері.
Пайдалы қазбалар кен орындарын құру шарттары.
Пайдалы қазбалар кен орындарын классификациясы.
Седиментогенді пайдалы қазбалар кен орны. Тұну кен орындарының пайда болуына алып келетін геохимиялық үдерістердің жоғарғы қабаттағы сипаты.
Магматогенді кен орын. Аталған негізгі кен орындардың қысқаша сипаты мен шарттары мен құрылуы туралы сипаттама.
Метаморфогенді кен орындар. Пайдалы қазбалардың метаморфогенді кен орындарындарды алу мен орналасу шарттары. Метаморфизм үдерісімен байланысты пайдалы қазбалар.
|
Пайдалы қазбалардың рудалық дене түрлерін мазмұндайды.
|
Рудалық дене, рудалық дала, пайдалы қазбалар кен орындары туралы негізгі түсінікті мазмұндайды.
Пайдалы қазбалардың рудалық дене түрлерін мазмұндайды.
Пайдалы қазбалар кен орны классификациялайды.
Пайдалы қазбалар кен орындарының магматикалықғ метаморфиялық және тұнба құрылуын шартын сипаттау.
|
Тақырып 6.2 Металл пайдалы қазбалар кен орындарының өндірістік генетикалық түрлері
|
Темір, хром, марганец, ванадия, титан атты қара металлдар кен орындарының негізгі генетикалық түрлерін қысқаша сипаттау, олардың геологиялық көзқарасы мен платформа мен геосинклиналдық салада орналасуының негізгі заңдылығын сипаттау.
Мыс, күкірт, цинк, никель, кобальт, молибден, вольфрам, қорғасын, ртуть, алюминий, магний атты түсті металлдар кен орындарының негізгі генетикалық түрлерін қысқаша сипаттау.
Қуатты металлдар (алтын, күміс, платина), сирек кездесетін металлдар (бериллий, цезий, литий, германий, селен, цирконий, ниобий, тантал) және радиоактивті металлдар (уран, радий, торий) кен орындарына қысқаша сипаттама.
|
Жер қыртысындағы кен орындардың орналасуының негізгі заңдылығын сипаттайды.
|
Негізгі генетикалық түрлерді қара, түсті, қуатты, сирек және радиоактивті металдарды сипаттайды.
Жер қыртысындағы кен орындарда темір, марганец, хром, титан, ванадия, мыс, күкірт, никель, кобальт, молибден, вольфрам, қорғасын, ртуть, алюминий, магний, түсті, қуатты, сирек және радиоактивті металдардың орналасуының негізгі заңдылығын сипаттайды.
|
Тақырып 6.3 Металл емес пайдалы қазбалар кен орындары
|
Металл емес пайдалы қазбаларды өндірістік жүйелеу. Индустриалды шикізат кен орындары: слюд, асбест, тальк, кварц, графит, алмаз. Химиялық және агрономиялық шикізат кен орындары. Құрылыс материалдары кен орындары: гранит, мрамор, гипс, ангидрит, қыш. Жер қыртысында олардың құрылу шарттары.
|
Кен орындардың құрылу шарттарын атап өту.
|
Индустриалды, химиялық, агрономиялық, құрылыс материалдары кен орындарын сипаттайды.
Индустриалды шикізат; фосфат пен минералды тұздар кен орындары; күкірт; құрылыс материалдары кен орындарының құрылу шарттарын атап өту.
|
Тақырып 6.4 Жанатын пайдалы қазбалар кен орындары
|
Генетикалық кен орындар түрлері: көмір, мұнай, жанатын сланец, торфа мен табиғи газ. Жер қыртысында жанатын пайдалы қазбалардың пайа болу шарттары.
Торфа, жанатын сланец, тас көмір, мұнай, табиғи газ және газоконденсат кен орындарына қысқаша сипаттама.
|
Жанатын генетикалық пайдалы қазбалар түрлерін сипаттайды
|
Жанатын генетикалық пайдалы қазбалар түрлерін сипаттайды.
Жанатын генетикалық пайдалы қазбалардың пайда болу шарттарын сипаттайды.
|
Бөлім 7 Пайдалы қазбалар кен орындарын барлау мен іздеу негіздері
Тақырып 7.1 Геологиялық түсірілім
|
Геологиялық түсірілім мақсаты, тапсырмасы мен мазмұны. Геологиялық түсірілім классификациясы мен сипаты.
Геологиялық түсірілім, геологиялық карта, масштаьтар, олардың түрлері. Геологиялық картографияның заманауи әдістері, олардың жинағы. Өте терең бұрғылау жер қыртысын зерттейтін дұрыс әдіс. Ғаламдық ақпарат мазмұны. Геологиялық түсірілім жұмыстарын ұйымдастыру мен өндіру.
|
Геологиялық картографияның заманауи әдістерін сипаттайды.
|
Геологиялық түсірілім мақсаты, тапсырмасы мен мазмұнын мазмұндайды. Оларды классификациялайды.
Геологиялық картографияның заманауи әдістерін мазмұндайды. Осы жұмыстардың орындалуын сипаттайды.
|
Тақырып 7.2 Пайдалы қазбалар кен орындарын іздеу
|
Пайдалы қазбалар кен орындарының генетикалық түрлері мен тау жыныстарының арасындағы байланыс сипатына негізделген іздеудің геологиялық болжамдылығы, кен орындар бетіндегі іздеу қасиеті мен іздеу тәсілдері, және жоғарға көтерілмейтін кен орындар.
Іздеу жұмыстарының әдістері. Пайдалы қазбалар кен орындарына геофизикалық іздеу әдісі мен іздеу және барлау әдістері.
|
Іздеу жұмыстарының негізгі кезеңдерін сипаттайды.
|
Іздеу жұмыстарының негізгі кезеңдерін сипаттайды.
Іздеу жұмыстары кезіндегі нысана түрлерін сипаттайды.
Пайдалы қазбалар кен орындарын іздеу әдістерін атап береді.
|
Тақырып 7.3 Пайдалы қазбалар кен орындарын барлау
|
Барлау жұмыстарының кезеңдері, олардың мазмұны мен тапсырмалары. Барлаудың негізгі принциптері. Барлаудың техникалық құралдары. Барлау жүйесі.
Пайдалы қазбалар кен орындарының әртүрлі морфологиялық топтарының өкілдерінің үлгілік барлау үлгілері. Пайдалану барлауы. Рудник және шахталық геология, олардың тапсырмалары. Пайдалы қазбаларды рационалды пайдалану.
|
Барлау жұмыстарың кезеңдерін сипаттайды.
|
Барлаудың негізгі жүйесі мен принциптерін сипаттайды, барлау жұмыстарында қолданылатын негізгі техникалық құралдарды атайды.
Пайдалы қазбалар кен орындарының әртүрлі морфологиялық топтарының өкілдерінің үлгілік барлау үлгілерінің ерекшеліктерін атайды.
|
Тақырып 7.4 Пайдалы қазбалар кен орындарын сынау
|
Пайдалы қазбаларды сынап көру, олардың түрлері. Сынамаларды іріктеу, сынамаларды өңдеу. Сынап көру әдістемесі.
|
Пайдалы қазбалар сынамасын іріктеу тәсілдерін мазмұндайды.
|
Сынаудың негізгі түрлерін мазмұндайды.
Пайдалы қазбалардың сынамасын алу тәсілдерін сипаттайды.
Сынамаларды алу кезеңін мазмұндайды.
|
Тақырып 7.5 Пайдалы қазбалар қорын есептеу
|
Пайдалы қазбалар кен орындарының геологиялық-экономикалық сипаты.
Қорды есептеу негізі. Пайдалы қазбалар кен орынддарының қорын классификациялау.
Қорды есептеу әдістері. Геологиялық құжаттама.
Геологиялық ақпараттардыың мемлекеттік сараптамасы: өткізу мақсаты мен тәртібі. Кен орынды пайдалану бағасы.
|
Кондиция қорын сипаттайды, кондицияны бекіту тәртібін мазмұндайды.
|
Пайдалы қазбалар кен рындарының қоры туралы негізгі түсініктерді мазмұндайды.
Кондиция, қор категорияларын сипаттайды, олардың көрсетікштерін атайды және геологиялық ақпараттың мемлекеттік сараптамасының кондицияны бекіту тәртібін мазмұндайды.
Пайдалы қазбалар қорын есептеу әдістерін мазмұндайды.
|
Бөлім 8 Гидрогеология негізі және инденерлік геология
Тақырып 8.1 Гидрогеология негізі
|
Минерализациялау дәрежесі мен химиялық құрамы бойынша жер асты суларын классификациялау. Пайдалы қазбалар кен орындарын суландыру шарттары. Пайдалы қазбалар кен орындарын гидрогеологиялық классификациялау.
Пайдалы қазбалар кен орындарын барлау мен іздеу кезінде гидрогеологиялық зерттеудің негізгі әдісін қолдану.
Кен орындарды ашық және жерасты өндіру кезінде жерасты және үстіңгі қабаттағы сулармен күресу әдісі.
Карьера, рудник, шахтадағы гидрогеология қызметінің тапсырмалары.
|
Кен орындарды өндіру кезінде жер асты суларының ағысымен күресу әдістерін мазмұндайды.
|
Пайдалы қазбалар кен орындарын суландыру шарттарын сипаттайды, оларды классификациялайды.
Кен орындарды өндіру кезінде жер асты суларының ағысымен күресу әдістерін мазмұндайды.
|
Тақырып 8.2 Инженерлік геология негіздері
|
Инженерлік геология.
Топырақты бұру және механикасы. Заманауи геологиялық инженерлік-геологиялық үдерістер мен құбылыс. Инженерлік-геологиялық іздеулер, олардың әдістері. пайдалы қазбалар кен орындарын кептіру.
Тау-кен өндірісін жобалау үшін гидрогеологиялық және инженерлік-геологиялық зерттеу.
|
Тау-кен өндірісін жобалау кезіндегі зерттеу мен инженерлікгеологиялық іздеуді сипаттайды.
|
Инженерлік геологияның негізгі тапсырмаларын мазмұндайды.
Тау-кен өндірісін жобалау кезіндегі зерттеу мен инженерлікгеологиялық іздеуді сипаттайды.
|
Бөлім 9 Қазақстан аумағындағы геологиялық құрылым
Тақырып 9.1 Қазақстан аумағының тектоникалық өңірлер принципі
|
Ежелгі және қазіргі платформалар, олардың ұқсатығы мен айырмашылығы, қабаттасқан және синклиналды сақинасы. Байкал, каледон, герцинск, мезозой, альпілік қабаттар облысы, олардың әртүрлі облыстардағы жас шамасына сай құрылымының қабаттылығы.
|
Қазақстан аумағының тектоникалық өңірлер принципін сипаттайды.
|
Қазақстан аумағының тектоникалық өңірлер принципін сипаттайды.
|
Тақырып 9.2 Қазақстандағы геология
|
Қазақстан аумағындағы геологиялық құрылым. Солтүстік Тянь-Шань, Мұғалжар үстірттеріндегі, Сарыарқадағы Ұлытау мен Көкшетаудағы кристалдық сланец пен гнейстардың шығуы. Мыс, қорғасын, темір, марганец, қалайы, вольфрам, алтын кен орындары. Шығыс Еуропалық және Сібір платформаларының, Орталық Қазақстан сілемі құрылымы. Оңтүстік Сібір, Орталық Қазақстан, Тұран, Алтай Саян облысының байкалид пен каледонит құрылысы. Орал, Қазақстан, Тянь-Шань герценид құрылымы. Пайдалы қазбалар кен орындарының орналасуы мен Қазақстандағы жер қыртысының дамуының жалпы заңдылығы.
|
Қазақстан геологиясын мазмұндайды.
|
Қазақстан аумағындағы геологиялық құрылымын мазмұндайды.
Пайдалы қазбалар кен орындарының ауысуын сипаттайды.
|
Тәжірибелік жұмыс № 3
|
Қазақстанның геологиялық-тектоникалық картасын зерттеу.
|
Қазақстанның геологиялық-тектоникалық картасын сараптамалау.
|
Қазақстанның геологиялық-тектоникалық картасын сипаттау және сараптамалау.
|
Бөлім 10 Кенді рационалды қолдану және қорғау
|
Минералдар ресурстарын рационалды қолдану мен кенді қорғау.
Кенді рационалды пайдалану мен табиғатты қорғау бойынша шаралар негізі. Аз шығынды және көп шығынды технологиялар. Пайдалы қазбалардың минималды шығынымен кенді алудың ағымдағы және болашақтағы технологиялық схемасы. Бұзылған жер рекультивациясы.
Қалдықтарды қаттап тастаудың рационалды технологиясы. Рудниктерді сумен басудан қорғау. Жер астын пайдаланудан зиянды әсерінен жер бетін қорғау. Кенді қорғау саласындағы құқықтық және нормативтік құжат. Ағынды суларды тазалау. Кен орындарын өндіру қалдықтарын пайдалану. Табиғат пен кенді қорғаудың құқықтық негізі.
|
Кенді рационалды пайдалану және қорғаныстың құқықтық негізін сипаттайды.
|
Кен қоры қазбасының геоэкологиялық салдарының негізін және оларды төмендету жолдарын саралау.
Кенді рационалды пайдалану және қорғаныстың құқықтық негізін талдау.
|
