Берілген жобада ұсынылған тақырыпқа сәйкес өрт қауіпсіздік жүйесіндегі

66 

 

 

 

1 – оргтехника; 2 – кондиционерлеу құрылғысы. 

 

3.1 сурет – Бөлме объектілерінің ішкі орналасуы 

 

3.2 Жарықтандыруды есептеу 

 

Бөлменің төбесі жарық, қабырғалары ашық түсті және терезелеріне жұқа 

перделер ілінген. Терезенің өлшемі 2х1,8 м. 

Өндірістік 

кәсіпорындардағы 

жасандыжарықтану 

шарты 

көру 

жұмысының  қабілеттілігіне,  адамдардың  физикалық  жағдайларына  өндірістік 

еңбекке  әсерін  тигізеді.  Бөлмедегі  жарықтану  табиғи  және  жасанды  болуы 

керек. Оператордың жұмыс орнын жарықтандыру кезінде фонның контрастілігі 

және жарығы сияқты сипаттамаларды ескеру керек. 

Жарықтанудың  дарық  деңгейі  300-500  люкс  аралығында  болады.  Біздің 

жағдайымыздағы  табиғи  жарықтану  шеттегі  жарықтану  түрінде  орындалады 

терезенің  өлшемі  1,5  x  2  м  құрайды.  Табиғи  жарықтың  коэффициентінің 

шамасы санитарлы нормаларға сәйкес 1,5%-тен аспауы керек. 

 

 

 

 

 

 

 

 

67 

 

 

3.1 К е с т е  – Табиғи жарықтандыру коэффициенті 

Көру 

жұмысының 

разряды мен 

сипаттамасы 

Мәндердің 

мызықты 

өлшемі 

Табиғи жарық  

Аралас жарықтану 

Жоғары 

Шеттіке  Жоғары 

Шеттік 

Жоғары дәлдігі  0,3 – 0,5 

5 

2 

3 

1,2 

 

Жұмыс жоғары дәлдікті талап етеді және бұл жағдайда табиғи жарықтану 

жеткіліксіз  болады,  өйткені  терезенің  жанындағы  қондырғы  жарық  ағымын 

жауып тұрады және ол үшін жасанды жарықтануды есептеу керек.  

Жасанды  жарықтану  пульсациясы  10%  -тен  аспайтын  люминесцентті 

жарық көзін қолданумен іске асырылады. 

Қауіпсіздік  тапсырмасын  қамтамассыз  ету  үшін  адам  электірлі  токпен 

улану  қауіпсіздігіне  ұшырайтын  шарттардың  азаюы.  Бөлмеде  жұмыс  істеу 

кезінде  электрлі  токпен  адамды  қорғауды  қамтамасыз  ету  қажет.  Ток 

жүргізілген электрқондырғының бөліктері мен қорғаушы металды корпусының 

арасындағы  тесікте  электр  тоғына  түсу  мүмкіндігі  туады.  Сондықтан  нөлдену 

есебін  жүргізу  керек.  Корпусқа  тұйықталу  режимінің  ұзақтығын  азайтып 

қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. 

Компьютер  алдындағы  жұмыс  орындарында  жарықтану  тік  және 

көлденең  жазықтықта  нормаланады.  Нормалану  абсолютті  өлшем  бірлікте 

(люксте)  жарықтанудың  табиғи  немесе  жасанды  екеніңе  тәуелсіз  жүргізіледі. 

Абсалютті  өлшем  бірліктердің  принципі  енгізілген,  өйткені  компьютердің 

операторы үшін жарықтану шамасы маңызды. 

Бөлменің  өлшемдері  А-4  м.,  ені  В-3м.,  биіктігі  Н-3м.,  еден  деңгейіндегі 

жұмыс орынның биіктігі h 

р а б 

= 1,8м ,  қабылғадан түсетін коэффициент 



ст

 =50%, 

төбенікі 



пот

 =70% және еден 



пол

 = 30%. 

Объектінің  өлшемі  0,5-1  мм  болғандықтан  нормаланған  жарықтандыру 

шамамен  E=  200  лк  .  Енді  жалпы  жүйелік  жарықтандыруды  қарастырғанда 

люминесцентті ЛД лампаларын қарастырамыз, оның қуаттылығы 40 Вт ,  Ф

Л

  = 

2340 лм жарықтық ағынымен қоса, диаметрі 40 мм, ұзындығы 1,2 м.   

Ілгіштің  есептелгендегі  биіктігі  –  еден  деңгейіндегі  жұмыс  орынның 

биіктігі  h

р  а  б

=  2,8м  ,  лампалардың  төбеден  салбырау  (свес)  -  h

сл

  =  0  метр,  соған 

байланысты : 

 

)

(

СЛ

РТ

h

h

H

h







 

 

 

 

 

(3.1) 

 

)

(

2

,

0

)

0

8

.

2

(

3

м

h









 

 

Шамдардың  арасындағы  ең  тиімді  арақашықтық  болып  (



=  1,6  ÷  2,0) 

аралығын қарастырады: 

 

68 

 

 

h

L

a









2

 

 

 

 

 

 

(3.2) 

 

)

(

8

.

0

2

,

0

0

,

2

2

м

L

a









 

 

Қабырғадан жақын арадағы шамға дейінгі арақашықты табайық: 

 

a

a

L

l





5

.

0

 

 

 

 

 

(3.3) 

 

)

(

4

.

0

8

,

0

5

,

0

м

l

a







 

 

Бөлменің ені  В= 3 м болғандағы шамдардың қатары: 

 

L

B

n

2



  

 

 

 

 

 

(3.4) 

 

2

8

,

0

2

3







n

  

                       

 

 

 

 

Бөлменің индексін қарастырайық: 

 

)

(

B

A

n

B

A

I







 

 

 

 

 

(3.5) 

86

,

0

)

3

4

(

2

3

4











I

м 

 

Сонда қолдану коэффициенті жобалап алғанда: 

 

%

80

1





(2) 

 

Оқу  бөлмелері  ,  зертханалар  ,  құрастырулық  бюролар  үшін  қалдық 

коэффициенті : 

 

К

з

1.5

 

 

Қажетті шамдар саны: 

 

             

1















Л

З

Ф

n

Z

S

K

E

N

  

 

 

 

 

(3.6) 

 

мұндағы: Е – аздаған нормалаған жарықтану, лк; 

К

з

 – лампаларды ластануы мен шаңдануын ескеретін жарықтану қоры;