Диагноз критериялары
.
Диагностиканың бірінші деңгейі «сепсис» диагнозын
қоюда кҿп қиындықтар кездеседі, ҿйткені, сепсис бірнеше жылдар бойы зерттелгенмен,
қазіргі уақытта педиатриялық тҽжірибеде медицина талаптарына сҽйкес келетін
диагноздың ортақ келісілген клиникалық жҽне лабораториялық критерийлары жоқ. Бірақ,
бҧл жағдайдың бірқатар объективті себептері бар. Олардың арасынан ЖТН ерте (туа
біткен) сепсисінің ерекшелігін, яғни ана ағзасында немесе плацентадағы біріншілік
инфекция ошағының науқаста болмауын айта кету керек.
Екінші ерекшелікке балаларда бірқатар жҧқпалы (пневмония, менингит, энтероколит
жҽне т.б.) жҽне жҧқпалы емес (мысалы, респираторлы дистресс синдромы, тҧқым
қуалайтын аминоациндуриялар жҽне т.б.) ауыр сырқаттарда жҥйелі қабыну реакциясы
(ЖҚР) синдромының анықталуы мҥмкін.
17-КЕСТЕ.
СЕПСИСТЕГІ ПОЛИМҤШЕЛ ІК ЖЕТІСПЕУШІЛІКТІҢ КЛИНИКАЛЫҚ
ЖӘНЕ ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ КРИТЕР ИЯЛАРЫ
(R. BALR және авторлармен бірге, 2001ж.)
Мҥшелер
жҥйесі
Мҥшелік жетіспеушілік шектері
Клиникалық
Лабораториялық
Респираторлы
Тахипноэ, ортопноэ, цианоз,
ОЖЖ немесе РЕЕР
РаО
2
<70 мм с.б.б.
SaO
2
<90 %
PaO
2
FiO
2
<300
Бҥйректік
Олигурия, анурия
Креатинин жоғарылауы
Бауырлық
Сарғаю
Гипербилирубинемия, АСТ, АЛТ,
ЛДГ сілтілі фосфатазаның
жоғарылауы, гипоальбуминемия,
протромбиндік уақыттың улғаюы.
Жҥрек-
қантамырлық
Тахикардия, гипотензия,
Аритмиялар, ЖСЖ/орташа ҚҚ,
гемодинамикалық қолдау
қажеттілігі
ЦВД, ДЗАА ҿзгереді, лақтыру
фракциясының тҿмендеуі, жҥрек
шығаруының (лақтыруының)
тҿмендеуі
Гемокоагуляция Қан кетулер, тромбоздар
Тромбоцитопения лейкоциттер
мҿлшерінің ҿзгеруі – протромбин-
дік уақытының ҧзаруы немесе
АЧТВ. С-протеиннің тҿмендеуі.
Асқазан-ішектік Асқазан-ішектік қан кетулер, аш
шекттің инфарктісі немесе
ишемиясы, акалькулезді
холециститтер, жедел панк-
реатит, энтеральді тамақтану
мҥмкіндігі болмаса
Амилаза, липазаның жоғарылауы
206
Неврологиялық Сананың бҧзылысы, есте сақтау
қабілетінің бҧзылысы, тежелу,
деменция, психоз.
Эндокринді
Дене салмағын жоғалту
Гиперликемия, гиперлипедемия,
гипоальбуминемия
Иммунды
Нозокомиальді инфекция
пирексиясы
Лейкоцитоз,Т-лимфоциттер
субпопуляцияның бҧзылысы.
Клиникалық белгілердің арасынан табылған 5 белгі, септикалық процесстің дамуын
жоғары дҽрежедегі мҥмкіндікпен дҽлелдейді. Іріңді-қабыну ауруымен науқастанған
адамда осы белгілердің 3 (ҥшеуі) анықталуы, сепсис диагнозын жоғары дҽрежелі
дҽлелдікпен қоюға мҥмкіндік береді. Осы синдромдарға жататындар: 1) 3 кҥннен асқан
фебрильді қызба; 2) ОЖЖ қызметінің терең зақымдалу синдромы; 3) жайылмалы
склерема; 4) некроз дамуымен ҿтетін геморрагиялық синдром; 5) шок.
Сепсистің болжамды диагнозының критерийлері деп аталатын клиникалық
критерийлер тізбегі. Оларға 7 синдром кіреді – ҧзақ мерзімді гипертермия немесе
гипотермия, брадикардиямен қосарланған немесе брадикардия дамуымен ҿтетін
микроциркуляция бҧзылыстары, СДР жҽне пневмонияға байланыссыз дамитын тыныс
бҧзылыстары, ҥдемелі ісіну, геморрагиялық жҽне сарғаю синдромдары, спленомегалия.
Қорыта келгенде, қазіргі уақытта отандық жҽне шетелдік неонатология клиникасын-
да ЖТН сепсисі диагнозының нақты жоғары арнамалы жҽне лабораториялық критерийле-
ры жоқ екеніне кҿз жеткіземіз. Сонымен, сепсис диагнозы клиникалық болып қала бермек,
жҽне оған ретроспективті талдау мен дҽлелдемелер қажет (оның нақтылығын тексеру).
Сепсис диагностикасы туралы қазіргі уақыттағы тҥсінік негізінде, неонатальды
кезеңдегі ауруды 2 жағдайда болжау қажет:
1. Бала ҿмірінің алғашқы 3 (ҥш) тҽулігінде ауыр инфекциялық токсикоз бен ЖҚР
синдромдары болған жағдайда оларға жататындар:
Ҧзақ мерзімді (3 кҥннен аса) қызба (>38
о
С) немесе ҥдемелі гипотермия (<35,5
о
С)
пневмония, І типтегі тыныс бҧзылысының синдромы жҽне аспирация белгілері болмаған
жағдайдағы ҥдемелі тыныс жетіспеушігінің дамуы; ҥдемелі гемодинамика бҧзылыстары,
ҽсіресе емге кҿнбейтін гипотензия.
Гиперлейкоцитоз >14х10
9
/л немесе лейкопения <4х10
9
/л, нейтрофильді индекс 1>0,3,
тромбоцитопения (<100х10
9
/л), дамып келе жатқан ПМЖ, инфекциялық-токсикалық
шоктың белгілері.
Жасы 3 кҥннен асқан ЖТН-де «сепсис» диагнозын болжау біріншілік инфекциялық-
қабыну ошағы (қоршаған ортамен байланысты) жҽне жоғарыда айтылған ЖҚР
белгілерінің ішінен 3 (ҥшеуі) анықталған жағдайда мҥмкін. Жҽне де, бҧл жағдай
антибактериальді емнің жҽне емді шаралар кешенін тез бастауға негіз болады.
Бірақ, сепсис диагнозының қазіргі уақытқа дейін клиникалық диагноз болып
есептелеуін ескерсек, мерзімі 5 кҥннен 7 кҥнге дейінгі уақытта оны ретроспективті тҥрде
дҽлелдеп немесе жоққа шығарған дҧрыс. Инфекция ошағын санациялаумен қатар, ЖҚР
белгілерінің жойылуы жҽне де ЖҚР -дың клиникалық кҿрінісімен инфекция арасындағы
байланыстың жоқ болуы, «сепсис» диагнозына қарсы дҽлел бола алады жҽне
диагностикалық ізденісті жалғастыруды талап етеді.
Диагностиканың ІІ сатысы этиологиялық диагностика болып табылады. Оған бірін-
шілік жҽне метастаздық, пиемиялық ошақтардан алынған бҿлінді мен гемокультураның
микробиологиялық зерттеулер жатады. Гемокультураның оң нҽтижелері (бактериемия)
сепсистің диагностикалық белгісі болып саналмайды, ҿйткені бҧл нҽтижелер кезкелген
бактериальді инфекциялық ауруларда байқалады. Бірақ, бактериемияның дҽлелденуі
процесстің этиологиясын анықтауда жҽне антибактериальді емнің таңдалуында ҥлкен
орын алады.
207
Қоршаған ортамен жанасатын адам денесінің локустарына жҥргізілген микробиоло-
гиялық зерттеу нҽтижелері сепсистің этиологиялық диагнозында, егер де олар біріншілік
іріңді-қабыну ошақтары болып табылмаса ескерілмейді. Сонда да осы орталардың
микробиологиялық зерттелуі дисбақтериоздың дҽрежесі мен сипатын бағалауда аса қажет,
ҿйткені, ол ҿз кезегінде сепсистің бірден-бір кезегінде белгісі жҽне науқас ағзасының
иммунды жауабының ҽлсіреуін кҿрсетеді. Бҧл – диагностиканың ІІ деңгейі, оның мақсаты
– гомеостазды сақтауға қатысатын маңызды жҥйелердің қызметтік белсенділігін бағалау
болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
