Бағдарламасы 5В071300-Көлік, көліктік техника және технологиялар

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 

 

«А. Байтұрсынов атындағы 

Қостанай 

мемлекеттік 

университеті» РМК 

Инженерлік-техникалық 

факультеті

 

 

      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2016-2017 оқу жылына арналған  

 

МАМАНДЫҚ БОЙЫНША МЕМЛЕКЕТТІК ЕМТИХАН 

 

БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

5В071300-Көлік, көліктік техника және технологиялар

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Костанай, 2016 

2 

 

Бәғдарлама  16.08.2013ж.  №343  ҚР  БжҒМ  бұйрығымен  бекітілген  ТОЖ 

негіздінде  А.Б.  Шаяхметовпен  –  машина  жасау  кафедрасының  меңгерушісі, 

т.ғ.к. қурастырылған 

 

 

 

 

 

 

 

Машина  жасау  кафедра  отырысында  қарастырылды  және  ұсынылды  

  15. 12. 2016ж.  № 11 хаттама 

 

 

И

нженерлік-техникалық  факультетінің  әдістемелік  кеңес  отырысында 

мақұлданды,  29. 12. 2016ж.  № 10 хаттама 

 

 

И

нженерлік-техникалық 

факультетінің 

кеңес 

шешімімен 

бекітілді 

30. 12. 2016ж.  № 10 хаттама 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 

 

Мазмұны 

 

Кіріспе....…………………………………………………………………...…...4 

1 Машина бөлшектері............................................................................................6 

2 Көлiктік  техникасын техникалық пайдалану негiздерi................................7 

3 Өндіріс технологиясы мен көлік техникасын жөндеу негіздері...............10 

4 Көлік техникасының сенімділігі.......................................................................14 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 

 

Кіріспе 

 

 

Түлектердің  кәсіптік  іс-әрекетінің  объектілері  болып  мыналар 

табылады:  автомобильдер,  олардың  агрегаттары,  жүйе  механизмдері  және 

элементтері,  автомобильдердің  агрегаттарын  механизмдерін  және  жүйелерін 

диагноздау,  жөндеу  және  техникалық  қызметке  арналған  технологиялық 

жабдықтар;  автомобильдерді,  олардың  құрастырушы  бөлшектерін  зерттеуге 

және  тексеруге  арналған  аппаратуралар,  приборлар  және  стандарттар; 

автокөліктік өндірістік – техникалық база, жөндеу-сервистік кәсіп орындар. 

 

Жоғарғы кәсіптік білімнің оқу бағдарламасын жақсы түсінген түлектер 

мыналарды  оқуға  дайын:  6М071300-Көлік,  көліктік  техника  және 

технологиялар бағыты бойынша магистратурада. 

 

5В071300-Көлік,  көліктік  техника  және  технологиялар  мамандығы 

бойынша мемлекеттік кешенді емтиханға келесі пәндер шығарылады: 

 

1. Машина бөлшектері. 

 

2. Көлiктік техникасын техникалық пайдалану негiздерi. 

 

3. Өңдіріс технологиясының негізі және көліктік техниканы жөндеу. 

 

4. Көлік техникасың сенімділігі. 

5В071300-Көлік,  көліктік  техника  және  технологиялар  мамандығының 

түлектері келесі кәсіптік іс-әрекет түрлерін орындау қажет: 

- ұйымдастырушылық – технологиялық: 

(техникалық  қызметті  ұйымдастыру  және  автомобильдерді  диагноздау 

жөндеумен техникалық қызмет технологиясы); 

 

- ұйымдастырушылық - басқарушылық 

 

(автомобильдерді  техникалық  пайдалану  процесстерін  өндірістік 

басқару); 

 

- жобалық 

 

(автомобильдерді, 

олардың 

агрегаттарын, 

механизмдерін 

және 

жүйелерін 

диагноздау, 

жөндеумен 

техникалық 

қызметке 

арналған 

технологиялық жабдықтарды жобалау); 

 

- ғылыми-зерттеулік 

 

(автомобильдерді, олардың құрастыру бөлшектерін диагноздау, жөндеу 

және қызмет көрсету құралдарын және технологияларын жетілдіру әдістерін 

әзірлеу және зерттеу); 

 

- білімдік (педагогикалық) 

 

(жоғары,  орта  арнайы  оқу  орындарында  жалпы  кәсіптік  және  арнайы 

пәндер оқытушысы; автожұмыс бойынша, жалпы білімдік (орта) мектептерде 

автомобильдерді  техникалық  пайдалану,  автомобиль  жүргізу  бойынша 

курстарда оқытушы). 

«Машина  бөлшектері»  пәнін  оқу  мақсатында  машина  бөлшектері, 

көтеру 

– 

көлік 

машиналары, 

ауылшаруашылық 

тракторлар 

мен 

автомобильдер,  мал  шаруашылығын  механизациалау  және  астық  ору 

техниканың болшектерінің түрлерімен танысу, машина бөлшектерді жобалау 

теория негіздеріне үйрету. 

5 

 

«Көлiктік  техникасын  техникалық  пайдалану  негiздерi»  пәнiнiң 

мақсаты  техника  қызмет  және  көлiк  техниканың  ағымдағы  жөндеуiне 

бойынша  құрастыру  ұйымға  ғылыми,  қисынды  жолы  және  жұмыстардың 

өткiзудi технологиясының студенттерiнде болып табылады. 

«Өңдіріс  технологиясының  негізі  және  көліктік  техниканы  жөндеу» 

пәнінің мақсаты болашақ мамандарда автомобильдерді жөндеумен өндірістік 

тапсырмаларды  ғылыми  негіздеп  шешуді  қалыптастыру  болып  табылады. 

Бәсекелестік сапасын қамтамасыз етіп және оған жету үшін минимум шығын 

жұмсау. 

 

«Көлік техникасың сенімділігі» пәнің оқыту мақсаты – машиналардың 

сенімділік сұрақтарын шешуде жалпы әдістемелік жақындауды студенттерге 

үйрету  және  солардың  негізінде  ауылшаруашылық  техникаларынның 

ресурстарын,  жұмысқа  жарамдылығын  қалпына  келтіру  және  қолдауы 

бойынша іс шараларді жүзеге асыруды әзірлеу. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6 

 

1 Машина бөлшектері  

 

1 Тақырып Берілістер туралы жалпы мәліметтер 

Фрикциялык  берілістер  мен  вариаторлар.  Тісті  берілістер.  Цилиндрлі 

тісті берілістердің геометриясы мен кинематикасы. 

2 Тақырып Ілінісу берілістер 

Түйісу  беріктігіне  және  ілінісуіне  есептеудің  негіздері.  Қиғаш  тісті 

және шевронды доңғалақтар. Конусты тісті берілістер.  

3 Тақырып Ілінісу және үйкелісті берілістер 

Винт-гайка  берілістер.  Бұрамдықты  берілістер.  Белдікті  берілістер. 

Шынжырлы берілістер. 

4 Тақырып Біліктер, осьтер, олардың тіректері, муфталар 

Біліктер  және  осьтер.  Сырғанау  мойынтіректері.  Домалау  тіректері. 

Редукторлар туралы жалпы мәліметтер. Муфталар.  

5 Тақырып Қосылыстар 

Ажырамалы 

қосылыстар. 

Резьбалы 

қосылыстар. 

Шпонкалы 

қосылыстар.  Щлицалы  (тісті)  қосылыстар.  Ажырамайтын  қосылыстары 

(тойтармалы). Дәнекерлеу қосылыстар. 

 

Үсынылатын әдебиет тізімі 

1.  Дүзелбаев С.Т. Машина тетіктері. Алматы: Бастау, 2014. 

2.  Эрдеди А. А. Детали машин. М., «В.Ш.» , 2001 

3.  Колпаков  А.П.,  Карнаухов  И.Е.  Проектирование  и  расчет  механических 

передач. М.: Колос, 2000, с.328 

4. 

Тажибаев С.Д. Проектирование деталей и узлов машин на ЭВМ. Алматы, 

2000.

 

5. 

Горбунов  Б.Н.  Передачи  с  гибкой  связью.  Аста-на:  КазГАТУ  им. 

Сейфуллина, 2003.

 

7 

 

2 Көлiктік  техникасын техникалық пайдалану негiздерi 

 

1 

Тақырып 

Көлiк 

техниканың 

жұмысқа 

қабiлеттiлiгiнiң 

қамтамасыз ету негiздерi 

Көлiк  техниканың  техникалық  пайдалануының  нормативтарының 

анықтау  әдiстерi.  Көлiк  техниканың  жұмысқа  қабiлеттiлiгi,  техникалық  күй-

жағдайы  және  сапасы.  Пайдалану  процессіндегi  көлiк  техникасының 

техникалық  күйiн  өзгерiстiң  негiзгi  себептерi.  Көлiк  техникасының 

техникалық  күй  өзгерiсіне  пайдалану  шарттарының    ықпалы.  Ақаулардың 

сұрыптамасы.  Көлiк  техниканың  техникалық  күй  өзгерiсің  сипаттайтын 

заңдылықтар  сұрыптамасы.  Көлiк  техникасының  жұмыс  нәтижесi  бойынша, 

техникалық  күйдi  өзгерiстiң  кездейсоқ  процестерiнiң  заңдылықтары.  Көлiк 

техникасының  техникалық  күй  өзгерiсінiң  кездейсоқ  процесстерiнiң 

заңдылықтары.  Қалпына  келтiру  процесстерiнiң  заңдылығы.  Техникалық 

пайдалану 

кезіңде 

кездейсоқ 

процесстерiнiң 

сұрыптамасы. 

Көлiк 

техникасының  сенiмдiлiгiнiң  негiзгi  көрсеткiштерi  және  қасиеті..  Көлiк 

техникасының жұмысқа қабiлеттiлiгiн басқару және қамтамасыз ету әдiстерi 

туралы ұғым. Техникалық пайдаланудың негiзгi нормативтары туралы ұғым. 

Техникалық қызмет көрсету мерзiмдiлiгі.  

Жөндеудің  және  техникалық  қызмет  көрсетудің  қиындықтары. 

Қосалқы бөлшектердің шығын нормаларын және ресурстарын анықтауы. 

2  Тақырып  Көлiктік  техниканың  диагностикасын  және  жұмысқа 

қабiлеттiлiгін ақпараттық қамтамасыз етуi 

Өнiмдiлiктiң құрастыруы және қызмет көрсетудiң құралдарының өткiзу 

қабiлетiнiң 

заңдылықтары. 

Басқаруда 

көлiк 

техниканың 

жұмысқа 

қабiлеттiлiгiнiң мәлiметтін алуының әдiстерi. Шектi және техникалық күйдiң 

параметрлерiнiң  мүмкiн  мәндерiн  анықтауы.  Диагностика  бұл  көлiк 

техниканың  жұмысқа  қабiлеттiлiгiнiң  деңгейi  туралы  мәлiметтін  алу  әдiсі. 

Көлiк 

техниканың 

диагностикасын 

қолданудың 

тағайындауы 

және 

қағидалары.  Диагностикалық  параметрлер.  Диагностикалық  нормативтар. 

Диагноздың 

қойылуы. 

Көлiк 

техникансының 

диагностикалауының 

процесстерi  және  әдiстері, құралдары. 

3 Тақырып Техникалық қызмет көрсету және көлiк техникасының 

жөндеуi жүйесі 

Қызмет  көрсетудiң  құралдары  бұл  жаппай  қызмет  көрсетудiң  жүйесi. 

Сұрыптама  және  олардың  тиiмдiлiгiнiң  көрсеткiштерi.  Қызмет  көрсетудiң 

құралдарының  тиiмдiлiк  көрсеткiшi  және  өндiрiстiң  интенсификациясының 

әдiсі  ретінде  ықпал  ететiн  факторлар.  Механикаландыру,  автоматтандыру 

және роботизация бұл өндiрiстiк процесстердi интенсификацияның әдiстерi. 

4  Тақырып  Көлiк  техникасының  техникалық  пайдалануының 

тиiмдi бағасының кешендi көрсеткiштерi 

Жөндеу  және  ТҚ  жүйелерінің  тағайындауымен  маңызды  негіздері. 

Жөндеу және ТҚ жүйелерінің құрастыру әдістері, оның мiнездемесi. Жөндеу 

8 

 

және  ТҚ  туралы  жағдай,  оның  мiнездемесi.  Көлiк  техникасының    жөндеу 

және ТҚ жүйелерінің  жүйелерінiң дамуының перспективалары.  

Технологиялық 

жабдықтардың 

жөндеуімен 

қызмет 

көрсетуін  

ұйымдастыру.  Технологиялық  жабдықтардың  сұрыптамасы.  Техникалық 

қызмет  көрсету  және  технологиялық  жабдықты  жөндеудiң  жүйесі  және 

ұйымдастырылуы.  Көлiк  техникасының  инженерлiк-техникалық  қызметiнiң  

құрылымы  және  қорлары.  Инженерлiк-техникалық  қызметтiң  негiзгi 

есептерi. 

Көлiк 

техникасының 

инженерлiк-техникалық 

қызметiнiң  

құрылымы  және  қорлары.  Парктің  жас  аралық  құрылымының  техникалық 

пайдалануға  ықпалы.  Онда  басқару  бойынша  инженерлiк-техникалық 

қызметтiң  қызыметшiлері  және  көлiк  техниканың  жөндеуiмен  шешiм 

қабылдаудың әдiстерi.  

Қызыметшiнiң  жалпы  мiнездемесi.  Мамандардың  пiкiрлерiнiң  бiрiгулi 

шешiм  қабылдауы.  Мәлiметтiң  кемшiлiгi  шарттарында  шешiм  қабылдау. 

Имитациялық  пiшiндеу  және  iскерлiк  ойындарды  өндiрiстiк  ақауаларға 

шешiм қабылдауларда талдауды қолдану. 

Инженерлiк-техникалық 

қызметтiң 

басқаруды 

ұйымдастыруның 

формалары және әдiстерi. 

ИТҚ  ұйымдастыру  -  өндiрiстiк  құрылымы.  Көлік  техникасын  жөндеу 

және техникалық қызмет көрсету өндiрiс ұйымының формасы және әдiстерi. 

Көлік  техникасын  жөндеу  және  техникалық  қызмет  көрсетуді  басқару  және 

ұйымдастыру жүйелерін орталықтандыру.  

Жұмысқа  қабiлеттiлiктiң  сүйемелдеу  жүйесін  жоспарлау  және  есепке 

алу.  Құжат  айналымы.  Көлік  техникасын  жөндеу  және  техникалық  қызмет 

көрсетуді  жедел-өндірісті  басқару.  Аймақтық  деңгейдегi  инженерлiк-

техникалық қызметті басқару. 

Техникалық қызмет көрсету және көлiк техниканың жөндеуiнде сапаны 

басқару. 

Негiзгi  ұғымдар  және  анықтамалар.  Көлiктегi  жұмыстардың  сапасын 

басқару. Көлік техникасын жөндеу және техникалық қызмет көрсету сапасын 

жедел талдау жүйесі. 

5 Тақырып Көлiк техниканың жұмысқа қабiлеттiлiгiн қамтамасыз 

ететін технологиялық процесстердің жалпы мiнездемесі 

Көлік  техникасын  техникалық  пайдалану  тиімділігінің  көрсеткіштері 

және көлік техникасының қалыпының сандық бағасы. 

Көлiк  техникасының  сенiмдiлiгiнiң  көрсеткiштерi  бар  техникалық 

дайындығының  коэффициентiнiң  байланысы.  Техникалық  пайдаланудың 

мақсаттары бұл көлiктiң iшкi жүйесi. 

 

 

Үсынылатын әдебиет тізімі 

1.  Техническая  эксплуатация  автомобилей:  Учебник  для  ВУЗов  (под  ред. 

Е.С. Кузнецова) – М.: Транспорт, 1991, -413с. 

2.  Техническая  эксплуатация  автомобилей:  Учебник  для  ВУЗов  (под  ред. 

Г.В. Крамаренко) – М.: Транспорт, 1983, -488с. 

9 

 

3.  Кузнецов  Е.С.  Управление  технической  эксплуатацией  автомобилей.  – 

М.: Транспорт, 1990, - 272с. 

4.  Техническое  обслуживание,  ремонт  и  хранение  автотранспортных 

средств: Учебник в 3 кн. – К.: Выща шк., 19991, Кн. 1, 2 

5.  Напольский  Г.М.  Технологическое  проектирование  автотранспортных 

предприятий и станций технического обслуживания. М.: Транспорт, 1985. 

– 231с. 

6.  Малов  Р.В.  и  др.  Автомобильный  транспорт  и  защита  окружающей 

среды. – М.: Транспорт, 1989, - 200с. 

7.  Эффективность  использования  автомобилей  в  различных  условиях 

эксплуатации. – М.: Транспорт, 1989. – 128с. 

10 

 

3 Өндіріс технологиясы мен көлік техникасын жөндеу негіздері 

 

1  Тақырып  Өндіріс  және  технологиялық  үрдісі.  Өңдеудің  дәлдігі 

және бөлшектердің негізелінуі 

Негізгі 

ұғымдар 

мен 

түсініктемелер. 

Бұйым, 

өндіріс 

және 

технологиялық  үрдіс  жайлы  ұғымдар.  Бұйым  және  оның  құрама  бөліктері: 

құрастыру бірліктері, агрегат, түйін, бөлшек, комплект, кешен. Өндіріс және 

технологиялық  үрдіс  жайлы  ұғымдар.  Технологиялық  операцияның 

бірліктері:  технологиялық  операция,  позиция,  қондырғы,  технологиялық 

ауысу  қосымша  ауысу.  Өндірістің  сарапталуы.  Өндірісті  технологиялық 

дайындаудың  біріккен  жүйесі.  Уақыттың  техникалық  нормасы.  Өндірістің 

типтері және олардың қысқаша сипатамалары: бірлік, сериялы және жаппай. 

Өндірістің  түрлері:  құйылатын,  пісірілетін,  термиялық  және  т.б.  ЕСТПП, 

ЕСКД, АСТПП тағайындалуы және оларды қолдану. Уақыт нормасы: негізгі, 

қосымша,  оперативті,  техникалық  күтім  уақыты,  үзіліс  уақыты,  дайындау-

қорытынды уақыты. 

Бөлшектерді  өңдеудің  дәлдігі.  Дәлдік  сипаттамасы.  Жіберілетін 

кателіктер және олардың пайда болу себептері. Өңдеудің дәлдік есептеулері: 

аналитикалық  және  статистикалық  әдістері.  Өңдеудің  дәлдігін  қамтамассыз 

ететін әдістер: автоматты мөлшерді алатын және байқау алатын әдіс. Станок-

құрылғы-құрал-бөлшек  (СҚҚБ) жүйесі.  СҚҚБ жүйесінің  геометриялық және 

кинематикалық  кателіктері.  СҚҚБ  технологиялық  жүйесінің  қатаңдығы. 

Жону,  тісті  доңғалақтарды  дайындау,  қайрау  кезінде  СҚҚБ  жүйесінде 

беріктік  және  қатаңдықтағы  қателіктерді  анықтау  есептері.  База  және 

негіздеу  жайлы  ұғымдар.  Базалардың  беттері.  Базалар:  негізгі,  қосымша, 

жобаланған,  конструкторлық,  технологиялық,  өлшемді,  қондырғылы, 

бағыттауыш, тірек, қос бағыттауыш, қос тіректі. Алты нүкте ереже. 

2  Тақырып  Бұйым  конструкциясының  технологиясы.  Бөлшекті 

өңдеудің технологиялық үрдісін жобалау 

Бұйым  конструкциясының  технологиясы.  Негізгі  жағдайлар.  Бұйым 

конструкциясы  технологиянын  бағалай  әдістері  және  көрсеткіштері. 

Құрастыру  бірліктерінің,  бөлшектерінің  конструкцияларына  және  олардың 

конструктивті әшекерлеуіне қойылатын технологиялық талаптар. 

Машина  бөлшектеріне  дайындамалар.  Дайындамаларды  алудың 

технологиялық әдістері: құю, қысыммен өңдеу, прокат, аралас, сонымен қоса 

металл  керамика  мен  пластмассадан  жасалған  дайындамалар  және  т.б. 

Дайындамаларға қойылатын негізгі талаптар. 

Бөлшектер  бетінің  сапасы.  Беттердің  сапасы:  кедір-бұдырлы,  ағынды, 

физико-механикалық және химиялық қасиеттер, қалдықты кернеу.. 

Технологиялық үрдістің  түрлері: бірлік, типті, топтық.  Технологиялық 

үрдісті  жасаудағы  алғышқы  мәліметтр:  негізгі,  басқарушы,  анықтамалық. 

Машина бөлшектерін өндеудегі  технологиялық үрдістерін  жасаудағы негізгі 

этаптар мен мақсаттар. 

11 

 

3  Тақырып  Көлік  техниканың  типтық  бөлшектерін  жасау 

технологиясы 

Корпусты  бөлшектерді,  дөңгелек  және  дөңгелек  емес  стерженьдерді, 

цилиндрлерді, рама және шанақты өндіру.  Көлік техникасы жөндеу объектісі 

ретінде. 

Көлік техникасын жөндеу және техникалық күтім жүйесі. 

Жөндеудің  және  техникалық  күтімнің  түрлері.  Көлік  техникасын 

жөндеудің ұйымдастырушылық формалары. 

Бөлшектерді  сорттау  және  дефектация.  Бөлшек  дефектілеріннің 

сарапталуы. Мөлшерді бағалау әдістері. Дефектацияның қондырғылары және 

жабдықталуы.  Дефектация  әдістері:  рентгенді,  капиллярды,  ультродыбысты, 

импедансты,  велосиметрикалық  және  т.б.  Бұзбайтын  әдістер  және  басқару 

құралдары, магнитұнтақты, түрлі түсті, сәулелі әдіс, құйынды тоқты әдіс. 

4  Тақырып  Жөндеу  технологиясы  және  типтік  бөлшектері 

қалпына келтіру 

Бөлшектерді  қалпына  келтіру  әдістері.  Бөлшектерді  қалпына  келтіру 

әдістерін  сараптау:  механикалық  зақымданған  (пластикалық  деформация, 

электро  эрозиялы  әдіс,  пісіру,  қыздару,  синтетикалық  материалдармен 

жабыстыру);  тозған  беттермен  (слесарлы-мехканилық  өңдеу,  пластикалық 

деформация,  гальваникалық  бет,синтетикалық  материалдарды  қолдану); 

татқа  қарсы  беттің  зақымдануы  (бояу,  гальваникалық  бет,  химиялық  өңдеу, 

бетті  бояумен  жабу),  эластомерді  қолдану.  Слесарлы-механикалық  өңдеу. 

Өңдеу  түрлері.  Жөндеу  мөлшерімен  бөлшектерді  өңдеу.  Қосымша  жөндеу 

бөлшектерін  қою.  Пластикалық  деформациялау.  Бөлшектерді  қысыммен 

қалпына  келтіру:  тұнба,  қысу,  созу,  қысымдау,  накатка.  Қондырғы  және 

құрылғы. Пісіру және құю. Сарапталуы. Пісіру және құю үрдістерінің негізгі, 

пісіру флюстері және электродты сымдар. Пісіру және құю әдістері: қолмен, 

флюс астында, қорғау газдар, діріл доғалы, лазерлі плазмалы, электр түйісу, 

индукциясы және т.б. Газотермиялық бүркеу. Бүркеу әдістері: электр доғалы, 

газ  жолымен,  жоғары  жиілікті,  плазмалы,  детонациялы  және  т.б. 

Гальваникалық  және  лақ  бояулы  жағу.  Бөлшектерді  бояуға  дайындау  және 

жағудан  кейін өңдеу. Гальваникалық жағудың тәсілдері: хромды, темірлену, 

никельдеу,  мыстау,  мырыштану,  оксидтелу,  фасфотталған  металлизациялау, 

болаттану және т.б. Сапаны бақылау. 

Бөлшектерді  қалпына  келтірудің  басқа  әдістері.  Шойын  бөлшектерді 

пісіру  және  құю;  алюминилі  бөлшектерді  пісіру;  болат  бөлшектерді  пісіру; 

жабыстыру  және  қыздыруда  синтетикалық  металдарды  қолдану.  Қондырғы 

және 

құрылғы. 

Бөлшектерді 

қалпына 

келтіруде 

қолданылатын 

технологиялық  әдістерді  салыстырып  бағалау.  Бөлшектерді  қалпына 

келтіруде еңбекті қорғау және табиғатты қорғау талаптары. 

Көлік  машиналарының  типтік  бөлшектер,  электрлік  бөлімдер,  рама 

және шанақтардың жөндеу технологиясы. 

Бөлшектерді  жөндеу  ерекшеліктері:  іштен  жану  қозғалтқыштарының, 

тартым  электр  қозғалтқыштарының,  аккумулятор  батареяларының,  метал 

12 

 

конструкциясының, 

корпустық 

бөлшектерінің, 

жұмыс 

мүшелерінің, 

гидропневмоқондырғыларының,  басқару  механизмдерінің,  білік  класының 

және т.б.  

Электо  қондырғыларды  жөндеу  ерекшеліктері:  шашылмаған  және 

ағытылған  түйіспелі  электр  қосындыларды  қалпына;  тоқ  өткізгіш 

бөлімдерінің изоляциясын қалпына келтіру; электрлік изоляцияның және ток 

өткізгіштердің жағдайын бақылау. 

Рама  және  кузовтарды  жөндеу.Дайындау  және  бояу.  Қондырғы  және 

бақылау. 

5 Тақырып Технологиялық үрдіс жөндеуі және жинақтау үрдісі 

Бөлшектерді  жөндеудің  технологиялық  үрдісін  жобалау.  Бөлшектерді 

жөндеудің  рационалды  әдісін  таңдау.  Технологиялық  үрдіс  түрлерінің 

сарапталуы.  Технологиялық  үрдістің  шашыруының  тәртібі  және  бастапқы 

берілгендер: бастапқы берілгендерді сараптау, технологиялық үрдісті таңдау, 

дайындаманы  таңдау,  спаны  бақылау  құралын  және  әдісін  таңдау, 

қондырғының  сұлбасын  және  базасын  таңдау,  технологиялық  үрдістің 

бағытын  жасау,  технологиялық  операцияны  жасау,  материалдар  және  еңбек 

шығынын  нормаға  келтіру,  қауіпсіздік  техникасы  және  еңбекті  қорғаудағы 

талаптарды анықтау, экономикалық тиімділікті есептеу  және  технологиялық 

үрдісті таңдау. 

Жинақталған 

технологиялық 

үрдістермен 

жұмыс 

жасаудың 

ерекшеліктері.  Жалпы  жағдайлар.  Құрам  бөліктерінің  қосылуынан  құралған 

жинақ туралы түсінік: қозғалмалы және қозғалмайтын.. 

Жинақтау жұмыстарының пішінің ұйымдастыру. Жалпы немесе түйінді 

жинақтаудың негізгі пішінің ұйымдастыру туралы түсінік: стационарлы және 

қозғалмалы. Ағымды немесе ағымсыз өндіру әдісімен келтіру туралы. Белгілі 

бір уақыт аралығының кейін дайын заттарды шығару туралы шығару ырғағы. 

Алғымды  жолдардың  ырғағы  мен  ритмі.  Уақыт  аралығы  болып 

табылатын,  шығару  ырғағы  туралы  негізгі  мәліметтер,  олар  арқылы  қандай 

да бір аталуы бар жөнделген және жаңа заттар кезеңімен өндіріледі, өлшемді 

орындалған. Уақыт бірлігінде заттарды шығару ритма туралы. 

Жинақтың  нақтылығымен  қамтамассыздандыру  тәсілдері.  Заттарды 

біріктіру.  Қосу  түрлері  және  оларды  жинақтау  технологиясы;  резбалық 

қосуларды  жинақтау,  қозғалмайтын  тығыз  қосуларды  жинақтау,  қозғалмалы 

және  қозғалмайтын  конустық,  шлицалық,  шпонкалық,  дәнекерленген, 

пісірілген  және  т.б.  тісті  берілістерді  жинақтау,  сырғанау  және  тербелмелі 

мойынтіректермен  жинақтау.  Жинақтаудың  сапасын  бақылау.  Жинақтау 

үрдістерінің 

автоматизациясы 

мен 

механизациясы. 

Бөлшектердің, 

түйіндердің  және  агрегаттардың  балансировкасы  (теңгеру);  ажыратқыш 

мойынтірегі  бар  динимикалық  және  статикалық  ажыратқыш  сырғанау, 

цилиндрлік бөлшектер, резенкелі металл. 

 

Үсынылатын әдебиет тізімі 

1. Золотаревский В.С. Механические свойства металлов. 1983 г. 

13 

 

2. Марочник сталей и сплавов. Под редакцией В.Г.Сорокина.1989 г. 

3.  Палей  М.Н.  Технология  производства  металлорежущего  инструмента.  IS 

4. Егоров М.Е. и др. Технология машиностроения М.; В. Ш. 1976 

5. Белоусов А.П. Проектирование станочных приспособлений - М.; ВI 

  школа,1980. 

6.  Селиванов  А.И.,  Артемьев  Ю.Н.  -  Теоретические  основы  ремонта  и 

надежности сельскохозяйственной техники. М.Колос, 1978. 

7. Авдеев М.В., Воловик Е.Л., Ульман И.Е. - Технология ремонта машин и 

  оборудования. М.: Агропромиздат, 1986. 

8. Ульман И.Е. и др. - Ремонт машин. М.: Колос, 1982 г. 

 

14 

 

4 Көлік техникасының сенімділігі 

 

 

1 Тақырып Техникалық жүйелер сапасының өзгеру себептері және 

оны қамтамасыз ету проблемалары 

 

Техникалық жүйелердің сапасының өзгеру себептері. Техникалық жүйе 

(ТЖ) – зерттеу объектісі. Үлкеліс, оның түрлері, жіктелуі. Трибологи: негізгі 

ұғымдары,  көрсеткіштер  сипаттамалары.  ТЖ-дің  тозуы.  Тозу  түрлерінің 

жіктелуі, тозудың көрсеткіштері, заңдылықтары және сипаттамалары. КТ-ныі 

жұмыс  қабылеттілігі  және  істен  шығуы.  ТЖ-нің  жұмыс  қабылеттілігі.  Істен 

шығудың  түрлері  және  сұрыпталуы.  Себепсалдар  байланыстары,  олардың 

сипаттамалары. 

2 Тақырып Көлік техникасының сенімділігі және оның қасиеттері 

Көлік 

техникасындағы 

сенімділік. 

Сенімділік 

теориясындағы 

терминдер;  ұғымдар  және  анықтамалар.  Сенімділік  теориясы  арқылы 

қарастырылатын 

есептер. 

Сенімділіктің 

қасиеті 

- 

тоқтаусыздық. 

Тоқтаусыздықтың  көрсеткіштері  және  сипаттамалары.  Тоқтаусыздықты 

бағалайтын 

математикалық 

байланыстар. 

Сенімділіктің 

қасиеті- 

ұзақмерзімділік.  Ұзақмерзімділіктің  көрсеткіштері  және  сипаттамалары. 

Ұзақмерзімділікті  мөлшерлеп  бағалайтын  математикалық  байланыстар. 

Сенімділіктің 

қасиеті 

– 

сақталымы. 

Сақталымның 

көрсеткіштері, 

сипаттамалары,  оны  қамтамасыз  ететін  әдістері.  Сақталымды  бағалауда 

қолданылатын  математикалық  байланыстар.  КТ-ның  сенімділігін  жүйелік 

талдау.  Сенімділік  көрсеткіштерін  жинақтау  әдістері.  КТ-ныі  сенімділігі 

туралы үш ақпарат көзі: аналитикалық есептеулер және жобалау кезеңіндегі 

сенімділікті болжау, сенімділікке сынау нәтижелері, пайдалану және жөндеу 

деректері.  Көліктік  техниканың  істен  шығуын  жіктеу.  Істен  шығуларды 

жіктеуде қолданылатын негізгі белгілер. Әр түрлі типтегі істен шығулардың 

стандарттық  анықтамалары.  Істен  шығуды  жіктеу  мақсаты  және  оны 

қолдану. Істен шығу модельдері (үлгілері). 

3  Тақырып  Көлік  техникасының  жұмыс  қабілеттілігі  және 

сенімділікті басқару әдістері 

Қалыпқа келтірілмейтін объектілердің жұмыс қабілеттілігі. Істен шығу 

ағындары, олардың көрсеткіштері, сипаттамалары. Істен шығуды бағалайтын 

математикалық  байланыстар.  Біртіндеп  және  кенеттен  істен  шығуды 

қалыптастыру 

моделі. 

Қалыпқа 

келтірілетін 

объектілердің 

жұмыс 

қабілеттілігі. Техникалық жүйелерді қалыпқа келтіру теориясының негіздері. 

Қалыпты  күйге  келтіру  процессі.  Сенімділіктің  комплекстік  көрсеткіштері. 

Сенімділік  қасиеттерінің  комплекс  көрсеткіштерінің  бірлік  көрсеткіштерден 

айырмашылығы,  сипаттамалары.  Кешенді  көрсеткіштерді  бағалайтын 

математикалық байланыстар. Сенімділікті басқару. Көлік техникасын өндіру 

стадиясында 

(кезеңінде) 

сенімділікті 

басқару 

әдістері. 

Резервтеу 

(қорландыру) 

және 

резевртелген 

жүйелердің 

тоқтаусыз 

жұмыс 

ықтималдылығын  есептеу.  Көлік  техникасының  сенімділігін  пайдалануда 

15 

 

басқару.  Пайдаланудағы  көлік  техникасының  сенімділігін  басқару  әдістері; 

айырбастау жүйелері; ағындағы жөндеу түрлері. 

 

Ұсынылатын әдибиеттер тізімі 

1. Надежность транспортной техники. Кулыштов Ж.О. Алматы, 2012. 

2.Техническое  обслуживание  и  ремонт  автомобилей.  Власов  В.М.  Москва, 

2013. 

3. Ж. О. Кұлсейітов Көлік техникасының сенімділігі. Алматы, 2012. 

4.  Ермолов  Л.С.,  Кряжков  В.М.,  Черкун  В.Е.,  -  Основы  надежности 

сельскохозяйственной техники. М.: Колос, 1982. 

16