Жастар саясаты бойынша SWOT-талдау

Ішкі істер бөлімінің негізі көрсеткіші Түпқараған ауданының жағдайдың тұрақтануы, қылмыспен күрес және құқық бұзушылықтың жолын кесу.

1 кесте – Басқа жылдармен салыстырғанда Түпқараған ауданы бойынша қылмыстардың тіркелуінің динамикасы

Жалпы әр жылдарда қылмыс санының өсуі, аудан көлемінде соңғы жылдары халық саның өсуімен түсіндіруге болады, мысалы соңғы кездер Ақшұқыр және С.Шапағатов елді-мекендеріне халықтың көп шоғырлануы, көшіп келуі.

Халықтың 10 мың санына шаққанда қылмыс санының деңгейі
ІІБ-і	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
Түпқараған АІІБ-і	49,1%	92,3%	86,2%

2014 жылы қылмыс санының деңгейі 2012 жылмен салыстырғанда 37,1 пайызға өскені байқалады..

Атап айтқанда; «Құқықтық тәртіп», «Қару», «Заңсыз келуші», «Мигрант», «Қаңғыбас», «Тұрмыс», «Қадағалау», «Жасөспірім», «Абайлаңыз балалар», «Қауіпсіз жол», «Такси», «Контрафакт», «Іздестіру», «Пәтер», «Заңсыз айдаушы», «Допинг», «Канал» және «Мак» атты бірнеше жедел-профилактикалық іс-шаралар өткізілді.

Аталған шаралар барысында Түпқараған аудандық ішкі істер бөлімімен ауданның криминогендік жағдайдың тұрақтануына, қылмыспен күрес және құқықбұзушылықтың жолын кесуге, анықтауға бағытталған біршама жұмыстар атқарылды.

2013 жылы жалпы қылмыс санының ашылуы 53,2 пайызға, яғни барлық қылмыс санының өсуімен түсіндіріледі.

4 кесте Аудандағы криминогендік жағдайдың көрсеткіші

Түпқараған АІІБ қоғамдық қауіпсіздік қызметкерлері, халық арасында қызметінің беделін көтеру, азаматтармен тығыз сенімді қарым-қатынас құру, сонымен қатар қызмет көрсететін аймақтарында құқық бұзушылықтың алдын алу бағытындағы жұмыстарын жандандыру мақсатында, нақты профилактикалық шаралар ұйымдастырылуда.

Түпқараған ауданы көлемінде жол-полициясы қызметкерлерінің шаттық саны қаралмаған, сол себепті жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету, жол ережесін бұзушыларды анықтау әкімшілік полициясы бөлімшесіне тапсырылған.Сол себепті қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, учаскелік полиция инспектоларының қызмет атқаратын аумағында жол қауіпсіздігін патрульдеу қарастырылған.

Жол қауіпсіздігі

2014 жылы 2012 жылмен салыстырғанда ЖКО –сы 21,4% -ға, өлім 66,6 %-ға өскен, ал дене жарақатын алу фактілері 9,2% -ға төмендеген.

5 кесте Жол көлік оқиғалар саны

Жалпы авариялық ахуал туғызатын жергілікті маңыздағы тас жолдардың қатарына Ақтау-Форт-Шевченко және Ақтау-Қаламақас тас жолдары болып саналады.

Жол көлік оқиғаларының алдын-алу мақсатында тас жолдар бойына 3 билборд орналастырылған, сонымен қатар аталған тас жолдарды Маңғыстау облыстық ІІД-нің жол патрульдік батальонының қызметкерлерімен қамтамасыз етілген.

5 кесте - аудандағы автокөлік жолдарының хал-ахуалы

6 кесте – ЖКЕ бойынша анықталған құқық бұзушылықтар динамикасы

Жалпы 2012 жылмен 2014 жылға қарағанда барлық жол көлік ережелерінің азаюы, соның ішінде автокөлікті масаю күйінде жүргізу, қарсы бағытқа шығу және жылдамдықты шамадан тыс арттыру бойынша көрсеткіштер төмендеген.

Себебі, қазіргі таңда ІІБ-нің қызметінде радар құралы жоқ, сонымен қатар бұрыңғы жол полиция тобының қызметкелерінің қысқарып, жалпы универсалды полиция құрамына кіргенімен түсіндіріледі.

Браконерлікпен күрес

Каспий бассейні аумағында балық пен балық өнімдерін заңсыз аулауды және айналымын анықтауға, алдын алуға және жолын кесуге бағытталған жедел-профилактикалық іс-шарасы өткізілуіне байланысты ІІБ-і қызметкерлерінен құралған топ құрып, Түпқараған ауданына қарасты «Қаражанбас», «Сартас-Кездесу», «Кызыл-Өзен- Саура-Аралды», «Форт-Шевченко-Асан», «Ащымұрын», «Досхана», «Бөрлі», «Жығылған» теңіз жағалауындағы мекендерге рейд ұйымдастырылды.

Мақсаты Каспий теңізінің Маңғыстау облысына тиесілі аумағында заңсыз балық аулау фактілерін анықтау, жолын кесу, басқада балық өнімдерін контрабандалық жолмен өткізуді анықтау, балық қорларын қорғауды қамтамасыз ету, браконьерлікке қарсы күресу болып табылады.

Түпқараған ауданының бір айырмашылығы табиғи және техногенді төтенше жағдайға қауіпті жерде орналасқан. ТЖ жататын қатты жер сілкінісі, апаттық қаупі бар мекеме Қаражанбас мұнай кен орынының аумағының солтүстік Каспий теңізінің жағалауының су басуы, қатты дауылды жел, эпидемии, эпизотии және т.б. ошагы.

2014 жылы өрт оқиғаларының 2012 жылға қарағанда көбейуі 0,39% байқалуда. Негізгі өрт себептері – электро қондырғыларының орнату және қолдану ережесінің бұзылуы. Көп тіркелген өрт оқиғалары тұрғын үймен автокөліктерде. Айта кетсек Түпқараған ауданы Таушық және Ақшұқыр, Сайын Шапағатов селоларында Мемлекеттік өрт сөндіру қызметтері жоқ.

Жазғы суға түсу мауымында қолайсыз жағдайларды азайту мақсатында бір қатар шаралар ұйымдастырылып және іс жүзінде өткізілді. Ұйымдастырылып және іс жүзінде өткізілген 217 рейд және бақылау патрулі, 2013 жылы -213, 2012 жылы - 220, 19 лекция, 550 оқушылардан астам, ауданымыздағы суға түсу орындарында суға түсу қауіпсіздік ережелерін жөнінде, 13 интерактивтық сабақтар өткізілді. Жергілікті газет бетіне және орталық радио рубкалардан «суға түсу қауіпсіздік ережелері» жөнінде қағидалары күніне 3рет жіберіп отырды.

Төтенше жағдайларды алдын алу мақсатында бір қатар іс-шаралар ұйымдастырылды:

Болуы мүмкін төтенше жағдайларды алдын алу мақсатында Қаражанбас

кен орынында 2 дамба (үзындығы 46,6 км) Каспий теңізінің қатты толқынына қарсы орнатылған.

Түпқараған ауданы бұрын жоспарланған 240 дана мобилизациондық жеке

қорғану құралдарының 240 данасы сатып алынды.

Халыққа Төтенше жағдайлар кезінде қорғану және іс-әрекеттерді үйрету

үшін іс-шаралар ұйымдастырылды, табиғи апаттар және аварияларда жылдам жұмыс атқару мақсатында, 2014 жылдың басынан «Көктем-2014», «Қыс-2014», «Қорғау-2014», Республикалық оқу-жаттығулар өткізілді. Осы мақсатта қазіргі заманғы оқыту мен техникалық құралдар пайдаланып отыр.

Сонымен қатар, аудан әкімінің бекітілген жоспары бойынша Терроризмге қарсы орталығымен тактикалық-арнайы жаттығулармен командалық-штабтық жаттығулар өткізілуде.

Азаматтық қорғаныс саласындағы негізгі нормативтық және нормативтік база құрылған. Инженерлік және медициналық халықты қорғау, радиациялық, химиялық нармативтік құқықтық және әдістемелік құжаттарға сәйкес жоспарланған және қолданыста жүзеге асырылған.

Қабылданған шаралар нәтижесінде 2012 жылмен салыстырғанда 0,16 пайыз Төтенше жағдайлар саласында, 0,04 пайыз қазаболған, 0 пайыз зардап шекендер саны азайғаны байқалады.

қызметтердің нормативтік және құқықтық қолдау жеткіліксіз көрсету;

әлсіз материалдық-техникалық қамтамасыз ету және басқару органдарының оқытуы, ұйымдастыру бойынша куштер және азаматтық қорғаныс іс-шараны жүзеге әлсіз асыру;

қорғаныс техниканың негізгі іргетасы 1990 жылға дейін жинақталған және одан астам 25-30 жыл жұмыс істеуде. Түпкіліктің әрдайын ескеруі, жабдықтармен тетіктердің және гидроизоляцияның бұзылуы жер асты суларының агрессивті сипатын көрсету әкеліп согады.

Түпқараған ауданындағы автомобиль жолдарының желісі облыстық, аудандық маңызы бар және қалаішілік, селоішілік жолдардан тұрады. Жолдардың жалпы қашықтығы 364 км, оның ішінде , облыстық маңызы бар жолдар – 259 км-ді, аудандық маңызы бар жолдары – 72 км-ді, қалаішілік, селоішілік жолдар 33 км-ді құрайды. Түпқараған ауданындағы жолдардың қарқындылығы 1000 км-ге 2,7 км-ді құрайды.

Аудандық маңыздағы автожолдар 72 км болса, афальтбетон жабындысы төселген 22 км, немесе 30,6 %, қиыршық тас жабындылы 43 км немесе 59,7 % және 7 км немесе 9,7 құрайды.

Сондай-ақ, қала және ауылішілік автомобиль жолдарының ұзындығы 33 км құрайды, оның барлығы асфальтталған.

Жоғарыда көрсетілген ауданның аудандық маңызы бар және қала және селоішілік автомобиль жолдарына ағымдағы жөндеу және күтіп ұстау жұмыстарына аудандық бюджеттен 2012-2015 жылдары аралығында 115,9 млн.теңге қаржы бөлінген болатиын. Оның ішінде: 2012 жылы - 15,0 млн.теңге, 2013 жылы - 15,0 млн.теңге, 2014 жылы - 18,0 млн.теңге, 2015 жылы - 82,915 млн.теңге.

Сонымен қатар, аудандық маңызы бар және елді мекендерінің автомобиль жолдарын салуға, күрделі, ағымдағы жөндеуге және күтіп ұстауға, сондай-ақ жобалық-сметалық құжаттамаларын жасақтауға облыстық, аудандық бюджеттерден 2014 жылы - 643,2 млн. теңге бөлініп, уақытылы игерілді.

Ұзақ уақыттан бері күрделі жөндеу жұмыстарының болмауынан және аудандағы қарқынды дамудан көлік қатынасының тым көбейіп кеткендігінен жергілікті маңыздағы қала және селоішілік автомобиль жолдардың көлік жүретін бөлігі де, инженерлік құрылымдары да тозған болатын. Асфальт жамылғылы жолдардың 40 пайызы күрделі және орта жөндеуді қажет етеді.

«Жол картасы» мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде 2009 жылы Таушық селоішілік автомобиль жолдарын жөндеу жұмыстарына – 50,0 млн.теңге қаржы есебінен 3,3 км жолы пайдалануға берілді. Сонымен бірге аталған селоішілік жолдың құрылыс жұмыстарына - 59,8 млн. теңге қаржы қаралып, 2 км асфальт жамылғысы жол салынды.

Ақшұқыр ауылішілік автомобиль жолының құрылысы 2014 жылы 20,0 млн.теңгеге басталып, 2015 жылы - 227,4 млн.теңге (3,7 км) қаржы бөлініп, аталған жол пайдалануға берілді.

Сайын ауылынан ауылішілік 4 км автомобиль жолын салу үшін ЖСҚ жасақталып, 2016 жылы құрылыс басталау жоспарланған болатын.

Аудандық маңыздағы автомобиль жолдарының инфрақұрылымын дамыту мақсатында «Форт-Шевченко-Тамшалы» автомобиль жолы, «Сұлтан-Епе», «Шақпақ Ата» қорымдарына және «Саура шатқалы» автомобиль жолдарының құрылысын салу үшін ЖСҚ жасақталып, мемлекеттік сараптамадан оң қорытындысы алынды.

Сондай-ақ, Форт-Шевченко қаласы, Қызылөзен, Ақшұқыр селоларының индустриалды аймақтары және Баутин, Аташ елді мекендерінің автомобиль жолдарының құрылыстарын салуға жобалық-сметалық құжаттамалары жасақталып, мемлекеттік сараптамадан оң қорытындысы алынды.

Ауданда облыс орталығы Ақтау қаласына қатынайтын 3 маршрут қызмет атқарады. Атап айтқанда «Ақтау-Таушық-ТаушықАқтау», «Ақтау-Ақшұқыр-Ақшұқыр-Ақтау», «Ақтау-С.Шапағатов-С.Шапағатов-Ақтау»

Бұл аталған жолаушылар тасымалы Маңғыстау облысының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы арқылы ұйымдастырылады. Ауданда автобус тұрағы жоқ. Осыған байланысты аудан орталығы Форт-Шевченко қаласынан сыйымдылығы 50 орын автобус тұрағының құрылысының ЖСҚ жасақтау үшін 2015 жылы жобалық іздестіру жұмыстары жасақталды. 2016 жылы ЖСҚ жасақталса, 2017-2018 жылдар аралығында автотұрақтың құрылысы аяқталады деп жоспарлануда. Қазіргі таңда аталған маршрутты жүргізуге тілек білдіруші жеке кәсіпкерлердің болмауынан «Ақтау-Форт-Шевченко-Форт-Шевченко-Ақтау» маршруты тоқтап тұр.

Теңіз жолдары.

Ауданда Баутин порты жұмыс істейді. Баутин порты – теңіз операцияларын қолдау базасы ретінде пайданылып, мұнай өндіруші компаниялар үшін жүк (жабдықтар, құрылыс материалдары, жанар-жағармай материалдары және т.б.) ауыстырып тиеуді жүзеге асырады. Баутин портында негізінен Каспий теңізінің айдынын игерумен айналысатын компаниялардың кемелері орналасқан.

Портта 2003 жылы «Теңіз Сервис» серіктестігінің тау жынысын түсіру бойынша айлақ кешені пайдалануға берілді. Сондай-ақ, порт аумғында «Аджип ККО» серіктестігінің өндірістік базалары мен «Ақтау халықаралық теңіз сауда порты» РМК-ның «Баутин жүк ауданы» бөлімшесі орналасқан. Қуаттылығы жылына 60 кеме болатын кеме жөндеу зауыты пайдалануға берілген.

Бұдан басқа, Сартас шығанағының жағалаулық инфрақұрылымын дамыту, теңіз операцияларын қолдау базаларын кеңейту және Түпқараған және Маңғыстау аудандарының (Таушық, Шетпе ауылдары) шикізат аумақтарынан құрылыс материалдарын жеткізудің жылдамдығы мен арақашықтығын қысқарту арқылы айлақтар салу мен жер бетіндегі коммуникацияларды дамыту арқылы перспективалары бар.

Әкімдікке ведомстволық мемлекеттік мекемелердің ішінде, соның ішінде аудандық, ауылдық округтерде 2011 жылдан бастап байланыс операторлары бөлген IP-VPN желілерін жалға алу арқылы әкімдіктің орталық серверіне қосылатын жергілікті желілер орнатылды.

Бүгінгі күнге «Е-лицензиялау» ақпараттық жүйесін енгізілді, оның аясында жергілікті атқарушы органдардың барлық лицензиялары мен мейлінше талап етілетін рұқсат беру құжаттарын электрондық пішінге көшірілді.

Әкімдік қызметкерлерінің компьютерлеріне және серверге вирусқа қарсы бағдарламалар сатып алынып, орнатылды.

Аудан әкімінің өңір деңгейінде облыс әкімдігімен бейне селекторлы кеңестерді өткізу мүмкіндіктерін қамтитын бейнеконференциялық байланыс жүйесі құрылып, жұмыс істеуде.

Аудандық барлық мемлекеттік мекемелерде электронды құжат айналымның бірыңғай жүйесі енгізілген.

Аудан әкімдігінің ресми сайты әзірленіп, жұмыс істейді.

Телекоммуникация және байланыс.

Халық саны 1000 адам және одан артық болатын облыстың барлық елді мекендері 100% мобильді байланыс қызметімен қамтамасыз етілген.

Облыстағы ауылдық елді мекендерде «Қазпошта» АҚ-ның 7 пошта байланыс бөлімшесі жұмыс істейді.

Ақпараттық инфрақұрылым, телекоммуникация және байланыс бойынша SWOT-талдау:

Түпқараған ауданы орындалған мердігерлік құрылыс жұмыстарының көлемі 2013 жылы 17261,0 млн теңгені құрады, бұл 2014 жылдың деңгейінен 1,1 есе асып түседі.

Түпқараған аудандарында құрылыс жұмыстары белсенді дамуда..Негізгі беталыс ретінде тұрғын үй құрылысын қаржыландыру жүйесіндегі түбегейлі өзгерістерді атауға болады. Жеке тұрғын үй салушылар негізгі рөл ойнай бастады, 2013 жылы жеке тұрғын үй салушылардың үлесі 61% құрады. Бюджет қаражаты есебінен қаржыландыру 2013 жылы 371 млн. теңгені құрады. Салынған тұрғын үй көлемінің мейлінше артуы ауданында байқалады.

2013 жылы жалпы ауданы 22206 мың шаршы метр болатын 135 тұрғын үй пайдалануға берілді, бұл 2012 жылмен салыстырғанда 28,3 %-ға аз. Аудан бойынша тұрғын үйді пайдалануға беру 2013 жылғымен салыстырғанда 39,1%-ке , 2014 жылы -23% өскен.

«Қолжетімді тұрғын үй - 2020» бағдарламасының шеңберінде республикалық бюджеттен кезекте тұрғандар үшін тұрғын үй салу (жалдамалы тұрғын үй) бағытына 248 млн 792 мың теңге бөлінді.

Кезекте тұрғандарға жалдамалы тұрғын үй салу аясында: Форт-Шевченко қаласында 48 пәтерлік тұрғын үйді пайдалануға берілді.

Ауданға электр энергиясын тасымалдау «МРЭК» АҚ-ның және «Түпқараған электр жүйесі» МКК, «Коммуналдық қызмет» МКК жүйелерімен іске асырылады. Жаңа көтермелеу станцияларын салу, жүйені қайтадан жаңалау, жаңа жүйелер жүргізу – бүгінгі күннің бірден-бір өзекті мәселесі болып табылады.

2002 жылдан бастап түбекте мұнай өндіруші кәсіпорындар мен оларға қызмет көрсетушілердің көбеюіне электр энергиясына деген сұраныс артты.

Аудандағы электр жүйелерінің ұзындығы 2059,5 км, оның ішінде 0,4 квт – 489,7 км; 6-10 квт – 1569,8 км. 1704 км электр жүйесі яғни жалпы жүйенің 82,7 пайызы 1990 жылға дейін салынған, қалғандары 1990-1995 жылдары іске қосылған. Электр энергиясымен жабдықтау жүйелерінің бойында қуаты 40,5 мың квттық 358 трансформаторлық көтермелеу станциялары бар.

Энергия сыйымдылығының көрсеткіштерін азайту үшін электр энергиясының коммерциялық есептеудің автоматтық жүйелерін енгізу қаралған. Бұл жүйе іске қосылған кезде энергияның ысырапталуы 9,71 дан 8,6 ға азаятын болады. Жаңа замандық техникалар мен құралдарды қолдану, өндірістік процестерді оңтайландыру арқылы электр энергиясының нормадан тыс шығындалуын азайтуға болады.Жаңа жүйе ауданға енгізілуде, алдымен Қаражамбас, Қаламқас, Доңға кен орындарындағы, Баутин поселкесіндегі ірі тұтынушыларға жақын жерлерге 10 көтермелеуші станциялар қойылды. Алда осындай станциялар Ақшұқырға, Форт-Шевченкоге, Қызылөзенге қойылатын болады.

Егер халық санының өсуін, жаңа өндіріс орындарының дамуын, инфрақұрылымдық жобалардың іске асуын есептейтін болсақ 2015 жылға ауданға 230 мвт, 2015 жылдан кейін 450-500 мвт электр энергиясы қажет болады. Баутин поселкесінде 110 кВтық жоғары кернеулі көтермелеу станциясы бар. Осы жерде әрқайсысының қуаты 25000 квт болатын 110 кВтық екі трансформатор орнатылды. Бұл жоба 2006 жылы бітті. 2009 жылы Таушықта қуаттылығы 35/10 кВ жаңа көтермелеу станциясы салынды, төрт КТП-10/0,4 кВ ауыстырылды, 180 кден аса сым жаңадан жүргізілді, 400 тірек қойылды, Доңға-Таушық-Қуйбышев жүйесі бағытында 35 кВтық жоғары кернеулі электр жүйесінің құрылысы басталды. Жобаның іске асуы Майерск Ойл, Казтрансойл компанияларының, көптеген карьерлердің дамуына, әлеуметтік нысандардың салынуына мүмкіндік ашты. «Жол картасы» бағдарламасының шеңберінде Қызылөзен ауылының ток бағандары ауыстырылды. 2005 жылдан бері Форт-Шевченко қаласының солтүстік бөлігіндегі жаңадан салынған тұрғын үйлерге, 2007 жылы Қ. Сыдиықов көшесіне, 2008 жылы солтүстік батыс пен оңтүстік бөлікке, 2015 жылы Форт-Шевченко қаласындағы жаңадан салынған IV-V кварталға электр желілері тартылды. 2014 жылы Сайын ауылының 1143 жер телімін тоқ көзімен қамту нысаны іске қосылды. Таушықта электр жүйелерін кеңейту де 2005 жылдан басталды, 140 үйге ток тартылды. 2015 жылы Ақшұқыр селосының 230 тұрғын үйі, Халықаралық әуежай қосалқы станциясынан Сайын Шапағатов елді мекенінің V- VІ кварталдарына арналып 10 Кв әуе желісімен тоқ тарату қондырғысы орнатылды. Сайын Шапағатов селосына резервті ІІ-әуе желісі жүргізіліп тоқ тарату қондырғысы орнатылды. Ақшұқыр селосындағы Сәрсенов көшесіндегі тоқ көзімен қамтылмаған 50 тұрғын үйді тоқ көзімен қамту нысанының құрылысы жүргізілуде.

Қазіргі сәтте Toshiba компаниясы «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-мен бірге, электр энергиясын өндіру 20-дан 42 МВт-қа дейін кеңейтілетін ЖЭС салу үшін Түпқараған ауданында, Форт Шевченко қаласына жақын жерден жер учаскесін бөлу мәселесін шешуде.

Сондай-ақ, осы ауданда «SWP» ЖШС іске асыратын, қуаттылығы 42 МВт ЖЭС салу жоспарлануда.

«Energy Worldwide Holding» компаниясы облыстың Қарақия және Маңғыстау аудандарында жалпы қуаттылығы 100 МВт ЖЭС салуды жоспарлауда.

Форт-Шевченко қаласы әкімінің 10.01.2014 жылғы №03 шешімімен «Evrasian invest group» ЖШС-не 5 жыл мерзімге 100 га жер учаскесі бөлінді.

«БОГАРТ» ЖШС (бұдан әрі – Серіктестік) «Маңғыстау облысының «Форт Шевченко қаласында қуаттылығы 50 МВт ЖЭС-ын салу» жобасын әзірлеуге кірісті. Серіктестік ЖЭС-ның құрылысын 2017 жылдың соңына дейін аяқтауды жоспарлауда, бұл ЖЭС-ын EXPO – 2017 объектісі ретінде экспонаттауға мүмкіндік береді.

Аудан бойынша бұл жылу қазандықтар орталықтандырылмаған яғни барлығы автономды түрде жылытылады.

Форт-Шевченко қаласындағы көппәтерлі тұрғын үйлерді жылумен жабдықтау «Каспий коммуналдық қызметі» МКК-ны жылумен қамтамасыз етіледі.

Аудан орталықтарында және ауылдық елді мекендерде жылу көзі ретінде автономды қазандықтар мен газ қазандары қолданылады. Оларды орталықтандырылған жылумен жабдықтауға ауыстыру экономикалық тиімсіз.

Коммуналдық меншіктегі жылу желілерінің жалпы ұзындығы - 9 км. Желілердің тозуы 80% құрайды.

«Каспий коммуналдық қызметі» МКК-ның балансындағы жылу қазандықтар 2006 жылдары қолданысқа берілген. Оларды біртіндеп ауыстыру жолында 2014 жылы 5 жылу қазандығы алынса, 2015 жылы 3 жылу қазандығы алынды.

2010-2013 жылдар аралығында жылу құбырларын жөндеуге бюджеттен қаражат қаралмаса, 2014 жылы 11,0 млн.теңге бөлініп, жылу жүйелерінің 3,7 км шақырымы ауыстырылды.

Қалалық жердегі сумен жабдықтау. Өңір шөлейтті аймақта орналасқан, су ресурстары өте аз. Облыстың табиғи байлықтарын игеру, экономиканың қарқынды дамуы үшін жеткілікті жағдай құру сапалы судың көп көлемін қажет етеді. Бүгінге ауданның тұщы суға деген қажеттілігі негізінен «Түпқараған су жүйесі» МКК-ның су тұшыту қондырғыларымен ауыз су қамтамасыз етіледі.

Ауданда Форт-Шевченко қаласы бар.

Қала халқының орталықтандырылған сумен жабдықтауға қол жетімділігі 70,5%-ды құрайды.

Қаладағы коммуналдық меншіктегі су құбыры желілерінің жалпы ұзындығы 52,8 км-ді құрайды. Су құбырларының желілері 2015 жылы тапсырылды.

Егер 1 тұрғынның тұтынатын су көлемін алар болсақ, ол Ақтау, Жаңаөзен қалаларымен салыстырғанда 2,5 есе кем. 1 тұрғын күніне 38 л су тұтынады. Ауданда қазіргі есеп бойынша 22137 адам бар. Тұтынылатын судың жалпы көлемі 783940 л/тәуләк немесе 784 куб.м.

Ауданда жер асты су көздері де бар.

Кетік су көзі тәулігіне 93 куб м су береді, Форт-Шевченко, Баутин, Аташ елді мекендерінің тұрғындары негізінен осы су көзін қолданады.

Сәубет су көзі Қызылөзен селолық округінің жерінде тұр, тәулігіне 820 куб м су бере алады. Сәубетте 14 скважина қазылған. Суды тұрғындар егіншілікке қолданады, 4 скважинаның суы ГОСТ талаптарына сай емес.

Қызылөзен, Таушық елді мекендері маңында үлкен су көздерінің қоры анықталған. Таушықта осындай тәулігіне 68,88,924 куб м су бере алатын үш су көздері бар.

Су құбырларының көпшілігі 20-25 жыл бұрын іске қосылған, олардың жиі апатқа ұшырауы судың ластануына, су берудің жиі кідіруіне, судың бейтарап жоғалуына, түптеп келгенде электр энергиясының есепсіз шығындалуына әкеліп соқтырады. Осы себептерден 1 куб м судың өзіндік құны жоғары. Ауыз су бағдарламасының аясында Форт-Шевченко қаласы, Баутин селосына 86,8 шқ. су жүйесі жүргізіліп, халыққа пайдалануға берілді. Баутин поселкесінде теңіз суын тұшытатын «Баута» су зауыты тозуына байланысты істен шығып тұр.

«Ақтау-Ақшұқыр-Сайын Шапағатов» селоларына дейінгі 500 Ø магистралды су құбырының құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді.

Сайын Шапағатов селосында ұзындығы 90 км құрайтын ауылішілік су құбырының құрылысы жүргізілуде, құрылысы 2016 жылдың ІІ-жарты жылдығында аяқталып, пайдалануға беріледі деп жоспарлануда. Қазіргі таңда 2000 куб су резервуарының құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді.

Тұрғын үй қоры. Аудандық тұрғын үй қорының жалпы ауданы 2013 жылдың қорытындысы бойынша 710,4 мың шаршы метрді, оның ішінде жеке меншік 99,5% құрайды.

Тұрғын үй қорының көп бөлігі – 1960-1970 жылдары салынған панелді, блокты және кірпіш үйлер.

Кондоминиум объектілерінің (көп пәтерлі үйлердің) жалпы саны 31 объектіні (3875 шаршы метр) құрайды, осы тұрғын үйлер кондоминимум обьектісі болып тіркелген. Қазіргі кезде 10 нан астамы немесе 35,4%-ы күрделі жөндеудің кейбір түрлерін жүргізуді қажет етеді және 2 жеке бір қабатты тұрғын үй тұру үшін жарамсыз үй ретінде бұзуға жататын апатты үйлер болып табылады.

Шатырларға байланысты аса ауыр жағдай Форт-Шевченко қаласында орын алуда. Соңғы жылдары жауын-шашынның мөлшері артты. Үйлердің шатырларының конструкциялары қорап тәрізді және нөсер жаңбыр жауған жағдайда бассейнге айналады. 80-100 мм диаметрде жасалған суағарлар судың жақсы ағуына мүмкіндік бермейді, соның нәтижесінде 6 көппәтерлі үйлердің шатырлары қапталмаған. Үйлердің қасбеттері мен кіреберістері де ағымдағы жөндеу жүргізуді қажет етеді.

Күрделі жөндеуді қажет ететін кондоминиум объектілерінің үлесінің төмендеуі «Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасы» аясында жүргізілуде.

Мәселен, 2013 жылы Форт-Шевченко қаласында көппәтерлі 1 тұрғын үй күрделі жөндеуден өтті.

Түпқараған ауданы жерінің көлемі бойынша облыста бірінші орынға ие және ол 852805,2 гектарды құрайды. (71%).

Жер санаттары тұрғысынан, аудан аумағынан негізінен жайылымдық жерлер табысталған, ауыл шаруашылығы жерлерінің жалпы ауданы 601238,7 гектар (71%), оның ішінде жайылымдық жерлер гектар 567997,8 (66,6%), егістік жер 146,0 гектар, көп жылғы ағаштар 16,0 гектар, тыңайтылған жерлер 15,0 гектарды құрайды.

Су көзінің тапшылығына байланысты егістік жерлер аудан аумағында шашыраңқы орналасқан және аз аумақты алып жатыр.

Аумақтығы құрғақ климаттың әсерінен топырақ құнарлылығы төмен. Құрғақ климат жағдайында,дәрменсіз топырақ құнары қабатынан өсімдік жамылғысынан сирек орналасқан.Топырақ жамылғысы қоңыр және сұр-қоңыр топырақты болып табылады және орташа 7,0 бал бонитетті құрайды.

Жер реформасын одан әрі дамыту жер пайдаланудың тиімді тетігін іске асыру әлеуетін арттыру мен оны қорғауға байланысты.

Мемлекет меншігіне қайтарылған және мемлекет меншігіндегі ауылшаруашылығы мақсатындаға жерлерді тиімді пайдалану мақсатында ауыл шаруашылығы айналымына қайта енгізу жұмыстары жүргізілуде. Ауыл шаруашылығы айналымына 2011 жылы –3540 гектар, 2012 жылы – 4100 гектар 2013 жылы 5740 гектар, 2014 жылы 7250 гектар, және 2015 жылы 9535,7 гектар жер учаскелері ауыл шаруашылығы айналымына тартылды.

2014 жылы облыстық жердің пайдаланылуымен қорғалуын бақылау басқармасымен аудандық жер қатынастары бөлімі бірлесе отырып, жер пайдаланушылардың пайдаланып немесе пайдаланбай отырғанын анықтау мақсатында, заңға сәйкес 231 жер пайдаланушыға ескерту беріліп, 2015 жылы 39 жер пайдаланушы сотқа беріліп, оның 10 жер пайдаланушысынан жер телімдері кейін қайтарылды.

Ауыл шаруашылық мақсатына берілген жер телімдеріне осы аталған жұмыстар 2016 жылы жоспарланып отыр.

SWOT – талдау

аудандағы елдімекендердің 1:1000, 1:2000, 1:5000 масштабтағы картографиялық материалдардың жоқтығы;

жерлерді әрі қарай дамуын болжау үшін, олардағы өзгерістер мен жер мәртебесі туралы толық және объективті ақпараттың жетіспеушілігі,;

заманауи жоспарлау және картографиялық, топырақты және басқа да ғылыми зерттеу материалдарының болмауы.

Ауданның қалыпты тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету үшін, ауылдық елді мекендерді әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылым объектілерімен нормативтік қамтамасыз етілуіне жету қажет. Онда ауылдық тұрғындар білім беру, денсаулық сақтау қызметтерімен, сапалы ауыз сумен, автомобиль жолдарымен, элекрмен жабдықтаумен, байланыс, теледидар қызметтерімен, интернет желісімен қамтамасыз етілуге тиіс.

Аудан халқына медициналық ұйым медициналық көмек көрсетеді.

Аудан бойынша жалпы білім беретін мекемелер желісі 5851 оқушысы бар 8 мектепті және 1634 бала бар 15 мектепке дейінгі ұйымдармен қамтиды. (оның ішінде 3 жекеменшік 13 мемлекеттік) . Аудан мектептерінде 534 мұғалім жұмыс істейді. Мектеп жасындағы балаларды оқумен қамту 100% құрайды.

Қазіргі кезде аудан бойынша телефон байланысы жоқ ауыл кездеспейді. «Өңірлерді дамыту» бағдарламасының «Жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту» атты 4-бағытының аясында 2014 жылы ауданда 29226 мың. теңге сомасында республикалық бюджеттен берілетін нысаналы трансферттер бағытталып, ауылдық елді мекенде 5 жоба іске асырылды «Жұмыспен қамту 2020 жол картасының» аясында ауданда 5 жоба іске асырылды . Әлеуметтік сала мамандарын ауылдық жерге жұмыс істеуге тарту мақсатында 2014 жылы 42 жас маманға көтерме жәрдемақы, 4 маманға тұрғын үйге арналған кредиттер берілді.

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес, Тірек ауылдық елді мекендердің (Түпқараған ауданының Ақшұқыр, 2014-2018 жылдарға арналған кешенді даму жоспарлары әзірленді. Барлық Кешенді даму жоспарлары мен облыстық Іс-шаралар жоспары мүдделі орталық мемлекеттік органдармен және Өңірлік даму министрлігімен келісіліп, облыстық мәслихаттың 2014 жылғы 27 мамырдағы №17/253 шешімімен бекітілді.

Түпқараған ауданы әкімі аппараты талдамалық есепті өзіне қарасты мемлекеттік қызмет көрсететін 9 бөлім және 5 ауылдық әкімдіктерде көрсетілетін қызметтер бойынша дайындайды. Мемлекеттік қызмет көрсететін дербес бөлімдер мен ауыл әкімдіктері тиісті құқықтық актілерді, стандарттар мен облыс әкімдігімен бекітілген регламенттерді басшылыққа алады. Ауданға қарасты бөлімдер мен ауылдық әкімдіктердің ғимараттарында халыққа қолжетімді мемлекеттік қызметтер туралы ақпараттық стендлер жасақталынып ілінген, сондай-ақ аудан әкімдігінің саитында ақпараттар толықтай енгізілген.

2014 жыл бойынша

Барлығы 18715 мемлекеттік қызмет көрсетілсе, оның мемлекеттік мекемелерде- 15399, 3093-і халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы және 223-ы электронды портал арқылы көрсетілді. ХҚКО және электронды порталдар арқылы қызмет көрсету пайызы -17 пайыз.

2013 жылдың қорытындысымен барлығы -18456 мемлекеттік қызмет көрсетілсе, оның 1358 –ХҚКО арқылы, 17098 қызметі мекемелерде көрсетілді. Жергілікті атқарушы органдар арқылы көрсетілетін 49 мемлекеттік қызметтің 16 –і ХҚКО және электронды порталдарда арқылы көрсетіледі. ХҚКО арқылы қызмет көрсету 7 пайыз.

2012 жылдың қорытындысымен аталған мемлекеттік органдардағы мемлекеттік қызмет көрсету сапасының жылдық есебі бойынша барлығы 10895 мемлекеттік қызмет көрсетілсе, оның 9839 қызметі мемлекеттік орган арқылы да, 1056 сы ХҚКО арқылы көрсетілген.ХҚКО арқылы қызмет көрсетуі -9 пайыз.

2015 жылдың 6 айы бойынша, 2015 жылдың І жарты жылдығы бойынша барлығы 7031 мемлекеттік қызмет көрсетілсе, оның мемлекеттік мекемелерде- 4526, 2395-і халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы және 110-ы электронды портал арқылы көрсетілді. ХҚКО және электронды порталдар арқылы қызмет көрсету пайызы - 35.
Мемлекеттік қызмет бойынша SWOT-талдау

4. 
   Негізгі бағыттар, мақсаттар, міндеттер мен көрсеткіштер.
   

Аудандағы өнеркәсіп орындарын кешенді дамыту бойынша шаралар (өнеркәсіптік кешендердің басқарылмайтын дамуының алдын алу).

Өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындарын жандандыру.
Бағдарламаны жүзеге асыруға жауапты:

1. Аудандық кәсіпкерлік бөлімі.

2. Аудандық ауыл шаруашылық және ветеринария бөлімі.
2. Агроөнеркәсіптік кешен

Мақсаты: Ауданның азық-түлік қауіпсіздігі, ауыл шаруашылығы өнімін өндіру, өңдеу, өнім көлемін ұлғайту, мал басын өсіру, аудандық ветеринарлық станциясы ауыл шаруашылығы малдарын бірдейлендіру, ветеринарлық санитарлық қауіпсіздікті сақтау шараларын іске асыру; мал ауруларының алдын –алу, мал дәрігерлік қызметтер мен ветеринарлық препараттарды тиімді пайдалану мен сақтауды жүзеге асыру; ауданда егін шаруашылығын одан әрі дамыту, ол үшін жаңа технологияларды: тамшылата суару жүйесі мен жылыжай кешендерин көбейту, жергілікті жерде өндірілген ауыл шаруашылығы өнімдерінің үлесін арттыру.

Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді тиімді пайдалану, шаруа (фермер) қожалықтарын құруға ынталы адамдарды қолдау.

Ауыл шаруашылығы малдарын бірдейлендіру шараларын уақытында іске асырып, ветеринариялық жұмыстарды жүргізуге бөлінген қаражын тиімді, мақсатты пайдалану.

Жылыжай шаруашылығын дамыту және тамшылатып суару технологиясын енгізу.

Қазақстан Үкіметі бекіткен агроөнеркәсіп саласындағы бағдарламалар негізінде берілетін жеңілдіктерді кеңінен насихаттау, субсидиялау арқылы берілетін жеңілдіктерді, лизинг, тауарлы несие бойынша берілетін қаржылық несиелерді ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің алуына ықпал ету.

Бағдарламаны жүзеге асыруға жауапты:

1. Аудандық ауыл шаруашылық және ветеринария бөлімі.

Бизнесті құру және тиімді жүргізу негіздерін тренинг оқыту бойынша "Бизнес-кеңесші" бағдарламасын жүргізу.

Микрокредиттік ұйымдар арқылы мемлекеттік қатысумен ауылдық жерлердегі кәсіпкерлікті қалыптастыру.

Шағын кәсіпкерлік секторында мемлекеттік сатып алуларды орналастыру жүйесін жетілдіру.

Бұқаралық ақпарат құралдарында кәсіпкерлікті дамыту, шағын және орта кәсіпкерліктердің қызметін реттейтін нормативтік-құқықтық базаны өзгерту бойынша өзекті мәселелер туралы ақпараттарды жариялау.

Кәсіпкерлердің өтінімдеріне сәйкес сауда объектілерін (сауда орындарын, қоймалар т.б. ) салуға жер телімдерін беру.

1. Аудандық кәсіпкерлік бөлімі

Үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарлама аясындағы жобаларды іске асыруға, олардың толық жобалық қуаттылыққа шығына, жаңа жобаларды Индустрияландыру картасына енгізуге тұрақты мониторинг жүргізу.

Инвестициялық жобалар мен жер қойнауын пайдаланушылардың жобаларындағы қазақстандық қамту үлесін арттыру.

Қажетті материалдық ресурстарды жергілікті тауар өндірушілерден сатып

1. 
   Аудандық кәсіпкерлік бөлімі.
   
2. 
   Аудандық экономика және қаржы бөлімі.
   

Мектепке дейінгі білім беру қызметінің сапасын арттыру.

Электронды оқыту жүйесін енгізу үшін жағдай жасау.

Даму мүмкіншілігі шектеулі балаларға білім берудің қолжетімділігін қамтамасыз ету.

Жеке меншік балабақшалар ашу арқылы мектепке дейінгі ұйымдар желісін кеңейту,орын тапшылығын азайту;

Мектепке дейінгі ұйымдардың материалдық-техникалық базасын дамыту;

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бойынша арнайы жоғары оқу орнын бітірген мамандардың үлесін арттыру;

Мектепалды даярлық ұйымдарының педагог кадрларының жалпы санынан жоғары және бірінші санатты педагогтар үлесін арттыру;

Білікті кадрлардың техникалық және кәсіби білім беру жүйесіне, дәлірек айтқанда ауылдық жерлерге ағылуын ынталандыру бойынша шараларды іске асыру (облыс әкімінің гранттары, көтерме жәрдемақылар, жас мамандарға тұрғын үй беру, тұрғын үй кредиттері және т.б.)

Жас педагог кадрлардың өз ісіне шынайы берілуін және ауылдық жерлерге бауыр басуын ынталандыру.

Бағдарламаны жүзеге асыруға жауапты:

1. 
   Аудандық білім бөлімі.
   

Денсаулық сақтау жүйесінде электронды құжатайналымын енгізу, денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйесін құру;

Денсаулық сақтау ұйымдарының материалдық-техникалық базасын нығайту, денсаулық сақтау нысандарын немесе жұмыс істеп тұрғандарға жаңа типтік ғимараттарын салу, денсаулық сақтау нысандарының техникалық жағдайын СанПиН-ге сәйкес ету мақсатында күрделі жөндеу жүргізу.

Балалардағы В және С гепатитіне мақсатты ауытқу скринингі;

Сәби өлімін қысқарту екіқабаттылар скринингі;

Жатыр ісігін анықтауға арналған әйелдер скринингі;

Тұрғындар иммунитетін арттыру мақсатында екпе және басқа қажетті дәрімекпен қамтамасыз ету;

Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған бағдарламаны енгізу;

Ана мен бала денсаулығын емдеуші мамандардың жағдайын жасау

ЖИТС-тің алдын-алу және онымен күресу;

Туберкулез, инфекциялық, психикалық ауруларға шалдыққан адамдарға

медициналық көмекті қамтамтамасыз ету;

Дозорлы эпидемиологиялық қадағалау жүргізу үшін тест-системаларды

сатып алу;

Туберкулез дертіне шалдыққан науқастарды туберкулезге қарсы

препараттарымен қамтамасыз ету;

Ересек адамдардың жеке категорияларына алдын-ала медициналық

тексеруін жүргізу;

Республикалық бюджет есебінен көрсетілетін медициналық көмекті

есептемегенде тұрғындарға амбулаториялық-поликлинакалық көмек көрсету;

Шұғыл медициналық көмек көрсету және санитариялық авиция;

Патологоанатомиялық кесу жүргізу;

Ересек адамдарға В және С гепатитінің мақсатты қауіпті тобына

скрининг жүргізу.
3. Жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау
Мақсаты: Түпқараған ауданы халқының өмір сүруінің сапасын және

әл-ауқатын жақсарту.

Жұмыс нарығының талаптарына сәйкес біліктілігі жоғары жұмыс кадрларын даярлау мақсатымен техникалық және кәсіби білім беру жүйесін дамыту.

Жұмыс нарығының талаптарына сәйкес талап етілген мамандар бойынша жұмыссыз тұлғаларды кәсіби білім берумен қамтамасыз ету және олардың бәсекелестікке қабілеттіліктерін күшейту.

Мақсаттық топтардан әлеуметтік жұмыс орындарын жасау.

Жұмыссыз тұлғаларды, сонымен қатар еңбекке жарамды жастағы оралмандарды жұмыспен қамтамасыз ету.

Халықтың уақытша жұмыс басшылығы түрінде әлеуметтік ақы төленетін жұмыстарды ұйымдастыру.

Бос орын жәрмеңкесі және арнайы жәрмеңкелерді ұйымдастыру және өткізу.

Оқу орындарының түлектерін жұмысқа орналастыру мақсатымен жастар тәжірибесі бағдарламасын ұйымдастыру және өткізу.

Өнеркәсіп барыстарының тұрақтылығы туралы сұрақтар және қызметкерлерді кепілдік және жұмыс құқығымен қамтамасыз ету бойынша жұмыс берушілермен өзара ынмақтастық туралы Меморандум жасау.

Жұмыста тәжірибелері жоқ немесе ұзақ үзілістері бар жұмыссыз тұлғалардың әлеуметтік жұмыс үйренуі бойынша клуб жұмыстарын толық жетілдіру.

Жұмыс берушілер мен халықтың тұрақты негізінде бұқаралық ақпараттық құралдар арқылы жұмыс нарығындағы жағдайлар мен бос жұмыс орындары туралы хабарлау.

Жұмыс нарғында жастардың үйренуі және аудандық оқушылары үшін әлеуметтік жұмыс ұйымдастыру.

Өз кәсіпорнын ашу үшін халықты, оның ішінде ауылдағы халыққа несие және шағын несие беру тәжірибесін жалғастыру.

Қойылған мақсаттарға жету, бағдарлама міндеттерін шешу жолдары және тиісті шаралар

Аз қамтылған азаматтарды анықтау үшін тұрақты мониторинг жүргізу.

Халықтың аз қамтылған жігіне берілетін атаулы әлеуметтік көмектің тиімділігін күшейту.

Аз қамтылған отбасыларға тұрғын үй көмегін көрсету.

Жергілікті бюджет және бюджеттен тыс қаражат көздері есебінен халықтың әлеуметтік әлсіз жігіне қосалқы әлеуметтік көмек көрсету.

Медициналық-әлеуметтік ұйымдардың материалдық-техникалық базасын нығайту және олардың желісін кеңейту, арнайы әлеуметтік қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін арттыру. Медициналық-әлеуметтік ұйымдарда күндіз емделу бөлімшелерінің желісін дамыту.

Мүгедектердің тиісті жеке қазіргі замандағы техникалық қосалқы (өтемдеуіш) құралдарға және арнайы қозғалыс құралдарына сұраныстарын қанағаттандыру.

Өндірісте зақымданған мүгедектерді сауықтыру; мүгедектер мен қарт адамдарға арнайы әлеуметтік қызмет; мүгедек балаларды күту бойынша қызмет, үйдегі мұқтаж азаматтарға әлеуметтік көмек көрсету.

Арнайы әлеуметтік көмек көрсетудің стандарттарын енгізу.

Ауданда кедейлікті төмендету, халықты әлеуметтік қорғау және мүгедектерді сауықтыру жөніндегі іс-шараларды (қайырымдылық акцияларын өткізу, әлеуметтік жобаларды іске асыру) іске асыруға тарту.
Бағдарламаны жүзеге асыруға жауапты:

1. Аудандық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі

Осы міндетті іске асыру үшін:

тарихи-мәдени ескерткіштерді қайта қалпына келтіру, қайта жаңғырту және бұзылудан сақтау бойынша жұмыстарды орындау;

жас таланттарды анықтап, олардың халықаралық конкурстарға қатысуын қамтамасыз ету («Маңғыстау жұлдыздары» аудандар мен қалалардың халық шығармашылығы облыстық фестивалі);

халықаралық, республикалық, облыстық, аудандық байқаулар, конкурстар және фестивальдер өткізу;

кітапханалардың кітап қорын толықтыру және оны электронды каталогқа енгізу;

мәдениет саласында ақпараттық жүйе құру;

аудандағы тіл жағдайын мониторингілеу және талдау;

мемлекеттік тіл мен Қазақстан халықтарының өзге де тілдерін дамыту мәселелері жөніндегі тренингтер, әлеуметтік және талдамалы зерттеулер жүргізу;

қоғамдық өмірдың әр түрлі салаларындағы мемлекеттік тілдің дамуы және қолданылуы, сондай-ақ Қазақстан халықтарының өзге де тілдерін дамыту бойынша жыл сайын семинар-кеңестер, ғылыми практикалық конференициялар, фестивальдер, «дөңгелек үстелдер» өткізу.

аудан халқы арасында аудандық халықтың дене даярлығына

байланысты президенттік тестін тапсыру шараларын жыл сайын ұйымдастыру және өткізу;

спорт түрлеріне байланысты спортық шаралар мен спорттың

бұқаралық түрлеріне (ойындық түрлері, жеңіл атлетика, қазақша-күрес, тоғыз құмалақ және т.б.) байланысты салалы спартакиадаларды ұйымдастыру және өткізу;

бұқаралық ауқпарат құралдарының беттерінде спорттық жаңалықтардың жарық көруі;

мемлекеттік спорттық мекемелерді спорттық құрал-жабдықтармен

жергілікті деңгейде жабдықтау.

Азаматтық қоғам институттарының дамуына ықпал ету мақсатымен мемлекеттің азаматтық қоғам институттарымен өзара қатынасын мына жолдар арқылы жетілдіру жоспарлануда:

Қазақстанның Стратегиясы мен Қазақстан дамуының басымдықтарын, Президенттің жыл сайынғы Қазақстан халқына Жолдауын түсіндіру мен насихаттау, (семинар-тренингтер, дөңгелек үстелдер, өткізу, ақпараттық материалдар шығару);

ауданның қоғамдық-саяси жағдайы, халықтың патриоттық санасына әсер етуші факторлардың әлеуметтік мониторингі;

әлеуметтік мазмұндағы жобаларды жүзеге асыру аясында мемлекеттік емес

үйымдардың қызметін жандандыру бойынша шаралар жүйесі жобасын жасау;

мемлекеттік емес үйымдардың қызметіне халықтың қанағаттануы, мемлекеттік емес үйымдардың қызметін бұқаралық ақпарат құралдарына шығару мониторингі;

2015 жылға дейін ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуының кешенді міндеттерін шешу барысында, салауатты өмір салтының үлгісін, мәдениет құндылықтарына қоса, білім беру деңгейін көтеру бойынша жастар ортасында қалыптастыруға бағытталған жүйелі шаралар кешені іске асырылатын болады.

Жастар арасында патриоттық деңгейді арттыру, әлеуметтік маңыздағы жобаларды іске асыруға тартылған үкіметтік емес жастар ұйымдарының санын көбейту жоспарлануда.

Дінге сенушілдік еркіндігі құқығын ары қарай іске асыру үшін қолайлы жағдайлар жасау, сонымен қатар облыстың барлық ұлттардың мәдениеті мен салт-дәстүрлерін еркін дамыту мақсатында 2015 жылға дейін:

мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізуге мемлекеттік тапсырысты орындауға бұқаралық ақпараттық құралдарды тарту.

мемлекеттік конфессиялық қатынастар және құқық қорғау органдары өкілдерінің, діни бірлестіктер мен мемлекеттік емес ұйымдардың қатысуымен дінге сенушілік еркіндігін қамтамасыз ету мәселелері жөнінде конференциялар, семинарлар және дөңгелек үстелдер жүргізу жоспарлануда.

Аудандық ІІБ материалдық-техникалық базасын жақсарту (компьютерлік және оргтехниканы, байланыс құралдарын және т.б. сатып алу).

Қоғамдық тәртіпті сақтауға қатысатын адамдарға сыйлық ақы беру.

Білім беру мекемелерінде қолайсыз қылмыстық жағдайын кешенді тексеру жүргізу, нәтижелерін кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау бойынша білім беру органдарының аймақтық комиссиясының отырыстарында қарастыру.

Жергілікті атқарушы органдарымен бірлесе отырып, белсенді өмірлік көзқарасы бар азаматтарды полицияның қоғамдық көмекшілері ретінде қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету бойынша жұмысқа жұмылдыру.

Жол қозғалысын автоматтандырылған басқару жүйесін кезең-кезеңмен енгізу (жарықдиодты бағдаршамдармен, заманауи басқаратын бақылаушылармен, көлік детекторларымен, қосымша жарық және дыбыстық құрылғылармен жабдықтау; орталық басқару орнын,бағдарламалық қамтамасыз етуді, байланыс жүйесін құру).

«Іздеу», «Пәтер», «Тоқта-Трафик», жедел-алдын алу шараларын жүргізу.

Нашақорлыққа қарсы «Допинг», «Канал», «Көкнәр» арнайы жедел-алдын алу шараларын жүргізу.

Төтенше жағдайлардың алдын алу және жою мәселелерімен айналысатын мамандарды даярлау және олардың біліктілігін арттыру.

Әскери тіркеу, әскер қатарына шақыру шараларын жүргізу.

Аудан мекемелерінде азаматтық қорғаныс сабақтарын өткізу.

1. Түпқараған аудандық ішкі істер бөлімі.

2. Түпқараған аудандық көліктегі жедел ішкі істер бөлімі.

3. Аудандық төтенше жағдайларға қарсы комиссия.

4. Аудандық қорғаныс істері бөлімі.
3 бағыт. Өңірдің инфрақұрылымдық кешенін дамыту

1. Байланыс және коммуникациялар.
Мақсат: Ауданда жаңа талаптарға сай ақпараттық коммуникациялық инфрақұрылымды қалыптастыру.

Аудан елді мекендеріндегі байланыс жүйелерін және қызмет көрсетулерін дамыту.

Сымсыз байланыс жүйесі технологиясын жетілдіру.

Интернет-кафе орталықтарын және т.б. кеңейтуге ықпал ету.

1. 
   Аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі.
   

Мақсаты: Аудан көлемінде тұрғын үй құрылысын, инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамыту.

Бюджеттік салалардың мамандары үшін қызметтік тұрғын үйлер салу.

Жеке тұрғын үй құрылыстарының жүргізілуін қадағалау.

Жаңадан салынған тұрғын үй алаптарын қажетті инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылыммен қамтамасыз ету.

Тозығы жеткен электр желілерін, газ құбырларын, су және канализация қондырғыларын қалпына келтіру.
Бағдарламаны жүзеге асыруға жауапты:

1. Аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі.

2. Аудандық құрылыс бөлімі.

3. Аудандық жер қатынастары бөлімі.

Жергілікті маңызды автомобиль жолдарын күрделі жөндеу және салу.

Шағын автобустармен жолаушыларды тасымалдау қауіпсіздігі бойынша талаптарға сәйкес келтіру мониторингісі.

Аудан орталығында автовокзал салу.
Бағдарламаны жүзеге асыруға жауапты:

1. 
   Аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі.