529
развития компенсаторных возможностей слепых и слабовидящих детей – это
восполнение недостатка зрения тактильными ощущениями. Одним из инструментов
развития осязания и является тактильная книга. Она предназначена для наглядно-
практического восприятия ребенком предметов окружающего мира. Работа с книгой
подразумевает активное и эмоциональное общение ребёнка и взрослого. В чем
уникальность и ценность тактильных книжек? С их помощью ребенок получает знания
не только о форме предмета, но и его фактуре. Основная задача тактильной книги – дать
слепому ребенку и любому другому реальные представления об окружающем его мире
и сделать это наиболее интересными, простыми и доступными для него способами, что
делает ее незаменимой в анализе предметов окружающей действительности, а затем
помочь ребенку изобразить эти предметы. С ее помощью можно изобразить даже такие
крупные и мелкие предметы, которые невозможно обследовать руками в настоящем
виде. Яркие цвета, четкие цветные контуры и контрасты привлекают ребенка
использовать остаток зрения и упражнять совместную работу глаз и рук. Наличие в
книге пуговиц, молний, шнурков помогает детям развивать мелкую моторику рук.
Тактильные книги разделяются на два вида: дидактические книги – в помощь
обучению, предметные, тематические, игровые и ассоциативные – книги-сказки,
сюжетные.
Часто при самостоятельном просмотре книги, дети акцентируют своё внимание
не столько на сюжете, сколько на рассматривании понравившихся поверхностей,
поэтому при проведении занятий с детьми необходимо учитывать этот момент. Очень
важно при создании рукодельных книг продумывать детали, позволяющие незрячим
детям воспринимать издания достоверно: четкость воспроизведения персонажей,
колорит и фактуру материала, насыщение книг элементами, развивающими моторику
рук, несущими глубокий познавательный эффект.
Работа с книгой подразумевает активное и эмоциональное общение малыша и
взрослого, иначе ребенок механически перелистывает страницы, не останавливаясь на
их рассматривании, либо воспринимает сюжет фрагментарно. Только многократное
обследование аппликационных изображений приводит к полноте, отчетливости,
прочности формирующихся у ребенка представлений. Читая книгу, ребенок может
узнать сказку, познакомиться с животными, с предметами домашнего обихода, с
различными инструментами. Когда ребенок нащупывает мелкие предметы и
поверхности из различных материалов, на ум его ассоциативно приходят настоящие
предметы и вещи, которые создаются при помощи ткани, дерева, камней, поделочной
массы, меха и др. Некоторые материалы издают звуки: они шелестят, шуршат или
хрустят. Ребенок может искать предметы, спрятанные в углублениях или кармашках
книги, и, найдя какой-либо предмет, испытывать радость.
Можно сделать следующий вывод: тактильные книжки совершенно необходимы
для занятий с детьми дошкольного и младшего школьного возраста. Детям, которые
освоили бы эти книжки в раннем возрасте, стало бы легче и интереснее учиться в школе.
Их мир изначально мог бы стать интереснее и богаче. Книги, изготовленные своими
руками, обязательно помогут детям узнать много нового, развить навык осязания, а
главное, тактильные книги доставят радость совместного общения и творчества.
530
Литература
1. Плаксина Л.И. Программа специальных коррекционных учреждений
2. Гаврина С.Е. Кутявина Н.А. Методические рекомендации.
3. Мамайчук И.И. Психологическая помощь детям с проблемами в развитии.
4. Ермаков В.П.Основы тифлопедагогики.
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІЛЕРГЕ ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ САЛТ-ДӘСТҮРЛЕРІН
КӨРСЕТУ АРҚЫЛЫ ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ
Ибраева Куляш Муратбековна, Ахметова Гульмира Байгунусовна
«Еркетай»балабақшасы КМҚК
Жас ұрпаққа білім мен тәрбие беретін оқу орындарына қойылатын талап – тәуелсіз
еліміздің азаматын тәрбиелеу, жастардың ұлттық сана-сезімін ояту, ұлттық мәдениетке
деген сүйіспеншілік көзқарастарын қалыптастыру. Ал ұлттық тәрбие берудің ең басты
жолы – ұлттық қадір-қасиетті дәріптеп, ана тілімізді сақтап, мәдениетімізді дамыту.
Тәуелсіз еліміздің алдына қойған жаңа мақсаттар мен талаптардың бірі – балалардың
бойына патриоттік сезімді қалыптастыру. Бұл тұрғыда мектепке дейінгі балаларға қазақ
этнопедагогикасы арқылы патриоттық тәрбие берудің ерекшелігі маңызды орын алады.
Жас ұрпаққа патриоттық тәрбие берудің негізгі идеялары Елбасының «Қазақстан
-2030» стратегиялық Жолдауында «Олар... күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы, өз елінің
патриоттары болады» делінсе, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында
«Білім беру жүйесінің басты міндеттері: азаматтық пен елжандылықты, өз Отаны –
Қазақстан Республикасына деген сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді
құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, әлемдік және отандық мәдениеттің
жетістіктеріне баулу, қазақ халқы мен республиканың басқа халықтарының тарихын,
әдет-ғұрпы мен дәстүрлерін зерделеу, мемлекеттік тілді, орыс, шетел тілдерін меңгеру»
деп атап өтілген.
Осыған орай, бүгінгі күні жас ұрпақты мәдени мұралар арқылы патриоттыққа
тәрбиелеу, өз халқының тегін, салт-дәстүрін, тілін, білімін меңгерген, мәдениетті, адами
қасиеті мол шығармашылық тұлға етіп қалыптастыру – заман талабы, қоғам қажеттілігі.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев былай деп атап өткен
болатын: «Қазақстандық отаншылдық сезімін тәрбиелеу – білім берудің мектепке
дейінгі жүйесінен жоғарғы оқу орнына дейінгі орталықтарда, барлық ұйымдарда
көкейкесті болып табылады. Балаларды Отанды, туған жерді, өзінің халқын сүюге
тәрбиелеу – мұғалімнің аса маңызды, аса жауапты да қадірменді парызы».
Сонымен бүгінгі күннің жаңару бағыты – жалпыазаматтық және ұлттық
құндылықтардан сусындаған, ұлттық дүниетанымы, мінез-құлқы қалыптасып, жан-
жақты жетілген парасатты азаматтар тәрбиелеп шығару. Ұлттық дүниетаным мен мінез-
құлық, сезім ұлттық салт-дәстүрлерден көрініс береді. Ата-бабаларымыз өздерінің сан
ғасырлар бойы ұлы тарихында жас ұрпаққа тәрбие берудің бай тәжірибесін жинақтап,
өзіндік салт-сана мен әдет-ғұрпын, дәстүр-рәсімдерін қалыптастырды. Бұлар -
