Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

71 
Мезгілі жетіп туған балаларда шел майы жақсы дамыған. 
Сондықтан, олардың денесі дҿңгеленген томпақ болып келеді 
де, шабындағы, тізесіндегі, шынтағындағы тері қатпарлары 
терең болады. Бҧл ерекшеліктердің тері асты шел майының 
қорғаныс жҽне тағамдық заттардың қоры жҧмысын атқаруда 
маңызы ҿте зор. 3 айлық балада кіндік тҧсында шел майының 
қалыңдығы 6–7 мм, бір жаста – 10 мм, 10 жаста – 7 мм болып 
келеді. 
Қыз балаларда, ҽсіресе, жыныстық даму кезеңінен 
бастап, ер балаларға қарағанда, шел майы артық дамыған. 
Ерте жастағы балалардың шел майы қатпарларының 
қалыңдығы кеуде де (бҧғананың ҥстінде) 1,5–2 см, іштің 
бетінде 2–2,5 см, иықта 1,6 см, ортан жілік тҧсында 3–4 см-ге 
дейін барады. 
Тері асты шел майын тексеру ҥшін қарау жҽне пальпа-
ция жҥргізіледі. Қарағанда, тері асты шел майының даму 
дҽрежесін жҽне орналасуының бірқалыптылығын болжап, 
шеткі ісіктерді, олардың орналасқан жерін анықтауға болады. 
Пальпация (сипау):
теріге қарағанда тереңірек сипап, 
тексеріп баға береді. Оң қолдың бас бармағымен сҧқ 
саусағының арасына теріні жҽне тері асты шел майын ҧстап, 
осы қыртыстың қалыңдығын тҿмендегідей ҿлшейді. Тері асты 
шел майының қалыңдығын кезекпен анықтайды екі жақ бетте, 
тҿстің жиегінің екі жағынан екінші қабырға аралықта, екі 
жақтан кіндік тҧсында, санның жҽне қардың ішкі бетінде, 
арқада – жауырын аралығында.
 
Тері асты шел майының қалыңдығын калипермен 4 тері 
қыртысының (бицепс, трицепс ҥстінде, жауырын астында, 
мықын сҥйегінің ҥстінде) қалыңдығы бойынша анықтаған 
жҿн 
(26-в сурет). 
Нормотрофияның
белгілері Г. Н. Сперанский бойынша 
(27- сурет).
1. Дене салмағы, ҧзындығы, дене мҿлшері қалыпты жҽне 
олардың дҧрыс дамуы. 
2. Тері таза, нҽзік, қызғылт барқыт тҥстес, тінінің тургоры 
жҽне кілегей қабықтарының тҥсі жақсы, бҧлшық еттің 
серпінділігі, қаңқасы жақсы дамыған. 
3.
Асқа тҽбеті жақсы, ас қорытуы жҽне қабылдауы 
қалыпты, нҽжісі қалыпты. 
4.
Ішкі мҥшелерінің патологиялық ауытқулары жоқ 
5.
Жҧқпалы ауруларға қарсылығы жақсы. 
6. Жҥйке - іс ҽрекеті жақсы дамыған. 
Гипотрофия
– кҿбіне іштен туа немесе пайда болған 
ауруларға байланысты ҽртҥрлі зат алмасудың бҧзылуына, 
ферментопатияға, даму ақауларына байланысты пайда 
болады. 
Гипотрофияның 3 дҽрежесі бар: 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: