Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	363/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 359 360 361 362 363 364 365 366 ... 772

tusipkaliev pediatria

І сатысы – ентікпе байқалмайды, науқас толық компенсацияланған. ІІ сатысы – қан айналымының бҧзылуы денеге салмақ тҥскенде ғана байқалады. ІІІ сатысы
ІV сатысы – ҥлкен қан айналым шеңберінде тоқырау, ―миокардтық тозу‖ белгілері айқын білінеді. V сатысы

9.2.3. МИТ РАЛЬД Ы ТАРЫЛ У
Сол жақ атриовентрикулярлық тесіктің тарылуы, ҽдетте ревматизм тектес болады.
Ауру ҧзақтығы 2 жылға созылады. Ер балаларға қарағанда, қыз балаларда жиі кездеседі.
Гемодинамикалық тҧрғыдан қарағанда, жайсыздау болып келеді, ҿйткені барлық
салмақ кҿп уақыт бойы сол жҥрекшеге тҥседі. Атриовентрикулярлы тесіктің тарылуы
(―бірінші кедергі‖) қанның сол жҥрекшеге қҧйылуына қарсылық білдіріп, сол жҥрекшеде
қысымды жоғарылатып, оның миокардының гипертрофиялануына ҽкеліп соқтырады. Бҧн-
дай компенсациялау механизмі қанның тарылған тесіктен ҿтуін жеңілдетеді. Сол жҥрекше
қысымының ҥдей тҥсуі ҿкпе веналары мен капиллярларда қысымның ретроградты
артуына (веноздық, посткапиллярлы ҿкпе гипертензиясы) ҽкеліп соқтырады. Китаев реф-
лексі (сол жҥрекшеде қысымның артуы функциональды ―екінші кедергі‖ жауап ретінде
ҿкпе артерияларының тарылуы) басында қорғасын ретінде (ҿкпе капиллярларында қысым-
ның шектен тыс артуынан сақтайды) байқалып, келешек ҿкпе артериясында қысымның
кҥрт жоғарлауына ҽкеліп соқтырады да, артериялық прекапиллярлық ҿкпе гипертензиясы
дамиды. Бҧның нҽтижесінде ҿкпе тамырларында морфологиялық ҿзгерістер, олардың
склерозы (органикалық ―екінші кедергі‖), тҧрақты ҿкпе гипертензиясы жҽне оң бҿлігінің
дилатациясы, оң қарынша шамасыздығы (бауыр ҿсуі, аяғы іседі, іш шемені) пайда болады.
А.Н. Бакулев, Е.А. Дамир (1955) ҿкпелік жҽне жҥйкелік айналымның (циркуляция-
сының) бҧзылыстарының жіктелісі бойынша митральды тарылуды 5 сатыға бҿледі.
І сатысы
– ентікпе байқалмайды, науқас толық компенсацияланған.
ІІ сатысы
– қан айналымының бҧзылуы денеге салмақ тҥскенде ғана байқалады.
ІІІ сатысы
– кішкене қан тоқырауының бастапқы белгілері ғана байқалады.
ІV сатысы
– ҥлкен қан айналым шеңберінде тоқырау, ―миокардтық тозу‖ белгілері
айқын білінеді.
V сатысы
– дистрофилиялық саты, қан айналымы бҧзылыстарының Н.Д. Стражеско,
В.Х. Василенко жіктелісінің 3 дҽрежесіне сҽйкес келеді.
Ҧзақ уақыт бойы митральды тарылуда науқас балалардың шағымы болмайды.
Тарылудың ерте белгісі ентікпе, ҿкпе гипертензиясы дамығанда цианоз ҥдейді. Бҧл ақауға
тҽн ―митральды кҿбелек‖ балаларда сирек жҽне ҽдетте 3-5 сатылы тарылуда байқалады.
Бҧған дейін беттің цианозды қызыл шырайлығы (―митральды қызыл шырай‖), акроцианоз,
қҧлақ қалқанының цианозы кҿңіл аударады. Науқастардың дене дамуы, қалыс қалады.
Одан ҽрі жҥректің соғуына, жҥрек аумағының ауыруына шағымданады. Қан тҥкіру жҽне
ҿкпеден қан кету балаларда сирек кездеседі. Ақаудың ІV сатысында науқастарда сҽл ғана
зорланғанда ентікпе, жҥрек аймағының ауыруы, жҥрек соғуы, жҿтел, қан тҥкіру, дене
жҽне жыныс дамуы қалып қалады. 5 (терминальды) сатысы балаларға ҿте сирек кездеседі.
Ақаудың І-ші сатысында
жҥрек шекарасы кҿбіне жоғары қарай ҥлкейеді (сол
жҥрекшенің ҥлкеюі), жҥрек ҧшы тҧсында жҽне бесінші нҥктеде І тонның орташа акценті,
қан ағысының тарылған тесіктен ҿтуіне пайда болатын, сол жақ қырынан жатып ауаны
шығару сатысында тынысын тоқтатқанда жақсы естілетін, денеге салмақ тҥскенде арта
тҥсетін диастолалық шу естіледі. Сол жақ 2-ші қабырға аралықта ІІ тонның акценті

368
анықталады. ЭКГ-да сол жҥрекшенің миокардының гипертрофиясының бастапқы
белгілері болады. Рентгенограммада ҧзақ уақыт жҥрек мҿлшері қалыпты болып қалады,
веноздық тоқырау байқалады.
ІІ-ші сатысында
шағымдар кҿбейеді, демікпе ҧстамасы (―митралльды демікпе‖)
байқалуы мҥмкін. Бҧл демікпенің дағдылы жҥрек демікпесінен айырмашылығы, сол
қарынша емес, сол жҥрекшенің ҽлсіздігінен пайда болады, окпе шеменің ―митральды
демікпенің‖ табиғи жалғасы болып келеді жҽне ҽр ҧстама баланың ҿміріне қауіп туғызуы
мҥмкін. Жҥрек мҿлшері ҧзақ уақыт бойы қалыпты болады немесе сҽл ғана ҥлкейеді,
сондықтан, жҥрек томпағы кеш пайда болады. Жҥрек ҧшының тҥрткісі ҽлсірейді,
жҥректің оң бҿлігіне шектен тыс салмақ тҥскеде жҥрек тҥрткісі артады. Ҿзіне тҽн
аускультациялық кҿрсеткіштер бар: қатты 1 шапалақ тҽрізді І тон, ІІ тоннан кейін пайда
болатын жҽне мҥшелі сҿз шығаратын (―бҿдене ырғағы‖) ашық қос жармалы қақпақтың
ашылу тоны, ҿкпе артериясында 2 тон кҥшейеді.
ЭКГ-да сол жҥрекшенің миокардының гипертрофиясының белгісі байқалады.
Рентгенограммада – веноздық жҽне артериялық ҿкпе гипертензиясының белгілері болады,
сол жҥрекше ҥлкейеді.
Ақаудың ІІІ-ші сатысында
жҥрек шекаралары жоғарыға жҽне оңға қарай кеңейеді.
Жҥрек ҧшының аймағында диастолалық діріл – ―мысық пырылы‖ (тарылған тесік арқылы
ҿткен қан дірілі) анықталады. Аускультация жасағанда жҥрек ҧшында І тон ҿкпе артерия-
сында ІІ тон кҥшейеді, қос жармалы қақпақтың ашылу тоны жҽне тҧтас диастолалық шу
естіледі. ЭКГ-да сол жҥрекше жҽне оң қарынша миокардының гипертрофиясының
белгілері байқалады. Рентгенограммада веноздық жҽне артериялық тоқырау белгілері
айқын білінеді, сол жҥрекшенің жҽне оң бҿліктерінің ҥлкейгені байқалады.
Ақаудың ІV-ші сатысында
аускультациялық ҿзіне тҽн митральды тарылудың кҥйі
(сазы) сақталады. Бірақ ҿкпе гипертензиясы ҥлкен болғанда жҽне жҥректен қан айналу
тҿмендегенде, тарылудың айқындылығына қарамастан, диастолалық шудың ҧзақтығы
кішірейеді. ЭКГ- да екі жҥрекшенің жҽне оң қарыншаның дистрофиясының жҽне
гипертрофиясының белгілері анықталады. Эхокардиографияда қос жармалы қақпақтың
алдыңғы жабылу жалдамдығының тҿмендеу, алдыңғы жарманың амплитудасының
кішіреюі, оң қарынша жҽне сол жҥрекшенің диаметрінің ҥлкеюі митральды жармалардың
қалыңдап, ҿзгеруімен қосарланып байқалады.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 359 360 361 362 363 364 365 366 ... 772