Барлығы 4 сағ, аптасына сағ

Компьютерді және файлды сақтау үшін пайдаланушы компьютерлік вирустардан қорғанудың негізгі әдістерін білу қажет.

Вирустардан қорғану үшін компьютерге орнатып және оны оқтын-оқтын жаңалауды қажет ететін вирусқа қарсы арнайы программалар
Вирустың пайда болу белгілері:

 · Программа дұрыс жұмыс істемейді немесе жұмысын тоқтатады.

 · Экранда бөгде символдар , хабарламалар шығады.

· Компьютер баяу жұмыс істейді.

 · Кейбір файлдардың бұзылуы.

· Компьютер жұмысындағы жиі тұрып қалулар және жаңылысулар.

Осы вирустардан қорғауға арналған арнайы бағытты программаларға антивирустық программалар жатады. Олар: Dr. Web-И.Данилов, AVP-Е.Касперский,

Антивирустық программалар вирустарды табуға және жоюға арналған .

V. Сабақты бекіту: тапсырмалар орындау
1-тапсырма. Мына сөздердің қайсысы мәтінде кездеспейді.

вирус көбейді------------------------------------------

вирус жұқты-------------------------------------------

вирус көшірді-----------------------------------------

вирус зақымдайды-----------------------------------

вирус алады-------------------------------------------

вирус ұшады------------------------------------------

вирус бұзады------------------------------------------

вирус бүлдіреді----------------------------------------

вирус ашады--------------------------------------------

вирус тарайды----------------------------------------

вирус зиян келтіреді--------------------------------

Сонда мына кестеден «АНТИВИРУСТЫҚ ПРОГРАММАЛАР» деген сөз шығады.

1. 
   хат. Сканер мен пернетақтаны іске қосып компьютерді қосу керек. Монитормен мәтін жазып, суретті компьютерге енгізу үшін принтерді пайдаланамын. Жазылған ақпаратты қағазға басып шығару үшін жүйелік блок қолданамын.
   

2. Антивирустық программалардың негізгі типтерін атаңдар.

3. Ақпаратты компьютерлік вирустардың қорғау шараларын атап шығыңдар.

4. Ақпаратты сығу дегеніміз не?

5. Файлдарда архивтеу не үшін қолданылады?

6. Архивтік файл дегеніміз не?

7. Қандай архивтер көп томды деп аталады?

8. Архивтен алу дегеніміз не?

Корзинаны қалай тазалайды?

тәсілдерімен және файлдар, қапшықтар, таңбашалар, себет ұғымдарымен

таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Жаңа түсініктер:

Файлдар мен қапшықтар

Файл дегеніміз не? Файл- аты бар бірқатар байттар тізбегі.Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін.Windows-та бағдарламалардың басқа атауы –қолданба да қолданылады.

Әр файлдың аты болады.Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады.

Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген:

* .bmp Paint

Қапшықтың пиктограммасы болуы мүмкін. Қапшықтарда таңбашалар, файлдар және басқа қапшықтар да болуы мүмкін. Қапшық бос болуы да мүмкін. Қапшықта аты бірдей объектілер болмауы керек. Қапшықтың ішіндегісін қарап шығу үшін, маустың батырмасын онда екі рет басу жеткілікті.

Қапшықтар екі түрлі болады:

-кәдімгі қапшық-каталогтар;

- арнайы қапшықтар (Менін компьютерім, принтерлер және т.б.)

Қапшықтарды құру оның құрылымы:

Қапшық элементтері: тақырып,меню,терезені басқару батырмалары,айналдыру жолағы,құрал саймандар тақтасы,қалып күй жолы.Қажет элементтер жиынын Бұл мына жолмен тандауға болады:Түр- Құрал -Саймандар және Түр Қалып күй жолы.

Қапшықты ФайлСоздатьПапка командасын құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің қапшықтары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа қапшық белгішесі болады.Қапшықтың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады.Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде «Жаңа Файл» аты меншіктеледі.

Жұмыс үстелінің жаңа қапшықты орналастырмақшы болған жерінде маустың оң жақ батырмасын басу-контексті меню пайда болады.

СоздатьПапка комадасын орындау. Жұмыс үстелінде қапшық белгішесі пайда болады.

Қапшықтың атын енгізіп,енгізу пернесін басу.

Немесе терезедегі жай белгіше,ол Windows98-дегі қандай да бір объектіге:файлға,қапшыққа,дискіге,компьютерге,принтерге т.б сәйкес келеді.

Танбаша жеке бір обьект емес,ол файлға сілтымы ғана.Сондықтан оны жойғанда файлдар жойылмайды.Танбашада мауспен екі рет шерту,файлға немесе қапшықтың белгішесіне екі рет шерту әсерімен бірдей.

Қапшықтарды, файлдар мен таңбашаларды жылжыту мен көшіру

Windows объектілерімен жұмыс істегенде, оларды көшіру немесе бір орыннан екінші орынға жылжыту қажет болады.

Объектілерді көшіргенде, объект бұрынғы орында қалады, ал көшірмесі жаңа орынға орналастырады. Қанша көшірмеқажет болса, сонша алуға болады. Объектіні жылжытқанда, ол жаңа орынға орналастырылады да, бұрынғы орыннан жоқ болып кетеді.

Объектілердіжылжыту мен көшірудің бірнеше жолы бар. Соларды қарастырайық:

1. 
   Тышқанның оң жақ батырмасының көмегімен.
   

1. 
   Тышқанның сол жақ батырмасының көмегімен.
   

1. 
   Жылжыту кезінде Ctrl пернесі басулы тұрса, онда таңдалған объектілер файлдың типі және оның тағайындалған орнына қарамастан көшіріледі.
   
2. 
   Shift пернесі басулы болса, Windows объектіні жылжытады.
   

Объектілерді басқа қапшықтарға бұл қапшықтарды ашпай-ақ көшіруге немесе жылжытуға (ауыстыруға) болады. Ол үшін жабық қапшыққа орналастыратын файл белгішесін тышқанмен іліп алып, оны файлды орналастыратын қапшық белгішесіне тасымалдап, маустың батырмасын босату керек.

Объектілерді жылжытуда ’’апарып қою’’ әдісі үнемі қолайлы бола бермейді. Сондықтан Правка менюінің Көшіру (Копировать), Қию (Вырезать) деп аталатын кандаларын пайдалануға болады. Бұл командаларды пайдаланғанда, ақпарат алдымен алмасу буферіне орналастырылады. Алмасу буферін пайдалану негізі Windows’98-дің барлық жүйелері мен қолданбалары үшін бірдей.

Алмасу буферінің көмегімен деректерді әр түрлі құжаттар мен қолданбалардың арасында алмастырып отыруға болады. Алмасу буферін пайдалану үшін, алдымен деректерді оған орналастырып (сақтап) қояды да, содан кейін одан алып қажетті құжатқа кірістіреді. Бұл процедураны қиып алып кірістіру немесе көшіріп алып кірістіру процедурасы деп атайды.

Алмасу буферіндегі ақпараттар компьютерді өшіргенше немесе онда басқа ақпараттар жіберілгенше сақталады. Алмасу буферіндегі ақпараттарды осы құжатқа, сондай-ақ Windows-тың басқа да қолданбаларына кірістіру үшін бірнеше рет қолдануға болады.

пернетақтаның көмегімен объектілерді көшіру үшін Ctrl+C,

қиып алу үшін Ctrl+X, қажетті орынға кірістіру үшін Ctrl+V

пернелерін басып шақыруға болады.

Объектілердің аттарын өзгертудің бірнеше әдістері бар:

1. 
   Объектіні белгілеп тышқанның оң батырмасын басу, қосымша менюден Переименовать командасын орындау
   
2. 
   Белгіленген объектінің қапшық терезесінің менюдегі Файл – Переименовать командасын орындау
   
3. 
   Объектіні делгілеп оның атында тышқанның батырмасын шерту, жаңа ат жазу
   
4. 
   Объеектіні белгілеп Ғ2 пернесін басу, жаңаат жазу
   

Объектіні немесе объектілер тобын жоюдың бірнеше жолы бар:

1.Объектіні белгілеп, Delete пернесін басу

2.Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл командасын басу

3. Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл - Удалить командасын басу

4.Объектіні немесе объектілер тобын белгілеп, тышқанның сол батырмасын басып тұру арқылы Себет (Корзина) белгішесіне апару

Өшірілген объектілер Себетте (Корзинада) оны жойғанша немесе қалпына келтіргенше сақталады. Себеттегі объектіні қалпына келтіру үшін, оны белгілеп Файл – Востановить командасын орындау керек немесе тышқанның оң батырмасын шертіп қосымша менюден Востановить командасын орындаймыз.

Себетті тазалау

1. 
   Себетті ашу, файлдарды белгілеп Delete пернесін басу.
   
2. 
   Себет белгішесінде тышқанның оң батырмасын шертіп, қосымша менюден Очистить корзину командасын орындау.
   

• 
  Объектілерді көшіру мен жылжыту дегеніміз не?
  
• 
  Объектілерді көшірудің қандай жолдары бар?
  
• 
  Объектілерді жылжыту әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Алмасу буфері дегеніміз не?
  
• 
  Объектілерді жоюдың қандай жолдары бар?
  

дамыту:

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   

3. Тесте берілген сұрақтарға жауап беру.

4. Тест сұрақтарын талдау.

5. Үйге тапсырма беру.

1. Ақпараттық процестерді жүзеге асыратын құрал...

А) Компьютер Ә) Модем Б) Калькулятор В) Машина.

2. Бірінші ЭЕМ қай жылы жасалды және ол қалай аталды.

А) 1823, МИНСК Ә) 1946, ЭНИАК Б) 1951. ІВМ В) 1949, ЭНИАК

3. Қай сөйлем дұрыс.

А) Пернетақта- енгізу құрылғысы В) Принтер- енгізу құрылғысы

Ә) Пернетақта- шығару құрылғысы Б) Монитор- енгізу құрылғысы

4. Компакт дискілерді оқуға арналған құрылғы-

А) Сканер Ә) Плоттер Б) Прцессор В) СД-РОМ

5. Иілгіш дискетаны оқуға арналған құрылғы-

А) Принтер Ә) Дискжетек Б) Процессор В) СД-РОМ

6. Ақпаратты шығару құрылғыларын көрсетіңіз...

А) Монитор, принтер Ә) Монитор, тышқан

Б) Процессор, принтер В) Принтер, сканер.

7. Бағдарламау жасақтамалары қандай топтарға бөлінеді.

А) Жүйелік, қолданбалы,бағдарламау жүесі.

Ә) Жүйелік, әмбебап, қолданбалы

Б) Қолданбалы, бағдарламау тілдері, операциялық жүйелер

8. Комьютердің ішкі жадысының неше түрі бар?

А)Тұрақты, уақытша жадтайтын құрылғы

Ә)жедел, тұрақты жадтайтын құрылғы

Б)жедел, оперативті сақтайтын құрылғы

9. Дискілердің қандай түрлері бар?

А) иілгіш, қатты, жұмсақ Ә) иілгіш, қатты, компакт

Б) қатты, иілгіш,терте

10. Экранның төртбұрыштың қоршаулы аумағы...

А) Терезе Ә) Шартбелгі Б) Жұмыс үстелі В) Бума

11. Жұмыс столында жаңа бума құру әрекеті қалай

орындалады?

А) Қосымша меню-Создать-папку Ә) Қосымша меню Открыть-папку

Б)Негізгі меню-Создать- Папку

12. Кез келген команданы жылдам орындау үшін қолданылатын терезе бөлігі..

А) жұмыс алаңы Ә) тақырыптық қатар

Б) меню қатары В) құралдар тақтасы

13. WordPad мәтіндік редакторында файлдың типі қандай болады?

А).doc ә).bmp б).txt в).exe

14. Paint графиктік редакторында файлдың типі қандай болады?

А).doc ә).bmp б).txt в).exe

15. Paint графиктік редакторында үзінділерді еңкейту мен созу командалары қалай орындалады?

А) Үзіндіні белгілеу, қосымша меню- Отразить/ Повернуть

Ә) Үзіндіні белгілеу, негізгі меню- Отразить/Повернуть

Б) Үзіндіні белгілеу, қосымша меню- Растянуть/Наклонить

В) Үзіндіні белгілеу, негізгі меню- Растянуть/Наклонить

16. Өте кішкентай мәтіндік редактор қалай аталады?

А)Wort Pad Ә)Раіnt Б)Microsoft Word B)Блакнот

17. Компьютердің сандық ақпараттармен жұмыс істейтін қолтанбасы...

А) калькулятор Ә) Блакнот Б)Wort Pad B)Раіnt

18 . Компьютердің дыбыс жазуға арналған қолтанбасы...

А) Wort Pad Ә) Зувукозапись Б)Раіnt B) Блокнот