Бағдарламасы ф со пгу. 18. 2/06 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Биология және экология кафедрасы

Биологияны оқыту әдістемесі

ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Жұмыс бағдарламасы мамандықтың мемлекеттік ҚР МЖМБС 3.08.322-2006, және Республикалық оқу-әдістемелік жоғары және жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру кеңесінің 2006 жылы 22 маусымдағы мәжілісінің хаттамалық шешімімен бекітілген типтік оқу бағдарламасы негізінде әзерленді

ХТжЖ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданған

“___” ____ 2008ж. № ___ хаттама

ОӘК төрайымы ______________ Ұ.Д. Бүркітбаева

КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы ______________ Қ.Қ. Ахметов « » 2009 ж.

ЖБжӘҚ бастығы _______________ А.А. Варакута « » 2009 ж

Биологияны оқыту методикасы - университетер мен педагогикалық институттардың биологиялық факультеттерінде пөн оқытушыларын дайындаудағы педагогикалық-психологиялық пәндер цикліндегі жетекші пөн болып саналады. үыльш ретінде ол тек оқу әдістерін қарастырып қоймай, оқыту мазмүнын да қарастырады, оқу мақсаттары мен міндетгерін сипаттайды, биология оқытушысының бүкіл оқу-тәрбие жүмысын сынып үжымымен ынтымақтаса отырып жүргізудің теориялық негіздерін береді.

қазіргі биологияны оқыту методикасы курсы - көп компонент оқу поні. Оған түрлі-түрлі өрі езіне тән ерекшеліктері бар оқу процестері: дәрістік курс, практикалық сабақ, лабораториялық сабақ, курстық және дипломдық тақырыптармен жүмыс істеу, арнаулы курстар мен арнаулы практикалық сабақтарды оқыту, педагогикалық практикалар енеді. Осы компоненттердің барлығы биологияны оқыту әдістері курсына тән студенттердің оқу ісін үйымдастырудың ерекше формасы.

Пөннің мақсаты мен міндеті: студенттерге

табиғат тану мен биология пәнінің бағдарламасын жақсы меңгеруге, мектеп оқулыктарының мазмүнын оқьга білуге, оқушыларға беретін ғылыми мәліметтердің мазмүнын меңгеруге;

оқыту әдістерін, яғни балаларға берілетін ғылыми ақпараттардың негізгі тәсілдерін меңгеруге;

оқыту мен тәрбие беру мақсаттарын шешудің жолдарын меңгеруге, табиғатқа, еңбекке, жоғарғы өнегелік мінез-қүлык мотизтерін калыптастыруға;

практикалық сабактарды, табиғатқа және өндірістік саяхатты, мектеп оку-төжірибелік учаскесіндегі жөне шаруашылық өндірістеріндегі жумыстарды тиімді үйьшдастыруды жэне өткізуді үйренуге;

әртүрлі кластан тыс жумыстарды, өсіресе жас натуралистер үйірмесін үйымдастыруға және жүргізуге;

факультативтік курстардың мазмүнымен танысуға және биологиялык факультативтік сабақтарына жегекшілік жасауды үйренуге;

биология пәнінің пәншілік байланыстарымен бірге баскдда пөндермен ара-қатынас байланыстарын игеруге;

дидактикалық негізгі принциптеріне суйене отырьш білім беруге, тәрбиелеу мен дамыту біртүтастығын, ғылымилығы мен жүйелілігін, теория мен практиканың сабақтастығын, қарапайымдылық, кернектілік, тиянақтылык жақтарын игеруге үйрету.

Биологияны оқыту эдістері курсын тыңдап болғаннан кейін студенттер

Биологиялық пәннің жалпы теориялық мәселелерін толык игеру керек. Осы пәнді үйренуге қажетті, оның алдынғы пәндерінің тізімі: ботаника, зоология, цитология, гистология, анатомия жене физиология, генетика, экология, микробиология, эволюциялық теория, педагогика жэне психология, химия, физика, компьютерлік техника.

жоспары

Биологияны оқыту әдістері - педагогикалық ғылым. Пәнді оқыту теориясы. үылымның белгілері: ақиқат объектілерді білу, оны ғылыми зерттеу өдістерімен зерттеу мүмкіншілігі, ең сенімді ғылыми білімдердің жеткілікті мөлшерде болуы, олардың мазмүндық сипаттамасын жасау. Биологияны оқыту әдістерінің басқа ғылым салаларымен байланысы.

Методиканың жоғарғы оқу орындарында оқылатын пән ретінде өзінің алдында қоятын максаттары. Биология оқытушысының жеке түлға ретінде калыптастыру, оған қажетті кәсіби сипат беру, оның профессионалдық кызметінің психологиялық қүрылымын аіігу. Биологияны оқытудың мақсаттары мен міндеттерін, мектеп курсының мазмүнын оқыту әдістерін, оқу істерін үйымдастыру формаларын, методикалық базасын анықтау.

2 Тақырп. Биология пәнін оқыту әдістерінің даму кезеңдері мен бағыттары

Жаратылыстану әдістерінің пайда болуы. Оның пән ретінде калыптастырудың алғы шарттары. Академик В.Ф.Зуевтің методикалық үсыныстары. Ч.Дарвиннің еңбектерінің әсерінен метокада зволюциялық-биологиялық түсіндірмелі бағыттың қалыптасуы. АЛ.Гердтің осы бағыттың негізін қалыптастырушы әдістері. практикалық сабақтар мен практикалык үй тапсырмаларының методикасын жасау.

Мектептегі жаратылыс тану жөне XX ғасырдағы оқыту методикасы. В.В.Половцевтің, Б.Е.Райковтың жаратылыс тануды оқытудағы қосқан үлестері. Жаңа пәндік әдістер мен жаңа теориялық еңбектер (Н.М.Верзилин, Н.А.Рыков, В.М.Корсунский.)

Дөріс берудің қазіргі кездегі активті формалары мен тәсілдері. Орта мектепте биологияны оқыту мен төрбиелеу міндеттері және оларды жүзеге асыру жолдары.

Жалпы білім беретін орта мектептердегі қазіргі кездегі биология курсын үйымдастырудың негізгі принциптері, жүйесі және мазмүны

Қазіргі замандағы ғылым және оқу пөні. үылыми жетістіктерін оқу пәніне енгізудің методикалык жолдары. Орта мектептің, тереңдетіліп оқытылатын және гимназиялардың биологиялық оқу пәндерінің жүйесі. Оның пропедевтикалық ролі.

Биология пәні тараулары: өсімдік тану, жануар тану, адам және тіршілік тануды оқыту әдісгеріндегі ерекшеліктер. Биология пәніндегі басты үғымдар, олардың түрлері, оқу барысындағы дамуы.

Окушыларға тәрбие берудегі биология пәнінің басты бағыттары. Биология курсының пән аралық сипаттары. Химия, физика, география т.б. пәндерімен байланысы.

Окыту - оқытушыларды бағыттап отыратын таным процесі. үылымдағы және табиғатты тану әдістері. үылым әдістерін оқыту әдістеріне айландыру. "Окыту методы" үғымы. Оқыту әдісі - оқу-гәрбие мәселелерін шешудегі білім кездерін қолданудың басты тәсілі. Оқыту әдісінің үш жағы: білім көзі, оқытушының оқыту ісі (оқытуы) жөне оқушылардың таным өрекеті, олардағы біртүтастық. Оқыту әдісінің жіктелуі. Білім коздері бойынша оқыту әдістері: ауызша, көрнектілік, практикалық, оқытушы мен окушынь[ң іс-өрекетіне қарай бөлу. Әңгімені, баяндауды, бейнелеп түсіндіруді, дөлелдеуді қолдануға қойылатын талаптар. Дәріс – баяндаудын аса күрделі төсілі, оны үйымдастыру жолдары. Ауызша әдіске қойылатын халаптар. Сез - білім көзі. Ауызша оқыту кемшіліктері. Оқытушының сөйлеу _мӘдениеті мен сезіне қойылатын талаптар. Вербализмнің қауіптілігі. Ауызша здістердің басқа түрлері. Әңгіме ұйымдастыруға қойылатын талаптар, Проблемалық әдістерді қолдану.

Көрнектілік әдісі жөне түрлері. Эвристикалык өңгіме. Көрнектілік қүралдарын бейнелеуге пайдалану. Техникалық қүралдарды пайдалану. Демонстрациялау әдістері.

Оқытудағы практикалық әдіс. Олардың түрлері. Оқушылардың өз бетімен жүмыс істеу қабілеттілігін дамыту. Оқыту әдістерінің жүйесі жене дамуы. Олардың жаңа технологиялығымен пайдалану жолдары.

Сабақ - биологиядан оқу жүмысын үйымдастырудың негізгі формалары. Биология сабақтарының ерекшеліктері. Мазмүнының алуан түрлілігі. Сабақтардың қүрылымы. Биологиялық сабақтардың типтері. Сабаққа дайындалу. Сабақтың білімдік және тәрбиелік міндеттері. Оны өткізу әдістері. Әдістерді тандау. Сабақтың жоспарын қүрастыру. Сабаққа пайдаланылатын қажетті қүралдарды дайындау. Сьшыппен қатынасты іске асыру немесе коммуникативті қызметгі іске асыру. Оқу процесіндегі проблемалық жағдайларды жасау арқылы өткізу. Оқушылардың білімін іскерлігімен дағдысын бекіту және тексеру.

Практикалық (лабораториялық) сабақтар, олардың жүйесіндегі орны мен мацызы. Оқушылардың шығармашылық қабілеттілігін арттыру. Оқу-тожірибе учаскесіндегі практикалық сабақтар: сабақтар, практикалық сабақтар, тәжірибе қою жөне оларды есепке алу.

Мектеп экскурсиясы - бағдарламада берілген тақырып бойынша немесе жасанды жасалынған жағдайларды сыныптан тыс, сыныппен бірге немесе оқушылардың бір тобымен өткізілетін оку-тәрбие жүмысының формасы.

Үй жүмысы, үй тапсырмасы - оқушылардьщ өз бетінше сабақтар мен практикалық сабақтарға байланысты оқулықтар бойынша орындауды үйымдастырудың формасы. Сабақтан тыс жүмыстар. Оның түрлері, формалары.

Биологияны оқыту жүйесіндегі кластан тыс жүмыстардың маңызы. Табиғатқа, ауылшаруашылық өндірісіне және ғылыми зерттеу орындарыш экскурсиялар. Оқушылармен тақырыптық кештер. Оларды үйымдастыру және откізу методикасы. Өнім мейрамы, гүл мейрамы т.б.

Биологияны оқытуда материалдық базасын үйымдастыру

Биология кабинеті. Класс лабораториясы, препаратор бөлмесі, тірі табиғат бүрышы. Оларды жабдықтау. Кабинеттің мектеп оқу-тәжірибе участогімен байланысы ("жасыл лаборатория"). Биология кабинетіне кернекті қүралдарды таңдап алу жене сақтау принциптері. Тірі және табиғи қүралдар. Бейнелеу күралдары. Лабораториялық жабдықтар (қыздыру, олшеу, оптикалық приборлар, ыдыстар т.б.).

Мектеп оқу-төжіркбе участігі. Ашык, аспандағы "жасыл лаборатория" ретінде білімді практикада қолданудағы білімдерін терең түсіндірудегі төжірибелер мен бақылаулар жүргізудегі окушылардың байкампаздығын дамытудағы участоктің маңызы.

Өсімдіктану тарауынан сабақ өткізудің әдістемелік негізі. Өсімдіктер ағзасының қүрылысы мен қызметінің өзара байланысы жайлы түсініктерді қалыптастыру. Өсімдіктерді зерттеу барысында оку-әдістемелік және практикалық шеберлігін, іскерлігін қалыптастыру. Лабораториялық эдіспен сабақ өткйудің ролі.

Жануартануды үйретуде оқушыларға таксономиялық категорияларға жіктеу вдістерін қалыптастыру. Жануарлардың эволюциялық дамуы жөне филогенез жайлы түсініктерді кальштастыру. Оқушылардың оқу-танымдылық қызметін белсендіруге керекті оқу-әдістемелік жәие техникалық қүрал-жабдықтарды пайдалану тәсілдері. Жануартану тарауынан сабақ өткізуге қойылатын талаптар.

Адам және оның денсаулығы пөнінен сабақ өткізудегі білімдік жөне төрбиелік маңызы және ерекшеліктері. Оқу-өдістемелік бағдарламалар мен әдебиеттерінің мазмүнына талдау жасау. Адам ағзасын зерттеу және оқыту барысындағы қолданылатын әдістер мен сабақ өткізу формалары. Сабақтын тәрбиелік мәні: гигиеналық, жыныстық салауатты өмір салтын қалыптастыру т.б.

Зертханалық сабақтардың мазмұны

1. 
   Тақырып. Биология пөнін оқыту өдістерінің даму кезеңдері мен бағыттары
   

2. 
   Тақырып. Биологияны оқытудағы өдістер мен тәсілдер
   

3. 
   Тақырып. Биологиядан оқу жұмыстарын ұйымдастыру формалары
   

Тәжірибелік сабақтардың мазмұны

.Биологияны оқыту мен білім берудің қазіргі замандағы принциптері. Жалпы биологиялық проблемаларының (бақылау, жүйелеу, сүреттеу, эксперимент жасау, тексеру) негізгі принциптеріне үйрету.

Мектеп оқулығындағы кейбір тақырыптар бойынша дидактикалық материалдарды әзірлеу тәсілдері

1. 
   Ян-Амос Каменскийдің классиқалық сабағы.
   
2. 
   Мектептегі ботаника және зоология сабағының дидактиқалық анализ курсы.
   
3. 
   Әлеуметтік жағдайдағы адамдардың бейімделуі мен психикалық процессі; педагогтің үйрету дәрежесі ретінде.
   
4. 
   Оқытудың модульдық технологиясы.
   
5. 
   Тестер-бақылау формасы.
   

Мамандықтың оқу

Ф СО ПГУ 7.18.1/10

050607 Биология мамандығының оқу жоспарынан көшірме

№

Оқу түрі

Бақылау түрлері

Студенттің оқу жұмысының көлемі

Курс және семестр бойынша сағаттардың бөлінуі

емт

Сын

кж

бж

бәрі

ауд

өзд

дәр

пр

лаб

өзд

дәр

Тәж

зерт

СОӨЖ

СӨЖ

1.

Күндізгі орта білім негізінде

6

135

45

90

3 курс

5 семестр

6 семестр

22,5

15

15

22,5

67,5

Әдебиет

Негізгі:

1. 
   Әбиев Ж. Биология қызықтары. – Қазақстан. 1965.
   

2. Верзилин М.Н., Карсунская В.М. Общая методика преподавания биологии. М. 1983. – 380с.

Қосымша:

3. 
   Қайылов Қ. Занимательная зоология. А.: Мектеп, 1975.
   
4. 
   Камисаров Б.Д. Методичнские проблемы биологического
   
5. 
   Махмутов М.И. Современный урок М. 1981
   
6. 
   Муртазин Г.М. Активные формы образования.М.: Просвещение. 1991.
   

Ф СО ПГ7.03.1/10

510830 Биология мамандығының оқу жоспарынан көшірме

№

Оқу түрі

Бақылау түрлері

Студенттің оқу жұмысының көлемі

Курс және семестр бойынша сағаттардың бөлінуі

емт

Сын

кж

бж

бәрі

ауд

өзд

дәр

пр

лаб

өзд

дәр

пр

лаб

өзд

1.

Күндізгі орта білім негізінде

6

85

68

3 курс

5 семестр

6 семестр

34

34

17

жүктеу 4,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: