Бағдарламасы 2013 ж №1 басылым 5В072400 «Технологиялық машиналар және жабдықтар» мамандықтары үшін

жүктеу 5,16 Mb.

бет	121/385
Дата	30.12.2019
өлшемі	5,16 Mb.
	#25462
түрі	Бағдарламасы

1 ... 117 118 119 120 121 122 123 124 ... 385

1.8.3 Сұйықтардағы және газдардағы денелердің қозғалысы.

Көтеруші күш

Сұйықтар мен газдардың ішінде қозғалған денелерге екі күш әсер етеді. Біреуі дене қозғалысына қарсы бағытталған маңдайлық кедергі күші, екіншісі- қозғалысқа перпендикуляр болатын көтеруші күш.

Мандайлық кедергі күші дененің геометриялык мөлшеріне, формасына, жылдамдығы мен сұйықтардың физикалық қасиеттеріне байланысты болады.

Дене жұқпайтын идеал сұйық ішінде қозғалса маңдайлық кедергі күші болмайды.

Дене жүғатын сұйық ішінде қозғалғанда дене бетінің маңында шекаралық қабат пайда болады. Бұл қабаттың жылдамдығы өте аз. Дене аққыш формалы болмаса шекаралық қабат дене бетінен үзіліп шығып дене артында ағысқа қарсы болатын ағыс тудырады да құйын пайда болады.

Маңдайлық кедергі күші

(1.8.3.1)

мұнда С_х - маңдайлық кедергі коэффициенті;

- ортаның тығыздығы;

- дененің жылдамдығы; S- маңдайлық қимасының ауданы.

С_х - мандайлық кедергі коэффициенті төжірибе арқылы анықталады. Көтеруші күш

(1.8.3.2)

мұнда С_y - көтеруші күш коэффициенті.

Ұшақ қанатын қаптай аққан ауадан пайда болатын көтеруші күштің туу себебін қарастырайық.. (1.8.3.1) - суретте қанаттың көлденең қимасы көрсетілген.

І.8.3.1- сурет. Ұшақ қанатының көтеруші күші
Қанаттың үстіңгі бөлігін қаптай аққан ауа ағыны оның ұшында сағат тіліне қарсы бағытталған құйын (А) тудырады. Импульс моментінің сақталу заңы бойынша қарсы бағыттағы циркуляция (В) қанатты қоршай ағады. Осы циркуляция канаттың үстіндегі ауа ағынының жылдамдығын азайтады. Ендеше Бернулли заңы бойынша қанаттың астындағы қысым, қанаттың үстіндегі қысымнан үлкен болады. Осы қысымдар айырмасы көтеруші күшті тудырады.

1.8.3.2-сурет. Жуковский тәжірибесі

Жылдамдықтар айырмасынан туатын қысымды байқау үшін Жуковский тәжірибесін көрсетуге болады. Жеңіл цилиндрді (қағаздан жасалған) көлбеу жазықтықтан домалатып жіберейік (1.8.3.2- сурет). Сонда цилиндр суретте көрсетілген үзік сызықтың бойымен түспейді, көлбеу жазықтықтың астына қарай түседі.

1.8.3.3- сурет. Жылдамдықтар айырмасының нәтижесінде

қысымдар айырмасының пайда болуы
Бернулли заңы бойынша жылдамдықтар айырмасы қысымдар айырмасын тудырады. Бұл жағдай Магнус эффектісі делінеді. Осы эффект бойынша цилиндр 1.8.3.2- суретте көрсетілгендей көлбеу жазықтықтың астына қарай түседі.

жүктеу 5,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 117 118 119 120 121 122 123 124 ... 385