IV.  2. ЭДЕБИЕТП СЩУ УДЕР1С1НДЕ ОКУШЫНЬЩ ЖАЗБА

кабш еттш гш кажет етедь Ол шыгармашылык удерю устшде калыптасатын 
тутас кешещц кабшеттер болып есептеледь
Эдебиет пэш енер пэш ретшде шыгармашылыкка баулудьщ мол 
м у м к ш д т н тудыра алатын касиепмен срекшеленедг Эр окушы табигатында 
болмыстан калыптаскан шыгармашылык кез! болады. Эдебиет пэш аркылы 
окушынын шыгармашылык мумкшдшше жол ашудьщ толып жаткан 
жолдары мен тэсшдер! бар. Эдебиетп окыту эдютемесшде окушынын жазба 
тш ш дамыту мэселесш жазылган эд юте мел ж енбектерде окушьшардьщ жазба 
тшш калыптастыру жолдары арнайы зерттеу нысанына алынбай келедг 
1лгер1, кешнд1 жазылган макалаларда бул арнайы зерттеуге нысан болатын 
улкен мэселе ретшде сындарлы ойлар айтылганымен, аталган такырыпта 
эдютемелж зерттеулер жоктын касында.
Ш ыгармашылык - дамудьщ кез1. Ол букш болмыстыц, козгалыстыц, 
дамудыц, жалпы айтканда, барлык ой-киялдын нэтижссг Табигат, когам 
кубылыстарында, жеке адамныц акыл-санасында, ю-эрекет1нде, 1шк! жан 
дуниесшде шыгармашылыктын табиги удерютер1 узджс1з журш жатады. Ол 
удерю жуйес13 журмейд1, б елгш б!р табиги зандылыктармен, табиги жуйемен 
д амиды.
Каз1рг1 б ш м беру жуйесшде окушыньщ жазба тшш дамыту, шыгар­
машылык мумкшджтерш уштау мэселеЫ жш айтылып жур. Окушыньщ 
жазба тш ш дамыту мен шыгармашылыкка баулу мэселесл б 1р1н-б1р| толык- 
тыратын б!р жуйе.
Эйтсе де шыгармашылык дегенд! кобше дарынды окушымен жумыс 
ретшде гана карастыратын кате угым бар.
Ш ыгармашылык эдебиетп окыту удерюшщ ажырамас б!р бел1г1.
Э.Крцыратбаев мектептеп эдебиет пэшнщ максат, мшдеттерше окушы­
лардын тш мэтениетш жасауды жаткыза отырып, тш мэдениет! сейлеу т ш
мен жазба тш дщ дамуы нэтижесшде калыптасатынын айтады: «Сейлеу т ш
мен жазба т ш б1рш -б1р1 толыктырады, 61р-б1р1мен тыгыз байланысты. Б1рак 
булардын кызмет1, табигаты б1рдей емес. Сейлеу т ш тындаушыга арналса, 
жазу т ш окушыга (аныгырак айтканда окырманга Б.Ж.) арналады. Булардын 
езш дж мэнш, максагын бшу кажет, Мысалы, тындаушыга арналган сейлеу 
тш н д е ой-сез1м толкыны, интонация, пауза, дене кимылы, дауыс каркыны, 
жанды сейлеу формасында, кулакка эсерл1 турде, ойды б1рден сез, сейлемге 
курып, т е п п айту элемент! басым болады. Ол - кеп ойланып жатпайтын 
ойдыц 
дэлд1Г1, 
ж у й ел ш п , сейлемнщ дурыс курылуы, зор лексикалык 
байлыгы керек. Жазу тьчшщ табигаты одан б1раз баскалау. Жазу т ш баланыц 
текст бойынша уцше жумыс 1стеуше жол ашады. Ойды жуйелеп, дэлелдеп 

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: