Бағдарламасы қосымша білім беру гигиена жəне эпидемиология

3

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі

ТИПТІК ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

ҚОСЫМША БІЛІМ БЕРУ

ГИГИЕНА ЖƏНЕ ЭПИДЕМИОЛОГИЯ

мамандығы

Астана 2010

4

АЛҒЫ СӨЗ

1 Медицина білімі жəне єылымыныѕ инновациялыќ технологиялар Республикалыќ 

орталыєы ƏЗІРЛЕГЕН ЖƏНЕ ҰСЫНҒАН.

2 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ.

3  ҮЛГІЛІК  ОҚУ  БАҒДАРЛАМАСЫ 2009 ж.  ќосымша  білім  беру  стандарты-

на  сəйкес  «Гигиена  жəне  эпидемиология»  мамандыєы  бойынша  резидентура  їшін 

əзірленген.

4 ҮЛГІЛІК ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ Ќазаќстан Республикасы Денсаулыќ саќтау 

министрініѕ м.а. 2010 жылєы 23 ќарашадаєы №           916  бўйрыєымен бекітілген.

5

МАЗМҰНЫ

1.  Тїсіндірме жазба  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

2.  Пəн саєаттарыныѕ бґлінуі  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

3.  Ќайта даярлау пəндерініѕ таќырыптыќ жоспарыныѕ їлгісі мен мазмўны    . . 10

4.  Біліктілік арттыру пəндерініѕ таќырыптыќ жоспарыныѕ їлгісі 

  мен мазмўны   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

5.  Оќу жəне оќыту əдістері   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

6.  Клиникалыќ база  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

7.  Ўсынылатын əдебиеттердіѕ тізімі    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Бўл  їлгілік  оќу  баєдарламасын  Ќазаќстан  Республикасы  Денсаулыќ  саќтау  ми-

нистрлігініѕ рўќсатынсыз кґбейтуге жəне таратуєа болмайды.

6

1 Түсіндірме жазба

Кіріспе

Халыќ денсаулыєын ќорєау жґніндегі экономикасы дамыєан елдердіѕ саясаты жиі 

ќоєамдыќ денсаулыќ саќтау саланы дамытуєа баєыталєан. Гигиена негізгі теориялыќ 

біліммен ќамтамасыз ететін медициналыќ-гигиеналыќ єылымдар жїйесінде міндетті 

жəне маѕызды саласы болып табылады, осы білімдердіѕ негізінде профилактикалыќ 

баєыттаєы болашаќ маманныѕ барлыќ дайындыєы ќўрастырылады.

«Гигиена  жəне  эпидемиология»  мамандыєы  бойынша  типтік  оќу  баєдарламасы 

санитарлы-эпидемиологиялыќ  ќызметті,  ќоєамдыќ  денсаулыќ  саќтауды  ўйым-

дастырушыларєа арналєан. Мамандар мемлекет пен əлемдік ќауымдастыќ деѕгейінде 

денсаулыќ  саќтаудыѕ  жїйесі  мен  менеджмент  жаєдайларыныѕ  ґзгеруіне  їйрену, 

ґмір бойы оќуды жалєастыру, ќоєамныѕ дамуына їлес ќосу керек.

Типтік  оќу  баєдарламада  тындаушы  білім  денгейін  игеруіне  байланысты  əр 

таќырыптыѕ материалын зерттеу маќсаты, ќорытындылары айќындалєан.

Пəннің  мақсаты:  мемлекеттік  санитарлыќ  ќадаєалауды  жїргізгенде  ќоєам-

дыќ  денсаулыќты  саќтауды  жəне  санитарлыќ-эпидемиологиялыќ  ќызметті  ўйым-

дастырудыѕ  ќазіргі  уаќыттаєы  мəселелерін,  жаѕа  теориялыќ  білімдерді,  кəсіби 

біліктілік пен даєдыларын ўстану жəне одан əрі жетілдіру, наќты басты компетенци-

яларды тереѕдету жəне кəсіби ќызметтіѕ алдыѕєы ќатардаєы тəжірибені игеру жəне 

ныєайту.

Пəннің міндеттері:

-  тындаушыларды  халыќтыѕ  санитарлыќ-эпидемиологиялыќ  саулыєын  ўйым-

дастыру жəне ќамтамасыз етуді їйрету;

- ќолайсыз ґндірістік факторларєа байланысты тўрєындар аурушандыєыныѕ алдын 

алу шараларын, мемлекеттік санитарлыќ ќадаєалауды жїзеге асыруына їйрету;

-  əртїрлі  ґндірістік  орта  жаєдайына  байланысты  еѕбек  етуші  тўрєындардыѕ 

денсаулыєын зерделеуге, баєалауєа жəне болжауєа їйрету;

-  еѕбек  етуші  тўрєындардыѕ  денсаулыєын  саќтау  жəне  ґндірісті  ќалпына  келтіру 

маќсатымен  санитарлыќ-гигиеналыќ,  санитарлыќ-техникалыќ,  санитарлыќ-

эпидемиологиялыќ  жəне  медициналыќ-алдын-алу  шараларын  жобалау,  ўйым-

дастыруын жəне орындауын їйрету;

-  жўќпалы,  паразитарлыќ  жəне  əлеуметтік  маѕыздылыєы  бар  ауруларєа 

эпидемиологиялыќ ќадаєалауды жїзеге асыру;

-  жўќпалы  аурулар  ошаќтарында  алдын  алу  жəне  эпидемияєа  ќарсы  шараларды 

ўйымдастыру жəне жоспарлау;

-  дезинфекциялыќ,  дезинсекциялыќ  жəне  дератизациялыќ  шараларды  ўйым-

дастыруды їйрету;

- сырќаттанушылыќтыѕ оперативті жəне ретроспективті эпидемиологиялыќ талда-

уын жїргізу;

-  денсаулыќ  саќтау  жїйелеріндегі  емдеу-прфилактикалыќ  ўжымдардаєы  негізгі 

95

13.  Руководство по зоонозам. – Л., 1983.

14.  Покровский  В.Н.,  Онищенко  Г.Г.,  Черкасский  Б.Л.  Эволюция  инфекционных 

болезней в России в ХХ веке. – М.: Медицина, 2003.

15.  Черкасский Б. Л. Системный подход в эпидемиологии. – М.: Медицина, 1987.

16.  Ревич Б.А., Авлиани С.Л., Тихонова Г.И. Экологическая эпидемиология. – 2006.

17.  Медик В.А., Токмачев М.С. Руководство по статистике здоровья и здравоохра-

нения. – 2006.

94

7  Список рекомендуемой литературы

На русском языке

основная:

1.  Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков: учебник. – М., 2008. – 480 с.

2.  Гигиена труда: учебник + СD / под ред. Н.Ф. Измерова, В.Ф. Кириллова. – М., 

2008. – 592 с.

3.  Гимадеев М.М., Королев А.А., Мазаев В.Т., Шлепнина Т.Г. Коммунальная гиги-

ена: учебник: в 2 ч. – М., 2006. – Ч.1.- 304 с.

4.  Ильин Л.И., Кириллов В.Ф., Коренков И.П. Радиационная гигиена: учебник + 

СD. – М., 2008. – 475 с.

5.  Лисицын Ю.П. Общественное здоровье и здравоохранение: учебник. – 2-е изд., 

перераб. и доп. – М., 2007. – 512 с.

6.  Общая  эпидемиология  с  основами  доказательной  медицины.  Руководство  к 

практическим занятиям: учебное пособие / под ред. Покровского, Н.И. Брико. 

– М., 2008. – 400 с.

7.  Амиреев С.А. Эпидемиология, – Алматы, 2003.

8.  Общая  эпидемиология  с  основами  доказательной  медицины.  Руководство  к 

практическим  занятиям:  учебное  пособие / под  ред.  В.И.  Покровского,  Н.И. 

Брико. – М., 2008. – 400с.

9.  Власов В.В. Эпидемиология: учебное пособие. – 2-е изд. – М., 2006. – 464 с.

10.  Покровский В.И., Брико Н.И., Данилкин Б.К., Пак С.Г. Инфекционные болезни 

и эпидемиология: учебник. – 2-е изд. – М. 2008. - 816 с.

дополнительная:

1.  Брико Н.И. Руководство к практическим занятиям по общей эпидемиологии с 

основами доказательной медицины: учебное пособие. – М., 2008. – 416 с.

2.  Руководство  к  практическим  занятиям  по  эпидемиологии  инфекционных  бо-

лезней:  учебное  пособие / под  ред.  В.И.  Покровского,  Н.И.  Брико. – 2-е  изд. 

перераб.и доп. – М., 2007. – 800 с.

3.  Черкасский Б.Л. Руководство по общей эпидемиологии. – М.: Медицина, 2001.

4.  Зуев Л.П., Яфаев Р.Х. Эпидемиология, – 2006.

5.  Сулейменов  Б.М.  с  соавт.  Лептоспироз  (методические  указания). – Алматы, 

2001.

6.  Лухнова Л. Ю. с соавт. Профилактика сибирской язвы в Казахстане. – Алматы, 

2001.

7.  Ричард Дикер. Принципы эпидемиологии. – 1998.

8.  Пастереллез (методические рекомендации). – Алма-Ата, 1989.

9.  Руководство по листериозу. – Алматы, 1995.

10.  Айкимбаев А.М. Чума. – Алма-Ата, 1992.

11.  Руководство по клинике, лечению, эпидемиологии, профилактике и лаборатор-

ной диагностике пастереллеза. – Алматы, 1993.

12.  Айкимбаев М.А. Туляремия в Казахстане. – Алма-Ата, 1982.

7

медициналыќ  ќўжаттармен,  бўйрыќтар  мен  нўсќаулармен,  статистикалыќ  есепке 

алу жəне есеп беру ќўжаттарымен жўмыс істеуге їйрету;

-  балалар  жəне  ересек  тўрєындардыѕ  денсаулыќ  жаєдайын  кґрсететін  негізгі 

денсаулыќ кґрсеткіштерін есепке алуды жəне ќажетті статистикалыќ мəліметтерді 

талдауєа їйрету;

-  берілген  статистикалыќ  кґрсеткіштерге  сїйене  отырып,  əлеуметтік,  табиєи-

геофизикалыќ,  ґндірістік,  экономикалыќ  жəне  т.б  факторларды  ескере  отырып, 

ќоєам денсаулыќты баєалау жəне талдау жасауєа їйрету;

- денсаулыќ саќтау жїйесін ўйымдастыру жəне басќару негіздері мен принциптері 

бойынша,  мысал  ретінде  ќала,  аудан  жəне  ауыл  тўрєындарыныѕ  денсаулыќтарын 

оќу. Əйелдер мен балаларєа, ґнеркəсіп орынындаєы жўмысшыларєа, медициналыќ 

кґмек беруді ўйымдастырудыѕ негізгі ерекшеліктерін оќу;

- салауатты ґмір салтын ўйымдастыру жəне насихаттау принциптерін іске асыру-

ды їйрету. Тындаушыларды аќпарат беру орындарында, теледидарларда, денсаулыќ 

саќтау мекемелерініѕ ќўрылымдыќ бґлімшелерінде, білім беру жəне тəжірибе беру 

мекемелерінде  немесе  тўрєындардыѕ  əртїрлі  топтарыныѕ  арасында  жїргізілген, 

жўмыстарєа арнайы ќатыстыруды ќамтамасыз ету;

-  денсаулыќ  саќтау  менеджерініѕ,  маркетологыныѕ  негізгі  тəжірибелеріне 

даєдыландыру;

- емдеу-профилактикалыќ мекемелерінде басќару шешімдерін ќабылдауды їйрету;

Білім берудің түпкілікті нəтижелері

Тындарман:

• 

демографиялыќ  кґрсеткіштері  жəне  статистикалыќ  кґрсеткіштерді  есептеу 

əдістерін жəне оларды ґз ќызметінде ќолдануды;

• 

жоспарланєан жəне жїргізілген шаралардыѕ гигиеналыќ эффективтілігін;

• 

тындаушыларєа  дені  сау  жəне  ауру  адамдарєа  рационалді  тамаќтануды 

ўйымдастырудыѕ  теориялыќ  жəне  практикалыќ  принциптері  туралы  ќазіргі 

таѕдаєы білімді;

• 

таєам ґнімдері сапасыныѕ кґрсеткіштерін баєалауды;

• 

таєам  ґнімдеріне  байланысты  инфекциялыќ  жəне  инфекциялыќ  емес  ауру-

лардыѕ себептерін, пайда болу жаєдайы мен ќауіпті факторларын жəне олардыѕ 

профилактикасын жїргізуді;

• 

диеталыќ,  емдеу-профилактикалыќ  тамаќтануды  ґндеу  жəне  ўйымдастыру 

принциптерін;

• 

барлыќ  мекемелер  типтеріне  арналєан  санитарлыќ  нормалар  мен  ережелер 

негіздерін;

• 

ќоршаєан  орта  факторлары  жаєдайына  байланысты  халыќтыѕ  инфекциялыќ 

жəне инфекциялыќ емес аурулар кґрсеткіштерін талдауды;

• 

инфекциялыќ аурулар ошаєында жəне табиєи ошаќтыќ инфекция аймаќтарында 

алдын алу жəне эпидемияєа ќарсы шараларды жоспарлау жəне жїргізуді;

• 

мемлекеттік  баєдарламалар  аясында  пандемия  тїрінде  таралєан  инфекциялар 

алдын алу їшін профилактикалыќ жəне эпидемияєа ќарсы шараларды жоспар-

лау жəне жїргізуді;