1. Төмендегі аталған топтың қайсысы еліміздегі бір жыл ішіндегі жасалынған игілікке басымдылық бере алады ?
Үй шаруашылығы
Фирмалар
Мемлекет
Үй шаруашылығы, фирмалар, мемлекет
Заңды тұлғалар
2. Нарықтық экономикада үй шаруашылықтары:
Өндірістік ресурстарға ие экономикалық агенттер
Тұтыну тауарлар мен игі қызметтерінің сатушылары
Игілектер мен игі қызметтердің негізгі өндірушілері
Өндірістік ресурстардың сатып алушылары болып табылады
Табыстар нарығындағы субъектілері
3. Үй шаруашылық шығындарының элементтерінің қайсысы ЖҰӨ құрамыны кіреді:
А) Таныс адамнан ұсталған автомобиль сатып алу В) Брокерден жаңа акциялар сатып алу
С) Коммерциялық банкте жинақ қарыздарын облигацияларын сатып алу
D) Жоғалған қаламның орнына жаңа қалам сатып алу Е) Барлық жауаптар дұрыс емес
4.Төмендегі түсініктердің қайсысы макроэкономикада оқытылады:
А) Жеке ұсыныс В) Экономикалық іс әрекет С) Экономикалық саясат
D) Фирманың активтері E) Жеке сұраныс
5. Макроэкономика пәніне дұрыс анықтамасын беріңіз:
А) Қоғамдағы шектеулі материалдық игіліктер мен қызметтерді тұтыну және қалыптасу туралы ғылым.
В) Төлем балансының тепе – теңдігін ,инфляция деңгейінің минимизациясын, экономикалық әрекетті бір көзқарастан тұрақты экономикалық өрлеудің жағдайын қамтамасыз етуін зерттейтін экономикалық ғылымның саласы
С) Кәсіпорын мен фирмаларға байланысты экономикалық және шаруашылық қатынастарының экономикалық ғылымның саласы
D) Жеке мүдделерді E) Жеке ұсыныс
Апта - 3
ОСӨЖ 5
Тақырып. Макроэкономикалық өлшемдер.
МақсатыНегізгі макроэкономикалық көрсеткіштер . Оларға жалпы түсінік беру. Ұлттық есепшоттар жүйесінің өзге көрсеткіштері. Таза ұлттық өнім, ұлттық табыс, жеке табыс, қолда бар табыстар туралыжалпы түсініктер беру. Атаулы және нақты айнымалыларды түсіндіру түсініктер беру
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
Жалпы ұлттық өнім және жалпы ішкі өнім: ұқсастықтары мен айырмашылықтары.
ЖҰӨ-ді есептеу әдістері
Табысты өлшеу: таза ұлттық өнім, ұлттық табыс, жеке табыс, қолданылатын табыс
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
№ 1 есеп.
Таза ұлттық өнімді есептеңіз.
Мұнда: ЖҰӨ - 125 000 мың тг, амортизация – 57500 тг.
Ж.Ұ.Ө - амортизация = Т.Ұ.Ө
№ 2 есеп.
Ұлттық табысты тап.
Мұнда: Т.Ұ.Ө - 129000 тг, жанама салықтар – 17000 тг.
Ұ.Т. = Т.Ұ.Ө - жанама салықтар.
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. ЖІӨ-ді табыс көзі бойынша есептеу:
А) Еңбек ақы+ренталық төлемдер+процент+пайда
В) Еңбек ақы+ренталық төлемдер+процент+пайда+амортизация+бизнеске жанама салық
С) С+Т+G+(X-M)
D) Барлық қосылған құндар Е) C+G+Y
2. Номиналды ЖҰӨ бұл:
А) Таза экспортты есептелмегенде барлық тауарлар мен кызметтердің жиынтық нарықтық құн
В) Инфляцияны есептегенде барлық тауарлар мен қызметтердің жиынтық нарықтық құны
С) Ағымдағы бағалар бойынша барлық тауарлар мен қызметтердің жиынтық нарықтық құны
D)Жоғарыдағы көрсетілгендер кірмейді Е) Ағымдағы бағалар бойынша барлық тауарлардың жиынтығы
3. Нақты ЖҰӨ төмендегі жолмен есептеледі:
А) Номиналды ЖҰӨ-нен амортизациялық шығындарды алу
В) Номиналды ЖҰӨ-ді өмір сүру құнының өсуіне көбейту
С) Номиналды ЖҰӨ- мен кызметтердің долларлық құндылығын қосу
D) Номиналды ЖҰӨ - нің ЖҰӨ дефляторына қатынасы
Е) Жоғарыдағы көрсетілгендер кірмейді
4. ЖҰӨ есептегенде екі жақты шот болады егерде:
А) Аралық өнімдерді кірістіреді
В) Жалпы инвестиция инфляция көлемімен ескерілмейді
С) Тауарлар мен шығндар ағымы бойынша нәтижелер тең болады
D) Экономистер классиктер ретінде қарастырылады
Е) Жоғарыдағы көрсетілгендер кірмейді
5. ТҰӨ-ге не кірмейді:
А) Табысқа салынатын салық бойынша төлемдер
В) Амортизациялық шығындар
С) Бөлінбеген пайда D) Таза экспорт Е) Ағымдағы тауарлар есебінен құрылған қосымша құн
ОСӨЖ 6
Тақырып. Макроэкономикалық өлшемдер.
МақсатыНегізгі макроэкономикалық көрсеткіштер . Оларға жалпы түсінік беру. Ұлттық есепшоттар жүйесінің өзге көрсеткіштері. Таза ұлттық өнім, ұлттық табыс, жеке табыс, қолда бар табыстар туралыжалпы түсініктер беру. Атаулы және нақты айнымалыларды түсіндіру түсініктер беру
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
Табысты өлшеу: таза ұлттық өнім, ұлттық табыс, жек табыс, қолданылатын табыс.
Нақты және номиналды ЖҰӨ.
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
№ 1 есеп.
ЖҰӨ - ді табысқа қарап есептеңіз.
Мұнда: Амортизация – 130 мың тг, Жанама салық -15 мың тг, Еңбекақы – 123 мың тг, Рента төлемдері – 10 мың тг, Процент – 5, Пайда – 80мың тг.
№ 2 есеп.
Таза ұлттық өнімді есептеңіз.
Мұнда: ЖҰӨ - 128 000 мың тг, амортизация – 59500 тг.
Ж.Ұ.Ө - амортизация = Т.Ұ.Ө
№ 3 есеп.
Ұлттық табысты тап.
Мұнда: Т.Ұ.Ө - 123000 тг, жанама салықтар – 12000 тг.
Ұ.Т. = Т.Ұ.Ө - жанама салықтар.
№ 4 есеп.
Жеке табысты есептеңіз.
Мұнда:Ұ.Т. – 3569000 тг, әлеуметтік сақтандыруға салынған салымдар – 123000 тг, корпорация пайдасы – 125000 тг, таза процент – 120000 тг, трансферттік төлемдер – 123500 тг, дивидендтер – 156000 тг.
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Ұлттық табысты анықтауда төмендегі көрсеткіштердің қайсысы қолданылбайды:
А) Корпарацияның пайдасын В) Еңбек ақы С) Мемлекеттік трансферттік төлемдер
D) Кәсіпкерлердің несиеге алған капиталы үшін төленетін проценттері Е) Жоғарыдағы көрсетілгендер кірмейді
2. Жеке табыс – бұл:
А) 1 жылда өндірілген тауарлар мен кызметтердің құны В) 1 жы ішінде үй шаруашылықтарымен алынған табыс
С) Салық төленгеннен кейін жеке тұтынуға мақсатталған барлық табыс
D) Белгілі бір ел ішінде жеке табыс көздерінен жинақ сомасы Е) ЖҰӨ-нен амортизацияны алу
3. Егерде номиналды ЖҰӨ көлемі бағалар деңгейі өссе, бұл кезде:
А) Нақты ЖҰӨ өзгерген жоқ В) Нақты ЖҰӨ көбейді, бірақ бағаға қарағанда аз деңгейде
С) Нақты ЖҰӨ қысқарды D) Бұл ақпарат нақты ЖҰӨ динамикасын анықтауға мүмкіндік бермейді
Е) Жоғарыда аталған жауаптар дұрыс емес
4. Жиынтық жеке инвестициялар ескеріледі:
А) ЖҰӨ табыстар ағымы бойынша есептегенде В) ЖҰӨ шығындар ағымы бойынша есептегенде
С) ТҰӨ шығындер ағымы бойынша есептегенде D) Орналасқан табысты есептегенде
Е) Жеке табысты есептегенде
5. Мысалы ЖҰӨ 500 млрд доллардан 600 млрд долларға дейін, ал ЖҰӨ дефляторы 125 доллардан 150 долларға дейін өсті. Бұл жағдайда нақты ЖҰӨ көлемі:
А) Өзгермейді В) Көбейеді С) Азаяды D) Бұл мәліметтер бойынша есептеледі
Е) Жоғарыда аталған жауаптар дұрыс емес
Апта - 4
ОСӨЖ 7
Тақырып. Макроэкономикалық өлшемдер.
МақсатыНегізгі макроэкономикалық көрсеткіштер . Оларға жалпы түсінік беру. Ұлттық есепшоттар жүйесінің өзге көрсеткіштері. Таза ұлттық өнім, ұлттық табыс, жеке табыс, қолда бар табыстар туралыжалпы түсініктер беру. Атаулы және нақты айнымалыларды түсіндіру түсініктер беру
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
ЖҰӨ дефляторы. Баға индексі.
Негізгі макроэкономикалық теңдестіктер.
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
№ 1 есеп.
Қолда бар табысты тап.
Мұнда: Жеке табыс – 690000 тг, салықтық төлем – 156000 тг, салықтық емес төлемдер – 123400 тг.
Жеке табыс сомасынан салықтық және салықтық емес төлемдерді алып тастасақ қолда бар табыс шығады.
№ 2 есеп.
Баға индексін тап.
Мұнда: Ағымдағы жылдың «тұтыну қоржынының» мөлшері – 2560000 тг, базалық жылдың «тұтыну қоржынының» мөлшері – 2480000 тг.
ағымдағы жылдың «тұтыну қоржынының» мөлшері
Баға индексі = *100
базалық жылдың «тұтыну қоржынының» мөлшері
№ 3 есеп.
Нақты Ж.Ұ.Ө тап.
Мұнда: Номиналды Ж.Ұ.Ө. – 1269000 тг, Баға индексі – 1,5,
Номиналды Ж.Ұ.Ө.
Нақты Ж.Ұ.Ө. =
Баға индексі
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Егер де номиналды табыс 8 % жоғарыласа, онда баға деңгейі 10 %-ке өссе, бұл кезде нақты табыс:
А) 2 % жоғарылайды В) 18% жоғарылайды С) 2 % төмендейді D) 18 % төмендейді Е) -2 % төмендейді
2. Инвестициялардың көлеміне не ықпал етеді:
А) Процеттік ставка деңгейі В) Технологиялық өзгерістер деңгейі С) Өндіріс құрал - жабдықтар
D) Жинақ деңгейі Е) Табыс деңгейі
3. 1929 жылы АҚШ-ң нақты ЖҰӨ көлемі710 млрд доллар құрады,1940 жылы 773млрд доллар.1929 жылы жан басына шаққандағы нақты ЖҰӨ көлемі-5820 доллар,1940ж-5553млрд доллар. Неліктен бірінші көрсеткіш жоғарылады,ал екінші көрсеткіш төмендеді:
А) Нақты ЖҰӨ көлемі көрсетілген мерзімі ішінде өскен елдердің экономикалық даму денгейінен бейнелейді, ал жан басына шаққандағы нақты ЖҰӨ, керісінше, төмендеген өмір сүру денгейін бейнелейді
В) Көрсетілген мерзім ішінде ел ұлы дағдарысты басынан кешірді, сондықтан көрсетілген көрсеткіштердің динамикасыештенені дәлелдемеді
С)Көрсетілген мерізім ішінде АҚШ тұрғындарының саны нақты ЖҰӨ-менсалыстырғанда нақты өсті
D)Бірінші көрсеткіш бейнелемейтін,жан басынашаққандағы нақты ЖҰӨ көлемі еңбек өнімділінің денгейін бейнелейді
Е)Нақты ЖҰӨ көлемі бағалардың өсуін бейнелейді, ал екінші көрсеткіш мұны бейнелейді
4. Көптеген экономикалық дамыған елдердің статистикасы нені көрсетеді:
А) ЖҰӨ-гі инвестиция үлесі және еңбек өнімділігінің өсу қарқыны арасында кері байланыс бар
В) Инвестицияларға бағытталған ЖҰӨ үлесі мен еңбек өнімділігінің өсу қарқыны арасында тығыз тікелей байланыс бар
С) Корпорация табысына және жоғары шекті салық ставкалары мен жеке табыстар инвестицияларға жағдай жасайды
Д) Жоғарыдағы жұмыссыздық кезінде жаңа жұмыс орындарын құру мүмкін болмайды
Е) Жұмыспен қамтылған жұмысшылар санының қысқаруы орташа еңбек өнімділігінің төмендеуіне
5. «Инъекция» түсінігіне төмедегілердің қайсысы жатады:
А) Инвестиция В) Жинақ С) Салық D) Импорт Е) Аталған
ОСӨЖ 8
Тақырып. Макроэкономикалық өлшемдер.
МақсатыНегізгі макроэкономикалық көрсеткіштер . Оларға жалпы түсінік беру. Ұлттық есепшоттар жүйесінің өзге көрсеткіштері. Таза ұлттық өнім, ұлттық табыс, жеке табыс, қолда бар табыстар туралыжалпы түсініктер беру. Атаулы және нақты айнымалыларды түсіндіру түсініктер беру
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
Атаулы және нақты айнымалылар.
Ұлттық табыс, жеке табыс, қолда-бар табыс.
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
№ 3 есеп
Егер ЖҰӨ (млн, теңге) = 5645, тұтыну = 3657, инвестициялар = 741, салықтар = 1910 болса, онда мемлекеттік сатып алулар тең болады:
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Төмендегі ЖҰӨ элементтер көлемінің қайсысына проценттік ставка деңгейіндегі өзгерістер неғұрлым әсер етеді:
А) Тұтыну шығындары В) Инвестициялар
С) Мемлекеттік сатып алу
D) Экспорт Е) Импорт
2. Белгілі бір ел ішінде экономикада өндірілген барлық ақтық тауарлар мен қызметтердің нарықтық құндылығы - бұл:
А) Таза ұлттық өнім В) Ұлттық табыс
С) Жеке табыс
D) Жалпы ішкі өнім Е) Тұтынушылардың баға
3. Табыстар тұрғысынан ЖІӨ есептеуде ең жоғарғы көлемді болып саналады:
А) Ренталық төлемдер В) Тауарлармен қызметтерді сатып алуға мемлекеттік шығындарға
С) Тұтыну шығындары D) Еңбекақы немесе жалдамалы жұмысшылардың компенсатциясы Е) Таза процент
4. Төмендегі шығындардың қайсысы ЖІӨ есептеуде инвестиция ретінде қарастырады:
А) Автомобиль зауытының компьютер сатып алуы В) ІВМ акцияларын хатшысының сатып алуы
С) Жаңа үй құрылысы D) Жаңа үй құрылысы және автомобиль зауытының компьютері
Е) ІВМ акцияларын сатып алу және үй құрылысы
5. Төмендегі аталған жағдайлардың қайсысы құрылымдық жұмыссыздықтың көрінісі болып табылады?
А) Жылы климатты жерге орналастыру үшін компьютерлік программисттің жұмыстан
шығуы
В) Қыста құрылысшының жұмыссыз қалуы
С) Экономикалық құлдырау кезінде автозавод жұмысшысының жұмыссыз қалуы
D) Сталевар- жұмысшыны роботпен алмастыру Е) Барлық жауаптар дұрыс
Апта - 5
ОСӨЖ 9
Тақырып. Макроэкономикалық тұрақсыздық. Жұмыссыздық және инфляция.
Мақсаты Экономикалық цикл және циклдық ауытқулардың себептері, фазалары, типтері түсіндіру.
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
Экономикалық циклдар
Циклдің түрлері
Циклдің фазалар
№2 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Экономикалық құлдыраудан шығу үшін классикалық экономисттер келесі шешімдерді қабылдайды:
А) Мемлекет көп мөлшерде ақша шығаруы тиіс В) Мемлекет шығындарды
С) Мемлекет салықтарды төмендету тиіс D) Мемлекет ешқандай шешім қабылдамауы тиіс
Е) Мемлекет несие көлемін өсіру керек
2. Экономикалық құлдырау кезінде аталған көрсеткіштерінің қайсысы төмендемейді:
А) Құнды қағаздар курсы В) Бір ай ішінде жасалған жұмыс уақытының жалпы ұзақтығы
С) Азық-түліктің сатылу көлемі D) Ұзақ мерзім пайдаланатын тауарлардың сатылу көлемі
Е) Инвестиция көлемі
3. Экономикалық цикл теориясында оқылады:
А) Фирманың,тұтынушының,мемлекеттің жоспарларын сәйкестендіру механизмі
В) Нақты ұлттық өндіріс көлемінің себептері
С) Экономиканың тұрақты тепе-теңдік өсуінің факторлары және шарттары D) Елдің ЖІӨ құрлымы
Е) Елдің сыртқы экономикасы
4. Рецессия кезінде, ең алдымен қысқартады:
А) Дәрі-дәрмек сатып алуға тұтынушылардың шығындары
В) Еңбек ақы деңгейі
С) Кәсіпкерлік пайда көлемі D) Тауарлар мен қызметтердіңді мемлекеттік сатып алу Е) Табыс деңгейі
5. Қысқа мерзімді циклдар немен байланысты:
А) Тұтыну нарығында тепе-теңдік қалпына келтіру В) Құрал жабдықтармен ғимараттарға сұраныстың өзгеруінде
С) Өндірістің техналогиялық әдістерінің өзгеріуімен D) Тұтыну мен жинақтың орташа бейімділігімен
Е) Тұтыну мен жинақты шекті бейімділімен
ОСӨЖ 10
Тақырып. Макроэкономикалық тұрақсыздық. Жұмыссыздық және инфляция.
Мақсаты Жұмыссыздықтың, инфляцияның мағынасын тісундіру.
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
Жұмыссыздыққа әсер етуші факторлар
Жұмыссыздықтың түрлері
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
№ 1 есеп.
Өту қарқынына байланысты жылдық инфляция деңгейі 7 – 10 % – ті құрап отыр. Бұл қандай инфляция түріне жатады?
№ 2 есеп.
Өту қарқынына байланысты жылдық инфляция деңгейі 245 – 265 % – ті құрап отыр. Бұл қандай инфляция түріне жатады?
№ 3 есеп.
Инфляция деңгейін тап.
Мұнда: Баға индексі 2002 жылы 115,7 болсын, 2001 жылы ол 119,5.
Инфляция баға индексі арқылы өлшенеді. Ағымдағы жылдың инфляция деңгейі мына формуламен есептеледі:
-
Инфляция деңгейі
|
=
|
Pa - Po
Po
|
100%
|
Pa – ағымдағы жылдағы орташа баға деңгейі
Po- өткен мерзімдегі орташа баға деңгейі
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Инфляцияның қандай түрі төмендегі сөз тіркесті дұрыс сипаттайды: “Неғұрлым көп ақшаға, соғұрлым аз тауар сатып алуға болады”
А) Өндіріс шығындарының өсуімен сипатталатын инфляция
В) Еңбекақының көтерілуімен сипатталатын инфляция С) Күтім инфляциясы
D) Сұраныс инфляциясы Е) Гиперинфляция
2. Күтпеген инфляцияның потенциалды тиімділігінің бірі:
А) Дебиторлардың пайдасы үшін қарыз берушілер мен дебиторлар арасындағы байлықтың қайта бөлінуі
В) Қарыз берушілердің пайдасы үшін қарыз берушілер мен дебиторлар арасындағы байлықтың қайта бөлінуі
С) Үй иелері жағдайының нашарлауы D) Нарықтағы проценттік ставканың төмендеуі
Е) Тұтынушылардың табысының төмендеуі
3. Инфляциялық күтім ықпал етпейді:
А) Нақты кассалық қалдықтардың сұранысы В) <> номиналды процент ставкасын
С) <> номиналды процент ставкасын D) Бағалар деңгейіне Е) Тұтынушылар табысына
4. Төмендегі аталған факторлардың қайсысы сұраныс инфляциясына әкелуі мүмкін:
А) Мемлекеттік бюджет тапшылығының өсуі В) Мұнайға бағалардың өсуі
С) Тұтынудың шекті бейімділігін төмедетуі D) Тұрғындардан алынатын табыс салығы ставкаларының өсуі
Е) Қажетті тауарларға бағалардың өсуі
5. Ұсыныс инфляциясы пайда болуы мүмкін:
А) Мемлекеттік бюджет тапшылығының өсуі нәтижесінде
В) Елдің төлем байланысы тапшылығының өсуі нәтижесінде
С) Еңбек ақы ставкаларының жоғарылауы нәтижесінде
D) Таза экспорттың өсуі нәтижесінде
Е) Импорттың өсуі нәтижесінде
Апта - 6
ОСӨЖ 11
Тақырып. Макроэкономикалық тұрақсыздық. Жұмыссыздық және инфляция.
Мақсаты Жұмыссыздықтың, инфляцияның мағынасын тісундіру.
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
1. Инфляция және ұсыныс шогы
2 Инфляциялық салық және сеньораж
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
№ 1 есеп.
Еркін баға белгіленетін нарықтық экономикаға қандай инфляция тән?
№ 2 есеп.
Басыңқы немесе жасырын инфляция реттелетін бағалар қолданылатын қандай экономикаға тән?
№ 3 есеп.
Инфляция деңгейін тап.
Мұнда: Баға индексі 2002 жылы 105,7 болсын, 2001 жылы ол 109,5.
Инфляция баға индексі арқылы өлшенеді. Ағымдағы жылдың инфляция деңгейі мына формуламен есептеледі:
-
Инфляция деңгейі
|
=
|
Pa - Po
Po
|
100%
|
Pa – ағымдағы жылдағы орташа баға деңгейі
Po- өткен мерзімдегі орташа баға деңгейі
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Күтпеген инфляциядан неғұрлым зардап шегетіндер:
А) Тұрақты номиналды табыс алатындар
В) Бағалар деңгейінің өсуімен салыстырғанда номиналды табысты баяу өсетін бағалар С) Ақша жинақтары бар адамдар
D) Бағалар төмен болған кезде қарыз беруші болып қалған тұлға Е) Барлық аталғандар
2. Антиинфляциялық саясат-бұл:
А) Жалпы баға денгейін қамтамасыз етуге бағытталған макроэкономикалық саясат
В) Бюджеттік тапшылықты қысқартуға бағытталған саясат С) Бағалар мен табыстарды реттейтін саясат
D) Жоғарыда аталған жауаптар дұрыс Е) Жоғарыда аталған жауаптар дұрыс емес
3. Инфляция қарқынның көрсеткіші ретінде елде қолданады:
А) Сыртқы сауда бағасының индексі В) Тұтыну бағалар индексі
С) Номиналды айырбас курсы
D) Валюталардың сатып алу қабілеттілік паритеті
Е) Ішкі сауда бағасының индексі
4. Әрбір елдің экономикасындағы негізінен кездесетін инфляция түрлері:
А) Балансыланған, күтпелі,баяу В) Күтпелі, балансыланған, қалыпты С) Қарқынды, баласыланған, күтім
D) Балансыланбаған, қарқынды, күтпелі Е) Баяу, күтпелі
5. Инфляциялық шиелініске қарсы саясаттың элементтерін таңдаңыз:
А) Ақша реформасын өткізу нәтижесінде сұраныстың қысқаруы
В) Бюджет тапшылығының қысқаруы
С) Бағалар мен еңбек ақыны тоқтату тұрғындар табыстарын шектеу D) Несиенің қымбаттауы
Е) Бюджет тапшылығының өсуі
ОСӨЖ 12
Тақырып. Макроэкономикалық тұрақсыздық. Жұмыссыздық және инфляция.
Мақсаты Макроэкономикалық тұрақсыздық., жұмыссыздық және инфляция деңгейін, есептеу жолдарын осы сабақта студентерге түсіндіру және есептер шығару арқылы мысалдарды шешу.
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
Жұмыссыздық пен инфляция арасындағы байланыс.
Филлипс қисығы
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
№ 1 есеп.
Өту қарқынына байланысты жылдық инфляция деңгейі 8 – 10 % – ті құрап отыр. Бұл қандай инфляция түріне жатады?
№ 2 есеп.
Өту қарқынына байланысты жылдық инфляция деңгейі 240 – 265 % – ті құрап отыр. Бұл қандай инфляция түріне жатады?
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Экономикалық құлдырау себебінен жұмысынан айырылған адам қандай категорияға жатады:
А) Фрикциондық жұмыссыздар
В) Құрылымдық жұмыссыздар
С) Циклдық жұмыссыздар
D) Тұрақты жұмыссыздар
Е) Аталғандардың барлығы кірмейді
2. Циклдік даму процесінде :
А) Жұмысбастылық деңгейі нақты ЖҰӨ көлемі бағытында өзгереді В) Жұмыс бастылық үнемі қысқарады
С) Жұмыс бастылық деңгейі наминалды, ЖҰӨ көлемі бағытында өзгереді
D) Бірыңғай жауап беруге болмайды Е) Жұмыс бастылық үнемі өседі
3. Болашақта жұмысқа орналасатын адам қандай категорияға жатады:
А) Жұмыссыздар қатарына түседі В) Жұмыспен қемтамасыз етілгендер қатарына жатады
С) Жұмыс күші қатарыны кірмейді D) Толық жұмыспен қамтамасыз етілмеген болып қаралады
Е) Жұмыс іздеуден үзген ретінде қаралады
4. Еңбек нарығының басты реттеушісі болып жұмыс күшінің бағасы танылады:
А) Классикалық
В) Кейнсиандық
С) Нео классикалық
D) Монетористік
Е) Нео кейнсиандық
5. Көрсетілген әлеуметтік құбылыстардың қайсысы мемлекеттің әлеуметтік саясатының
А) Кедейлік маштаптардың қысқаруы
В) Өмір сүру деңгейін жоғарлату
С) Табыстардың тепе тең бөлінуі
D) Экономиканың тұрақты дамуы
Е) Еңбек нарығын оптимизациялауерекшеліктерін анықтайды:
Апта - 7
ОСӨЖ 13
Тақырып. Ұлттық табыс:өндіру, бөлісу. Тұтыну.
Мақсаты Тұтыну, жинақ ақша қорлары мен инвестициялар.,Мемлекеттік бюджет және мемлекеттік борыш. Сауда операциялары, капитал шығыны туралы білімдерін кеңейту.
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
1. Негізгі макроэкономикалық теңдестіктер
2. Тауарлар мен қызметтерді өндіру. Өндіріс факторлары.
3. Ұлттық табысты өндіріс факторлары бойынша бөлу
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
Есеп № 1.
Фирма өнімін Р – 25 тг бағасымен айына – 25000000 дана сатады, жұмысшыларына w – 16000 тг жалақысын төлейді және капиталды r – 256000 тг аренда бағасына жалдайды. Табыстың бөлінуін анық көрсету үшін капитал тек үй шаруашылығына тиесілі деп қарастырамыз. Яғни үй шаруашылығы капиталды арендаға береді, өзінің жұмыс күшін сатады.
Фирманың мақсаты пайда табу. Оның пайдасы былай есептеледі:
П = P*Y – WL –RL
Пайданың өндіріс факторларына қалай байланысты екенін анықтау үшін өндірістік функцияны қолданамыз:
Y = F ( K, L) П = P* F ( K, L) – WL –RL
Есеп № 2.
MPL – тап.
Мысалы:
W – 123000 тг, Р – 230000 тг.
Фирма пайдасын максималдау үшін еңбектің шекті өнімі нақты жалақыға тең болғанша жұмысшыларды жалдайды:
MPL =W / Р W / Р –нақты жалақы.
Есеп № 3.
Экономикалық пайданы есепте.
Мүнда: MPL – 266000, L – 258, MPК – 200000, К - 268000.
Фирма өндіріс факторлары үшін төлем жасағаннан кейін өзінде қалатын табыс экономикалық пайда деп аталады. Экономикалық пайда мынаған тең:
Экономикалық пайда = Y - ( MPL* L) + (MPК* К).
Y = ( MPL* L) + (MPК* К) + экономикалық пайда
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1. Тұтынудың шекті бейімділігі – бұл:
А) Жиынтық табысқа қатынасы В) Табыстардың өзгеруімен болған тұтыну шығындарының өзгерісі
С) Белгілі бір табыстар деңгейіндегі тұтыну шығындарының көлемін сипаттайтын қисық
D) Тұтыну шығындар өнімінің орналысқан табыс өсіміне қатынасы
Е) Жиынтық табыстың жиынтық тұтынуға қатынасы
2. Жеке тұтыну функциясының «табалдырық деңгейінің» нүктесінде:
А) Жинақ табысқа тең В) Табыс тұтынуға тең С) Жинақ тұтынуға тең D) Тұтыну инвестицияларға тең
Е) Жинақ инвестицияға тең
3. Төмендегі аталған қатынастардың қайсысы кері байланысты бейнелейді:
А) Тұтыну шығындары мен орналысқан табыс арасындағы қатынас
В) Инвестициялық шығындар мен проценттік ставка
С) Жинақ пен тұтыну ставкасының деңгейі арсындағы қатынас
D) Инвестициялық шығындар мен ұлттық табыс арасындағы қатынас Е) Жинақтың арасындағы қатынас
4. Егерде орналасқан табыс көлемі азайса, бұл кезде:
А) Тұтыну шығындарымен жинақ өседі В) Тұтыну шығындары өседі, жинақ қысқарады
С) Тұтыну шығындары азаяды,жинақ өседі D) Тұтыну шығындарымен жинақ азаяды Е) Табыс деңгейі
5. Инвестициялардың көлеміне не ықпал етеді:
А) Процеттік ставка деңгейі В) Технологиялық өзгерістер деңгейі С) Өндіріс құрал - жабдықтар
D) Жинақ деңгейі Е) Табыс деңгейі
ОСӨЖ 14
Тақырып. Ұлттық табыс:өндіру, бөлісу. Тұтыну.
Мақсаты Тұтыну, жинақ ақша қорлары мен инвестициялар.,Мемлекеттік бюджет және мемлекеттік борыш. Сауда операциялары, капитал шығыны туралы білімдерін кеңейту.
№1 тапсырма
Сұрақтарға жауап беріңіз
Классикалық мектептің тұтыну функциясы теориясы
Тұтыну және қор жинағы. Тұтынуға және қор жинағына шекті бейімділік
№2 тапсырма
Есептерді шешендер
Қолда бар табысты тап.
Мұнда: Y – 136000 тг, T – 126000 тг.
Табыстың салық төлемдерін өтеуден қалған бөлігі қолда бар табыс деп аталады.
Yd = Y-T Yd – қолда бар табыс.
Есеп № 2.
Табысты есептеңіз.
Мұнда: Тұтыну (С) - 98000 тг, Қор жинағы (S ) – 75600 тг.
Тұтыну (С) + Қор жинағы (S ) = Табыс (Y)
№3 тапсырма
Тест сұрақтарға жауабы табыңдар
1Келесі көрсеткіштердің қайсысы жиынтық шығындардың функциясын құрайды?
А) Тұтыну, инвестициялар және тауарлар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу
В) Тұтыну, инвестициялар, мемлекеттік трансфеттік төлемдер және таза экспорт
С) Тұтыну, инвестициялар, таза экспорт және қызметтерді мемлекеттік сатып алу
D) Тұтыну, инвестициялар, мемлекеттік трансфеттік төлемдер, таза экспорт, тауарлар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу
Е) Инвестициялар, мемлекеттік трансфеттік төлемдер, таза экспорт, тауарлар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу
2. Капитал тұтынуына аударым– бұл:
Таза инвестиция
Таза шетел инвестиция
Амортизация
Жалпы инвестиция
Жеке табыс
3.Ұлттық табыс көлеміне не кірмейді:
Достарыңызбен бөлісу: |